In 1993 bracht John Williams naast het geweldige Jurassic Park, het meesterwerk Schindler's List. De door Spielberg gemaakt en en veelal geprezen film verhaald over de ijdele maar nobele zakenman Oskar Schindler (Liam Neeson op zijn best) die samen met de hulp van Itzhak Stern (sir Ben Kingsley) in zijn potten en pannen-fabriek zo veel mogelijk joden aanneemt, om ze zo te redden uit de klauwen van Amon Goeth en zijn gaskamers. Een waargebeurd verhaal over heldendaden in zijn puurste vorm, en absoluut een van de mooiste films ooit gemaakt. Maar wat de film zo sterk maakt zijn naast de acteurs en de levensechte, schokkende, taferelen vooral de muziek.
Voordat meestercellist Yo Yo Ma op kwam draven voor Seven Years in Tibet werkte John Wiliams samen met de magnifieke Itzhak Perlaman, een meesterviolist. Schindler's List is dan ook een score geworden die niet alleen wordt gestuurd door strijkers, maar er op enkele vocals na er alleen maar uit bestaat. Dames en heren, dramatischere muziek zult u niet vinden. Het thema van Schindler's List, te horen in de eerste track, is zeer bekend en terecht een van die wereldberoemde thema's die gewoon iedereen associeert met de film. Het benadrukt stiekem nogmaals de originaliteit van Williams. Na een triest stukje strijkers komt het daar dan: de vioolsolo van het hoofdthema. Een indrukwekkend staaltje filmmuziek, dat precies bij de beelden past: een grauwe wereld, vol vervolging, ellende en verdriet. Dit is ook precies wat het nummer uitstraalt: Verdriet. In Immolation horen we een zachte vorm van het hoofdthema, en we krijgen nóg iets te horen waar Williams in uitblinkt: koor! Het koor zingt Joodse klaagzangen, het geen wat je te zien krijgt is een opstapeling van duizenden lijken, een scene die niemand koud laat. Het wordt onvrijwillig op je netvlies gebrand. Het bouwt wat af, tot we dan weer terugkomen op het hoofdthema, dit keer zonder viool, maar met fluit (!), wat een mooi effect geeft, een zacht effect.
Rememberances heeft een fenomenaal begin: Een harp bouwt op en het tweede thema wordt ingeluid. Het is ver verwant met het hoofdthema, maar klinkt net wat minder intens, en wat grootschaliger: het is een wat opzwepend en hoopgevend thema. Wederom gespeeld met viool, maar de harp blijft altijd aanwezig. Langzaam worden er motieven van het hoofdthema in verweven, en het wordt richting 01:50 allemaal herhaald, maar wat zachter en dramatischer. Rond de 2:45 wordt het zeer dramatisch: Violen en blazer werken samen aan een chaotische maar trieste afsluiting van het nummer.I Could have Done More is zonder concurrentie de mooiste track op de soundtrack, en een van de mooiste filmtracks ooit. Zacht violenbegin, waarna we overschakelen op een zachte toon van het hoofdthema: De oorlog is voorbij, en Schindler moet vluchten voor zijn leven, maar de joden moeten in de fabriek achterblijven. Rond 01:32 volgt de pure vorm zoals Williams de triestheid wil meegeven: het hoofdthema in volle glorie, door meerdere violen, die nu ook in canon spelen. Het blijft zich gedurende de track maar herhalen, iedere keer in een andere gedaante. Het blijft een emotioneel stuk prachtmuziek die rond 04:35 haar climax nadert.
Auschwitz-Birkenau heeft een akelig koud begin, geleid door (verassing) één viool. Het gaat door merg en been, en is zeer akelig, omdat het onrustig, onheilspellend is, en tegelijk triest. In de film ze je alle manieren waarop je een mens kan vernederen, en vervolgens kan vermoorden. Naarmate de track vordert, komen er nog meer instrumenten bij, allen dezelfde akelige toon aan het spelen. Je wordt er gewoon benauwd van. Rond 2:05 nemen de instrumenten het van de viool over, maar deze blijft vaag aanwezig. Yerousshalaim Chel zahav heeft als kenmerk prachtige Joodse zang, wat een lied is dat de Schindler-joden zingen ter ere van hem. Onverstaanbare tekst, maar je weet dat het iets betekent, en het is mooi om te horen. Rememberances is eigenlijk precies hetzelfde als Track 4, maar nu bijgestaan door de beste violist die we kennen in deze industrie: Itzhak Perlman. Zijn viool leidt er meerdere, maar hij blijft ze voorgaan, door iedere keer als eerste te beginnen. Het hoofdthema word op fenomenale wijze gespeeld door hem, en als de track klaar is blijft men ademloos achter.
Schindler's List heeft een score meegekregen die de film nodig heeft om te slagen. De beelden zijn zonder de muziek nog steeds schokkend, maar missen de emoties. De muziek heef die herinneringen van een huilende Liam Neeon, een wrede Ralph Fiennes en niet te vergeten de trieste blik van Ben Kingsley nodig om de trieste boodschap over te brengen. En daarmee is Schindler's List niet alleen de beste score van John Williams, maar waarschijnlijk de allerbeste score die ooit gemaakt is. Het niveau van zowel film en score halen elkaar omhoog en kunnen niet zonder elkaar. Hiervoor dus ook lof voor de samenwerking Spielberg-Williams, een samenwerking die ons ervoor en erna zoveel moois gebracht heeft. Maar nooit wordt het weer zo huiveringwekkend koud en tegelijkertijd hartverwarmend als Schindler's List. Want Schindler's List kan niet, zelfs niet door Williams zelf overtroffen worden.