The Wall (Pink Floyd - The Film)

Dat de muziek van de Britse artrockgroep Pink Floyd soms erg filmisch is, zal wel niemand verbazen. Dat dezelfde band in 1965 alternatieve rock maakte, komt vandaag ongeloofwaardig over als je luistert naar hun album ‘The Dark Side of The Moon’ dat in 1973 van de rockband meteen een wereldact maakte. Met een verkoop van 45 miljoen exemplaren is het album vandaag het derde bestverkochte album aller tijden.

De wijze waarop de groep wereldbekend is geworden, is erg intrigerend. In tegenstelling tot de meeste acts, bracht Pink Floyd weinig singles uit en kregen ze bijgevolg weinig airplay op de commerciële stations. De groep “vergat” zelfs vaak hun naam op de fronthoes te plaatsen... Ook op de LP-versie van The Wall stond de groepsnaam niet vermeld. Niet dat dat nodig was, want welke groep had intelligentere hoesen?

Met de release van The Wall in 1979 slaagde Pink Floyd erin het succes van The Dark Side of The Moon nog eens over te doen. Iets waar de meeste groepen alleen maar kunnen van dromen.

De verhaallijnen van The Wall werden integraal geschreven door Roger Waters, bassist en co-leadzanger van de groep. Na de “In The Flesh”-tournee besefte Waters dat het succes van de groep eigenlijk ertoe bijdroeg dat ze vervreemdden van het publiek. Door het megasucces van de band leek er een soort muur opgetrokken te worden tussen het publiek en de groep. Iets wat zich in zekere zin voordoet bij praktisch elke groep met dergelijke bekendheid.

De betekenis van De Muur is echter meervoudig. Roger Waters beschouwt een muur als een opstapeling van levenservaringen, trauma’s, kortom gebeurtenissen in een mensenleven. Elke baksteen in de muur vormt een deeltje van het leven van een individu. Het verhaal van The Wall mag dan wel semi-autobiografisch zijn, uiteindelijk is het idee van de figuurlijke muur toepasbaar op elke mens die problemen of trauma’s te verwerken heeft en bijgevolg zich door de problemen dreigt af te schermen van de maatschappij (daklozen, getraumatiseerden, gevangenen, depressieve mensen, mensen met zelfmoordneigingen, marginalen etc.). In die zin herkennen vele mensen zich in het verhaal.

Dat dergelijk inhoudvol concept verfilmd moest worden, was voor Roger Waters een must, ook al waren de andere groepsleden er minder voor te vinden. Waters deed voor de verfilming beroep op regisseur Alan Parker (Evita, Midnight Express etc) en zag in Bob Geldof de ideale figuur om de rockster Pink te spelen. Eigenlijk kan de film eerder beschouwd worden als een anderhalf uur durende videoclip aangezien de dialogen voornamelijk overeenstemmen met de lyrics. Vooral de combinatie van echt beeldmateriaal met de originele animatiebeelden van Gerald Scarfe maakten van The Wall een mijlpaal op het vlak van film.

Wat betreft het componeren van filmmuziek was Pink Floyd niet aan haar proefstuk toe. De groep schreef in 1969 de muziek voor films als More en Zabriskie Point. Rogers Waters bracht dat jaar samen met Ron Geesin ook de soundtrack voor The Body uit. In 1972 schreef de groep de score voor de Franse film 'La Vallée'.

De soundtrackversie van The Wall (1982) was echter grotendeels een heropname van het originele album, maar dan met Bob Geldof als Pink. Op de tracks zijn eveneens geluiden te horen vanuit de film zoals de dialoog waarbij Pink in het klaslokaal gestraft wordt omdat hij poëzie (de song ‘Money’) aan het schrijven was tijdens de les.

Op de eerste disc worden alle trauma’s verteld die Pink in zijn leven heeft doorgemaakt: de trauma’s op de school (‘Another Brick In The Wall’), zijn moeder die hem na het overlijden van zijn vader overbeschermde (‘Mother’), de problematiek van het ver van huis zijn als rockster en het hebben van een vrouw die ondertussen de rockster bedriegt (‘Empty Spaces’), de ervaringen met alcohol en (soft)drugs die noodzakelijk lijken te zijn om steeds opnieuw op het podium te geraken en de fans tevreden te moeten stellen.
Op de afsluiter van disc 1 klinkt Pink wanhopig en zegt hij de zware wereld dan ook vaarwel. Op dit moment is de muur dan ook volledig opgetrokken.

Problemen oplossen of trauma’s verwerken zal echter niet lukken door zich af te schermen van de omgeving. Het is dan ook noodzakelijk dat het individu terug toenadering zoekt met de maatschappij om het eigen leven terug op de juiste sporen te zetten. Hierover handelt de tweede cd van The Wall grotendeels. Het verhaal eindigt met de val van de levensmuur. Op geniale wijze wordt de luisteraar er echter op gewezen dat men steeds kan hervallen in de oude (slechte) levenssituatie. Dit blijkt uit de zin “Isn’t This Where We Came”, een samenvoegsel van de laatste seconde van CD2 met de eerste seconde van CD1.

De magie die zich schuilhoudt achter The Wall is het resultaat van een unieke interrelatie tussen de zeer begrijpbare lyrics en de muziek die continu verwijst naar de inhoud van de songteksten. Bovendien is de soundtrack een opeenvolging van rockklassiekers. Het merendeel van de songs mag dan wel geschreven zijn door Roger Waters, doch de muziek van de drie beste rocksongs (‘Comfortably Numb’, ‘Young Lust’ en ‘Run Like Hell’) werd geschreven door David Gilmour, gitarist en tevens co-leadzanger van de groep.

Voor het album werd beroep gedaan op een legertje van muzikanten, een groots orkest en een kinderkoor. De Amerikaanse componist Michael Kamen werd ingehuurd als orkestrator en genoot door zijn samenwerking met Pink Floyd van een grotere bekendheid in de Verenigde Staten.

De engineers en Pink Floyd wonnen in 1980 met het album de Grammy Award van ‘Best Engineered Album’.

De soundtrack is vooral een collector’s item voor de Pink Floyd fans. Wie het album in huis heeft, moet zich de soundtrack niet aanschaffen, want qua songs stemt de soundtrack toch grotendeels ermee overeen. Bovendien werd op de soundtrack het prachtige “Hey You” niet opgenomen omdat deze song niet in de film aan bod kwam. Daarentegen bevat de soundtrack wel een langzamere, ietwat meer uitgerekte versie van “Mother”, een toen nieuwe song met de titel “The Fletcher Memorial Home” en op de achtergrond veel special effects uit de film.

Dat dit album, waarvan ondertussen 30 miljoen exemplaren werden verkocht, nog steeds erg aanslaat, bleek ondermeer uit de snelheid waarop de concerten van The Wall tournee van Roger Waters uitverkocht geraakten. De 26.000 tickets voor de twee optredens die Waters in mei 2011 gaf in het Antwerpse Sportpaleis waren nagenoeg op een dag uitverkocht.