Opgelet, deze recensie bevat spoilers.
Na tien jaar komt er een einde aan een filmreeks die een hele generatie in de ban hield. De Harry Potter films zijn allen enorme sucessen gebleken, en ook op artistiek niveau bleven de films hoog steken (voor Hollywoodtermen dan). Het is dan ook niet verassend dat de reeks ondertussen is uitgegroeid tot de meest succesvolle filmserie tot nu toe, het woord ‘saga’ is weer eens op zijn plaats. Maar dat mag dan ook wel met acht films. Potter hoorde bij de grote series zoals Star Wars en Lord of the Rings die garant stonden voor goede filmmuziek. En nu houd dat ineens op. Ja mensen, de laatste Potterscore is een feit. Nadat bekend werd dat Nicholas Hooper meer tijd met zijn familie doorbrengen, huurde regisseur David Yates Alexandre Desplat in. De Franse componist staat aan de absolute top van de filmmuziekindustrie, maar wist met The Deathly Hallows Part 1 niet iedereen te overtuigen.
Dit kwam vooral omdat Desplat de magie niet wist te laten horen. De thema’s waren indrukwekkend, de instrumentaties ronduit perfect, maar toch misten we die magie. En als er één iemand is die misschien nog wel beter dan Williams magie kan laten horen in zijn muziek dan is het Desplat wel. Iedereen die Mr. Magorium’s Wonder Emporium, The Golden Compass of The Girl With a Pearl Earring heeft gehoord weet dat dit waar is. Maar Hedwig’s kwam twee keer in een zeer karige vorm voor, en de Potter-sound ontbrak. Slaagt hij erin om in dit deel dat vleugje magie mee te geven en zo DE perfecte Potterscore af te leveren?
Nee. Dat doet hij niet. Hij houd de koers aan die hij met het vorige deel begon. De scores lijken veel op elkaar: de gelaagdheid, instrumentaties, de opbouw, het tempo, de thema’s: op veel momenten is het gewoon dezelfde score.De score is duidelijk te verdelen in twee stukken: de actie en de emotie. Vandaar dat deze review de score dan ook verdeeld in die twee onderdelen. Daarna volgt een conclusie van de score als geheel.
De Emotie
Net als het in vorige deel opent Desplat ijzersterk. Lily’s Theme is werkelijk waar adembenemend. Laag strijkwerk/synths dienen als achtergrond terwijl we prachtig, zielsnijdend zang horen. Het is te merken dat Desplat meteen de diepte induikt met dit schiterrend geschreven thema, dat gelukkig overheersend is op de score en vele malen terugkeerd. Als er later emotioneel spel op de viool doorheen komt wordt duidelijk dat we wederom te maken hebben met een donkere Desplat. Neville krijgt weliswaar een titel op de score, maar niet echt een thema. We horen wat spanning hier en daar, en een bekend motief uit het vorige deel. A New Headmaster is prachtig, vooral fans van zowel Hooper als Williams zullen deze track kunnen waarderen. We horen een sterke versie van Hedwig’s theme, maar ook een verwijzing naar de wat subtielere muziek die Hooper schreef voor Severus Snape. Aan het eind van de track loopt de muziek ineens naar de actie toe (duel tussen McGonagall en Snape?). The Diadem is weer een wat klassiekere Desplat-track. Het zachte strijkwerk, de typische houtblazers: alles klopt aan deze track die ene fijn moment van rust is. Als er één personage veel tijd krijgt in zowel de film als op score is het Severus Snape. De tragedie van de tovenaar wordt door Desplat met bloedmooie muziek ondersteund. Wegens logische redenen hoort daar ook Lily’s theme bij. In Snape’s Demise horen we naargeestige, haast atonale muziek, met op de achtergrond een bijzonder trouwe versie van Hedwig’s thema. De dreiging blijft, maar de ontroering die een prachtige, donkere versie van Lily’s thema ons brengt geeft kippenvel. Nog beter is de track Severus and Lily. De dreiging die uit de vorige track wordt meegenomen gaat geleidelijk weg, en dan worden we getrakteert op een prachtige, lieflijke versie van Lily’s theme. Hoe tragischer de muziek wordt, des te meer worden de houtblazers door strijkers vervangen. Desplat bereikt grote hoogtes door de tragedie steeds meer op te voeren, en hiermee een van de meest emotionele muziekstukken van de serie aan ons te brengen. Hierna laat de emotie ons niet meer los. Harry’s Sacrifice is weer zo’n mooi stuk waar hints naar Hedwig’s theme worden afgewisseld met Desplat’s eigen Obliviation-theme. De track The Resurrection Stone kan gezien de beoogde scene eigenlijk niet anders dan emotioneel zijn. We horen eerst typische Potter-muziek, en hierna laat Desplat een uiterst subtiel koor te werk gegaan. Lily’s theme wordt er weer bij gehaald, en verveeld nooit. Het is de laatste, emotionele stilte voor de storm die Desplat op bijzonder gepaste, ingetogen wijze met muziek weet in te kleuren. In Harry’s Sacrifice verwachten we een climax, maar deze is redelijk ingetogen. Procession is meer in de trend van Snape’s Demise: dreiging met de nodige emotie erin. De laatste track, met de belachelijk verhullende titel A New Beginning, heeft wel erg veel weg van Hooper’s The Kiss (Order of the Phoenix), misschien wel de minste track uit de gehele reeks. Desplat weet er echter iets fantastisch van te maken. De subtiele xylofoon, de zweverige strijkers: het klopt gewoon.
De Actie
Waar we in het vorige deel fantastische actiemuziek hoorden, zet Desplat zoals we stiekem wel hadden verwacht de versnelling erop. Want hoewel deze laatste Potterscore een grote schat een emotionele muziek bevat, is het voornamelijk een actiescore geworden. Er is zelfs een speciaal thema voor geschreven. Het ietwat simpele thema komt dan ook voornamelijk voor in de wat actierijkere stukken, hoewel het regelmatig in een emotionele versie door de gehele strijkerssectie wordt gespeeld. In zijn meest actievolle score tot nu toe laat Desplat horen dat hij zijn eigen stijl prima kan gebruiken om pakweg drie kwartier aan hoogstaande actiemuziek te leveren. Wat opvalt zijn de onverwachte wendingen en instrumentaties. Desplat gebruikt sterk strijkspel, strakke percussie en heerlijk blaasspel en enkele andere ongewone instrumenten om de actie in te kleuren. Zo word er in het eerste deel van de score vooral gebruik gemaakt van onverwachte tempowisselingen, en soms een thema er door heen (weer dat zwierige Horcrux-thema), en opvallend veel klarinetspel, die vooral in Underworld een hoofdrol spelen. In Dragon Flight horen we Desplat voluit gaan. Violen gaan van hoog naar laag terwijl blazers de ene krachtstoot maken na de andere, en we horen een prachtige versie van zowel Lily’s als Hedwig’s theme voorbij komen. Zodra we op Zweinstein zijn, barst de hel los. Desplat rijgt thema’s aan elkaar in een rap tempo: de thema’s van Harry, Voldemort, de Horcruxes en Lily volgen elkaar snel op terwijl we Desplat horen losgaan met opvallend veel blaaspel. In Stateus horen we Desplat zelf de epische kant opgaan als hij laat horen wat hij kan met zijn thema’s. Hij lijkt iets van zijn eigen stijl in te leveren om een wat groter, cinematische sound te krijgen. De componist verloochend zichzelf er totaal niet mee, want het resultaat is fantastisch. Er zijn enkele tracks die speciaal het vermelden waard zijn. Een daarvan is In the Chamber of Secrets. Fans die wachtten op een muzikale referentie naar John Williams’ score krijgen er een, maar toch is het het immense dreigende strijkspel wat de show steelt. Battlefield is een inspirerend stuk waarin Desplat zowel refereert naar zijn eigen score, als die van Hooper en Williams. Prachtige hoge strijkers zetten hoopvol het actiethema aan, maar worden snel vervangen door koor en fantastische actiemuziek dat barstens vol verwijzingen zit naar allerlei thema’s. Vooral de vlagen van Hedwig’s theme zorgen voor kippenvel. Als men luistert naar de actie die te horen is tijdens Fire and Broomsticks en alles wat daarna komt moet men concluderen dat Desplats actiemuziek veel weg heeft van Williams’ stijl. Snel, bombastisch, een gecontroleerde chaos en rijk aan thematische invloeden. Courtyard Apocalypse is dan weer vooral grootste, meeslepende muziek, voornamelijk bestaande uit het actiethema. Na enkele minuten aan wat rust gaat Desplat met een enorme stoot voorwaarts en levert ons de beste actiemuziek die hij ooit liet horen. Halverwege Neville The Hero beginnen de trompetten steeds harder te klinken om uiteindelijk voluit het oorlogsthema ten gehore te brengen. Showdown is een meesterwerk, en typisch Desplat. De aanzet klinkt wat speels, maar als snel domineert haast demonisch blaasspel de track. De percussie deelt enorme dreunen uit, en na een korte pauze waarin we het Obliviation-thema horen gaat Desplat mogelijk nog sneller. Korte thematische verwijzingen worden haast gedomineerd door bliksemsnel blaaspel en de nog altijd dreunende percussie. De laatste actietrack, Voldemort’s End moest ook wel episch zijn, en stelt daar ook niet in teleur. De spanning wordt op agressieve wijze steeds harder, totdat we met vol koor een duidelijke climax naderen. Hierna, de bezinning na de actie: Lily’ theme. Een enorme achtbaanrit.
Conclusie
Wie de trackbespreking heeft gelezen (applaus), heeft mij amper kunnen betrappen op kritiek. Toch is de score niet alles wat het had kunnen zijn. Het is gewoonweg niet waar we op hadden gehoopt. De actiemuziek is grootst, bombastisch en soms komt de term episch tot zijn recht. Maar het had meer kunnen zijn. Op de momenten waarop we de beste muziek verwachten weet Desplat maar nét te overtuigen. De emotie zit goed in elkaar, en grijpt regelmatig naar de strot, maar Hedwig’s theme wordt erger dan ooit gemist op dat soort momenten. De score die alles bij elkaar bindt komt er nooit. Harry Potter and the Deathly Hallows Part II is een score met twee kanten: als losstaande score is het een mijlpaal in Desplats carriere. Maar als grande finale in de grootste filmreeks die we kennen is het een onbevredigend werk. Hoewel deze score een fractie beter is als zijn voorganger en ook met de beelden erbij wel zal kloppen, zijn de torenhoge verwachtingen gewoonweg niet vervuld. En dat is zonde.