In ‘I Am Legend’ (regie: Francis Lawrence) is Will Smith de laatste man in New York, maar hij is niet alleen. Zombie-achtige mensen en zijn hond zijn ook in de stad, evenals vele inheemse en uitheemse dieren. Wanhopig doet hij een poging om een berucht kankervirus – vooraf bejubeld, maar desastreus gebleken – tegen te gaan door middel van een antivirus. Het wil echter niet zo schorten en als in Robert Neville’s (Will Smith) “privéleven” ook nog eens van alles misgaat, is de man goed eenzaam. Maar gelukkig komt net dan zijn tegenspeelster, Anna (Alice Braga), ten tonele. Voor de muziek werd James Newton Howard ingehuurd, een keuze die geheel voor de hand liggend was. Zijn samenwerking met M. Night Shyamalan had (en heeft) hem veel kennis laten opdoen van het thriller/horror-genre. Hij moest de muziek delen met cultfiguur Bob Marley.
James Newton Howard heeft al lang naam gemaakt in Hollywood net zijn films voor M. Night Shyamalan en heeft derhalve titels als ‘The Sixth Sense’, ‘The Village’ en ‘Lady in the Water’ op zijn naam staan. Naast deze bekende en productieve samenwerking, zijn ook ‘Dinosaur’, ‘Blood Diamond’, ‘Snow Falling on Cedars’ en ‘King Kong’ van James Newton Howards hand. Samen met Hans Zimmer maakte hij nog weer eens indruk met ‘Batman Begins’. (Het einde van) 2007 was bijzonder druk voor Newton Howard, met naast ‘I Am Legend’ ook ‘The Water Horse: Legend of the Deep’, Michael Clayton’, ‘The Lookout’ en ‘Charlie Wilson’s War’. Het waren stuk voor stuk bijzondere scores in de mans oeuvre.
De stijl
Vooraf gezien waren de verwachtingen hoog wat betreft de muziek voor I Am Legend. Varèse Sarabande omschreef het als één van Howards beste scores. Een des te grotere ontgoocheling viel menig bioscoopbezoeker ten deel, toen bleek dat de muziek haast geheel uit de film geschrapt was. Op af en toe een pianoversie van het hoofdthema na, was er haast niks te horen. Rampzalig. Dit alles bleek een grove inschattingsfout te zijn geweest van Francis Lawrence. ‘I Am Legend’ is zijn derde film en hoewel hij ook muziekclips regisseert, kent hij duidelijk het belang van filmmuziek niet.
De stijl van ‘I Am Legend’ weergeeft prachtig de eenzaamheid van Robert Neville en het verdriet. Het brengt je niet mee terug naar de film – ‘raad eens waarom’ –, maar spreekt desondanks wel. Een innemend en desolaat hoofdthema (“My Name Is Robert Neville”) komt gedurende het album terug. Vaak vertolkt door een solo piano en de strijkers, waar de nadruk vooral op de violen ligt, ligt het thema de piano water beter. De piano beschrijft beter de eenzaamheid, het desolate gevoel.
Toch is het niet alleen violen en piano wat ‘I Am Legend’ siert. Geregeld keert een koperblazer eenzaam terug. Een statige trompet legt het echter af tegen de solo hoorn. De trompet bezorgt een wat militair gevoel, wat terugslaat op Neville’s verleden. Maar de inzet van een solo trompet en niet een ‘bataljon’, maakt Newton Howards bedoelingen wel weer duidelijk. De strijkarrangementen zijn typisch James Newton Howard. Deineinde, hoge violen kabbelen rustig voort en brengen vaak het hoofdthema.
De tracks
01. My Name Is Robert Neville
Deze track introduceert het krachtige hoofdthema van ‘I Am Legend’. Het begint met een solo trompet, die volhoudt tot 0’33. Dan nemen de strijkers het over, later aangevuld door het koor en een harp. Van 1’15 tot 1’39 is er de pianoversie van het hoofdthema. Vanaf 1’23 mengt een trompet zich bij de piano. Van 1’40 tot 1’55 een hoornvariant op het hoofdthema. Hij wordt weer afgewisseld door de trompet, die tot 2’09 speelt. Ondertussen mengen er wat woeste synthesizers in. Het orkest doet nog een poging om zich te redden, maar de trompet – die vanaf 2’32 weer speelde – en de strijkers weten het niet te winnen en de track eindigt. De strijd tussen natuur en technologie?
02. Deer Hunting
Een wat vage scène in de film. De jacht wordt verder niet meer aangehaald in de film, evenmin als de muziek. Vanaf 0’16 mengen de synths zich weer, nadat de piano een schommelend melodietje brengt, afwisselend tussen zacht – hard – zacht – hard. Vanaf 0’21 duidelijker te horen. Vanaf 0’35 mengt een woeste percussiemelodie zich. Samen met de opkomende strijkers doet het geheel nogal ‘Batman Begins’-achtig aan. Underscore.
03. Evacuation
De evacuatie van New York, emotioneel en desolaat. Net zoals de muziek. Voor de eerste keer duidelijk cello’s en bassen, al klinken ze niet helemaal ‘natuurlijk’. “Evacuation” herbergt een mooie variatie op het hoofdthema. Vanaf 0’32 koorgezang. Vanaf 1’11 weer de trompet, die het koor verdringt, die op sommige momenten de trompetpartijen van Hans Zimmer lijkt te imiteren. Vanaf 2’01 komt een twijfelende percussie opzetten, met vanaf 2’14 de solo hoorn. Vanaf 2’43 of een hoge hoor of een trompet. Een haast a capella koor is er omstreeks 3’14. Toch blijven de strijkers nooit lang weg. Mooie toevoeging is omstreeks 3’47 met een glockenspiel.
04. Scan Her Again
Het gedoe rond de toelating van Neville’s vrouw, die ook hoopt gered te worden, is vrij oninteressant. Dit keer een samenspel van de piano en de trompet, rond 0’38. Emotioneel. Een eerste hoogtepuntje.
05. Darkseeker Dogs
Honden bleken immuun tegen het virus door de lucht, maar niet als ze er mee in aanraking komen. Jammer voor de honden van de ‘Darseekers’ en nog erger voor Neville en Sam. Koper, percussie en vluchtige strijkers brengen spanning. Vanaf 0’45 een eruptie van percussie, vermengd met wat koper. Rond 1’02 een Lord of the Rings-achtige trompetuitbarsting. Na 1’20 is het weer wat rustiger. Verloopt verder nogal raar.
06. Sam’s Gone
Ja, ook Sam moest aan het virus geloven. Neville zit nu zonder zijn hond en hij is eenzaam. Het hoofdthema komt wederom naar voren, met rond 0’30 koper die zich bij de strijkers voegt. Ook met zachte pianoklanken, zoals die in de film hoorbaar zijn. Mist de kracht van “Scan Her Again”, ondanks het koor, dat vanaf 1’18 duidelijk hoorbaar is.
07. Talk To Me
Erg kort, met zijn 0’55. Nog meer underscore dan “Deer Hunting”. Niet hoorbaar in de film en dat is misschien niet eens zo erg.
08. The Pier
Tot nog toe de langste track. Dit duidt gelijk de tweedeling van ‘I Am Legend’ aan. Vanaf 0’51 zet het koor groots(er) in (dan al het geval was). Toch is het minder sterk dan “Tarawa” van ‘Snow Falling on Cedars’. Rond 3’20 is er een solo sopraan, met sterke vergelijkingen naar Lord of the Rings van Howard Shore. Ook de hoorn, vanaf 2’33, doet aan LotR denken. Toch behoudt James Newton Howard een heel eigen sfeer. Rond 4’21 wordt het allemaal al weer minder en blijkt ook deze track niet consistent te zijn.
Het geheel is (wederom) niet duidelijk in de film aanwezig en gezien de scène ook wat overdreven en aangezet, of juist weer niet krachtig genoeg. Tweestrijd.
09. Can They Do That?
Een synthesizer geluid begint deze track. Vanaf 0’15 brengt de piano een mooi nieuw thema, maar deze is niet zo sterk als het hoofdthema en lijkt vooral de wanhoop uit te drukken. Vanaf 0’27 is er kortstondig pianospel tussen de piano en een houtblazer (hobo of klarinet). Sporadisch worden er strijkers toegevoegd, incluis de baspartijen.
10. I’m Listening
De eenzame piano brengt het breekbare hoofdthema. Eenzaamheid ten top, hoe ironisch het ook mag klinken. Het mag een wonder heten dat dit nog niet eerder is gebeurd op het album. Rond 1’11 brengt de piano een variatie op het hoofdthema. Rond 1’37 zijn er wat ‘vlaagjes’, of ‘zuchtjes’, op de achtergrond. Emotioneel. Ondanks alles toch een nieuw hoogtepunt.
11. The Jagged Egde
Standaard begin met synthesizers. Vanaf 0’40 ongeveer voegen koper en percussie in. Actie, maar voorspelbare en saaie actie. Het geheel lijkt op ‘Blood Diamond’, maar dan zonder de etnisch Afrikaanse percussie. Wat overblijft, is een zielig hoopje. Vanaf 2’47 voegt een koperlijn zich toe, maar ook dit weet niet te boeien. Rond 3’45 gillende violen, waarna allerlei hoeken van het orkest zich toevoegen en zich laten gelden. Wordt naar het einde toe (dus) wel steeds beter. Rond 4’35 is het mooie actiemuziek, waar zeker vergelijkingen zijn te trekken met ‘Batman Begins’. Een track waar geen einde aan lijkt te komen en jammer van het begin.
12. Reunited
Nee, dan “Reunited”. Met een duur van 7’50 duurt deze track gevoelsmatig nog langer. Rond 0’30 is de actie uit “The Jagged Edge” weg en is er weer ‘rust’, zover dat nog aanwezig kán zijn. Mooi is het koor wat zich toe heeft gevoegd. Met de strijkers vanaf 1’30 voelt het weer wat vertrouwd aan, al moet dat vertrouwen van Howard Shore komen. Vanaf 2’12 is het koor weg, om tien seconden later weer op te duiken. Let vooral op de mannenstemmen die onder de vrouwenstemmen liggen. Vanaf 3’03 een korte versie van het hoofdthema, door ‘de’ houtblazer.
De track wordt verder heen en weer geslingerd tussen emoties. Tot 3’30 spanning, om daarna weer het mysterieuze koor erbij te roepen. Deze, enigszins dreigende, sfeer wordt behouden. Vanaf 5’39 breekt het echter open en wordt het weer desolaat en treurig, droevig. Rond 6’21 een solo cello, die echter niet in het plaatje past. Rond 6’45 komt hij weer naar voren. Rond 7’28 treedt de trompet weer naar voren, zonder begeleiding.
13. I’m Sorry
Weer geheel in het thema van de film: desolaat. Al gelijk komt de piano traag naar de voorgrond en brengt wederom een nieuw thema. Het wordt niet meer aangehaald verder; waarschijnlijk kent Newton Howard de kracht van zijn hoofdthema. Rond 1’50 weer de trompet, die de track uitblaast.
14. Epilogue
Start ook weer met de houtblazer. Verfrissend, maar te laat om het verder nog te redden. “Epilogue” herbergt dezelfde stijlkenmerken als de rest van het album: de solo trompet, strijkers en het magnifieke hoofdthema. Vanaf 2’40 voegt ook het bekende koor zich weer in de track. Tot dan toe is de piano de grote afwezige. Daardoor niet geheel representatief voor de rest van het album.
Conclusie
De bewering van Varèse Sarabande dat dit één van James Newton Howards besten is, is voorbarig en ongegrond. De twee lichtpuntjes zijn het hoofdthema – één van de beste van de afgelopen tijd – en de symbolische trompet.
Deze emotionele muziek herbergt kenmerken van Lord of the Rings, maar als we het in het oeuvre van Newton Howard zoeken, mag dat toch vooral ‘King Kong’ zijn. Francis Lawrence heeft onrecht gedaan aan de muziek van James Newton Howard en ook dat kleurt mijn mening. Het hoofdthema ten spijt.