Ah, Jane Austen ! Zoals mijn meeste sexegenoten (en tot grote ergernis van het andere geslacht) ben ik dol (vreselijk woord) op de boeken van de 18-19de eeuwse Engelse schrijfster. Als de dagelijkse sleur me te veel wordt, als het allemaal tegenzit, als de realiteit te donker en te grijs is, grijp ik met veel plezier naar één van haar boeken om weg te dromen naar een wereld waar alles zoveel mooier en romantischer is…
euheum
Het zal dus waarschijnlijk niet als een erg grote verrassing klinken als ik zeg dat ik uitkeek naar deze verfilming (van een understatement gesproken!).
Het kon echter allemaal ook erg tegenvallen. De BBC reeks uit 1995 werd als bijna onverbeterbaar beschouwd, en ik had eerlijk gezegd niet zoveel vertrouwen in de nieuwe Mr Darcy (Matthew MacFadyen).
Gelukkig is die ongerustheid ferm overbodig gebleken en was de film dik in orde.
Oké, nu de muziek natuurlijk, want daar draait het op deze site natuurlijk allemaal om…
Zoals componist Dario Marianelli (die al voor de muziek van “The Brothers Grimm” instond) zelf al zegt in de ‘liner notes’, is de score zeer sterk geïnspireerd op de sonates van Beethoven.
Piano is de rode draad doorheen de muziek en weeft de verschillende verhaallijnen mooi aan elkaar. Toch moeten we al meteen opmerken dat, hoe mooi ze ook klinkt, de muziek ook vrij afstandelijk blijft. Ze is eerder beschrijvend in plaats van echt meelevend. Er komen enkele thema’s geregeld terug, maar vaak op zo een manier dat ze niet echt met een personage te linken zijn.
In wat volgt zal ik toch proberen een algemene thematische analyse van de verschillende tracks te geven. (opgelet voor spoilers ! Aangezien de analyse kijkt hoe de muziek in de film past, heb je misschien best al de film gezien, anders kan het allemaal nogal onduidelijk overkomen! Bovendien zijn de tracks niet echt chronologisch…)
(1) Dawn
Echt zoals de titel zegt – zacht begeleidt een bijna aarzelende piano de eerste zonnestralen die een nieuwe dag op het Engelse platteland aankondigen. We volgen Lizzy (Keira Knightley) terwijl ze van haar vroege ochtendwandeling terug thuis komt (zo krijgen we meteen een introductie van de levendige Bennett-familie).
Het stukje vanaf 0’50 komt nog eens terug in de film wanneer Lizzy Georgiana (Darcy’s zus) hoort spelen in Pemberly (Darcy’s rijkelijke huis). Op de audio-commentaar vertelt de regisseur dat dat bewust gedaan is, om zo Lizzy een soort “thuis-“gevoel te geven. De muziek anticipeert op het verhaal, geeft al weer wat er gaat gebeuren (uiteindelijk zal Lizzy met Darcy trouwen en zal Pemberly haar nieuwe thuis worden).
Kunnen we hier spreken van een soort “thuis-thema”? In de meeste reviews wordt hier naar verwezen als een soort “Elizabeth-thema”. Eigenlijk werkt het eerder als een “Main theme”, aangezien het ook op andere momenten in heel wat variaties voorkomt.
Rond 1’30 is er een klein sprongetje in de film. De muziek wordt energieker terwijl de vijf Bennett-zusjes zich dolblij voorbereiden voor het eerste bal in de film (waar ze de mysterieuze Mr Bingley zullen ontmoeten).
(2) Stars and Butterflies
Zachte strijkers openen deze tweede track en vormen bijna een soort underscore voor het thema, voorgesteld in (1).
In de film is dit een kort moment van emotionele adempauze voor Elizabeth. De camera glijdt over haar verschillende familieleden (die zich allemaal wel op de één of andere manier gek gedragen) tot hij uiteindelijk stopt bij Lizzy die, leunend tegen een muur, emotioneel moet bekomen van haar dans met Darcy.
Een wat triestige klarinet begeleidt rond 0’50 de Bennet-familie naar huis. Bingley beseft dat hij verliefd is op Jane (de oudere zus van Elizabeth), maar zijn zus wil hem snel van gedachten doen veranderen (“Charles, you can’t be serious!”).
Rond 1’17 horen we opnieuw de piano die zacht het hoofdthema brengt. Opnieuw een sprong in de film. Lizzy en Jane bespreken hun eerste ontmoeting met Bingley en diens vriend, de arrogante Darcy. Moesten we dit thema toch als een “thuis-“thema beschouwen, dan kan het hier geïnterpreteerd worden als een weergave van de grote band tussen Lizzy en Jane (die naarmate het verhaal vordert, steeds meer uit elkaar valt).
(3) The Living Sculptures of Pemberly
Echt een voorbeeld van zinderende muziek. Piano en strijkers creëren een afwachtende sfeer. Lizzy bezoekt hier Darcy’s huis en botst daar op een beeldengallerij met heel wat (naakte) beelden. De muziek drukt echt een soort (erotisch?) verlangen uit.
Tussen al die beelden staat ook een buste van Darcy zelf, waar rond 1’41 Lizzy’s oog opvalt. De strijkers verhogen nog meer dat gevoel van onbereikbaar verlangen. Rond 2’06 loopt ze zelf nog wat in het huis rond.
De muziek is schept vooral veel sfeer. Lizzy beseft hier haar vooroordelen betreffende Darcy en hoe slecht ze hem eigenlijk kent.
De spanning blijft in de muziek, er is geen enkele ontlading.
(4) Meryton Townhall
Leuke dansmuziek. Een levendige ‘jig’ die wordt gespeeld op het allereerste bal in de film. Daar film wordt de dans onderbroken wanneer Bingley, zijn zus Caroline en Darcy hun intrede maken.
(5) The Militia Marches In
Het cliché Engelse soldaten-stuk, te horen in hopen films, zoals “Barry Lyndon”. In de film krijgen we hier een eerste glimp van Wickham…
(6) Georgiana
Snelle pianomuziek, in de film gespeeld door Georgiana (Darcy’s zusje – nog mee?) (de actrice speelt zelf de muziek – Marianelli heeft sommige stukken voordat de film af was al geschreven. Zo kon de muziek nog beter geïntegreerd worden. Ook het hoofdthema trouwens, was zo voor de ‘wrap’ al gecomponeerd).
Rond 0’47 word de piano begeleidt door het orkest. In de film zie je hier Bingley’s zenuwachtige oefenen om Jane ten huwelijk te vragen. Het is een erg grappige scène, en de snelle, speelse en vrolijke muziek past hier zeker bij. Thematisch is er echter weinig mee aan te vangen, want van een echt thema voor Georgiana kan hier dan niet echt sprake zijn…
(7) Arrival at Netherfield
Tot 0’38 hebben we de piano die een speelse melodie brengt (een countermelodie op (4)??) – de Bennett familie bereidt zich voor voor het grote bal op Netherfield (georganiseerd door Bingley). In de film beantwoordt de meid de melodie al zingend. Erg mooi gedaan.
Rond 0’40 is er een plotse energiestoot. Koperblazers, neerwaartse akkoorden (vooral vanaf 1’10) geven de hele scène een extre statig gevoel mee (we zien hoe iedereen op het bal toekomt).
(8) A Postcard to Purcell
Aaaah, de dans van Darcy en Lizzy. Een steekspel om u tegen te zeggen, maar ze worden hier wel verliefd op elkaar.
De solo-viool speelt het Rondeau uit “Abdelazar” van Purcell. Geleidelijk aan (vanaf 0’49) voegen zich ook de rest van de strijkers bij de melodie. De cello op 2’05 geeft een zekere breekbaarheid aan de personages (vooral Darcy op wie de camera op dat moment rust). Heel gevoelig stukje muziek.
(9) Liz on Top of the World
Aarzelende piano om dan plots helemaal open te breken (0’25). Romantiek ten top!
Tijdens het pianostuk zien we in de film allemaal roodachtige vlekken, tot we beseffen dat we eigenlijk naar de zon kijken door Lizzy’s gesloten ogen. Bij het openbreken van de muziek staat Lizzy op een heuveltop ergens in Derbyshire, genietend van het spel van de wind en het weidse landschap.
Deze muziek komt bijna identiek terug in (15), wanneer Lizzy ineens Darcy opmerkt in een veld. Maar kunnen we daarom echt van een “Love”theme spreken … ? Het is bijna eerder een soort “Lizzy denk na” thema (in beide gevallen is ze ongelukkig en moet ze haar gevoelens betreffende Darcy op een rijtje zetten…)
(10) Leaving Netherfield
De piano en strijkers brengen opnieuw het hoofdthema (onduidelijk wanneer dit precies in de film voorkomt). De melodie wordt plots (0’42) melancholischer. Een treurende piano begeleidt Bingley, Caroline en Darcy bij hun vertrek uit Netherfield. Het is een soort countermelodie van het hoofdthema. De kans dat Bingley Jane nog ten huwelijk zal vragen, wordt nu wel erg klein…
(11) Another Dance
Een meer barok-klinkende dans. Geen idee wanneer die precies in de film komt (áls ie er al in komt…)
Wel een mooie aanvulling op de soundtrack.
(12) The Secret Life of Daydreams
Opnieuw een zachte pianomelodie. Het begin is ook te horen wanneer Lizzy over het veld naar Netherfield trekt om Jane te bezoeken.
De hele track begeleidt echter Lizzy op de schommel (met het voorbijgaan van de tijd). Het is mooie muziek die vrij op de achtergrond blijft.
(13) Darcy’s Letter
Eén van mijn favoriete tracks. Eindelijk komt er wat passie in de brouwerij! Strijkers en koperblazers brengen een gejaagde melodie (Lizzy haast zich door de regen, woedend op Darcy voor zijn lef en bemoeienissen). De muziek breekt plots af (0’33) wanneer Darcy zelf haar ineens aanspreekt. Wat volgt is zijn desastreuze eerste huwelijksaanzoek (in de film zonder muziek).
Weemoedige piano en cello zetten de track verder. Lizzy, helemaal ondersteboven van het huwelijksaanzoek, weet met zichzelf geen raad. Darcy brengt haar een brief waarin hij zijn daden probeert uit te leggen en haar vooroordelen probeert te weerleggen.
Een hele mooie, trieste track (vooral van 2’47 tot 3’22 vind ik het echt enorm mooi – triest, breekbaar en vol spijt). Samen met (3) is dit een van de weinige tracks die ook echt het gevoel van de personages beschrijft.
De muziek stopt plots wanneer de Charlotte Lizzy uit haar overpeinzingen haalt.
(14) Can’t slow down
Een variatie op (4), met een meer barokachtige orkestratie. De melodie gaat steeds sneller. In de film wordt het gespeeld op het bal in Netherfield, wanneer Darcy met Caroline Bingley danst.
(15) You’re hands are cold
En favoriete track nummer 2.
Een diep weemoedige cello (wanneer is een cello niet weemoedig?) leidt de snelle melodie van (13) in. Lizzy haast zich naar huis. Net nu het beter ging tussen haar en Darcy en ze haar vroegere fouten hoopt goed te maken, krijgt ze bericht dat haar jongste zus gaan lopen is met Wickham (in die tijd een enorm schandaal). Opnieuw lijkt een eventuele relatie met Darcy verder dan ooit…
Rond 1’04 is er opnieuw een breuk (zowel in de muziek als in de film). De muziek klinkt peinzend en opnieuw afwachtend. Lizzy kan niet slapen en loopt in de nog erg vroege ochtend in het halfduister in de tuin. Maar dan klinkt plots de piano (2’21) (herhaling van (9) waarbij opnieuw de hele melodie openbreekt – met andere orkestratie weliswaar). Darcy kon blijkbaar ook niet slapen en komt door de ochtendmist naar haar toe gewandeld.
Opnieuw wordt de muziek afwachtend (3’33). Hier en daar kun je elementen van het cello-stuk in (13) herkennen. Gaat Darcy haar voor een tweede keer ten huwelijk vragen?
Natuurlijk!
Toch blijft de muziek erg op de vlakte: geen grote vreugde-uitbarstingen of bombastisch liefdesthema (waar ik niets op tegen heb!), hooguit een kleine zwelling van violen(4’41) die aangeeft dat de-personages-waarvan-we-van-in-het-begin-al-wisten-dat-ze-samen-zouden-komen na 2h eindelijk ook samen zijn!
Erg knappe track!
(16) Mrs Darcy
De titel verwijst eigenlijk naar het Amerikaanse einde van de film (met kus!) dus deze muziek is maar voor een deel in de Europese versie te horen.
De piano brengt het snelle deel van het hoofdthema – Lizzy heeft toestemming van haar vader om met Darcy te trouwen. Rond 0’42 eindigt de Europese versie.
De Amerikanen kregen er echter nog een stukje bij (dat als te melig werd beschouwd voor het Europese publiek – er is wel iets van). Strijkers brengen een variatie op de openbrekende melodie van (9) en (15). Darcy en Lizzy, ondertussen getrouwd, aan het meer in Permberly, en delen daar hun (eerste?) kus. Misschien kan deze openbrekende melodie dan toch als een soort “Love”theme worden gezien…
Vanaf 2’36 verschijnen de credits (ook bij de Europese versie) (opnieuw een herhaling van het snelle gedeelte van het hoofdthema).
(17) Credits
De broeierige melodie van (3) wordt nu door het hele orkest gebracht. Een mooie maar ook wel wat fletse afsluiter van de soundtrack.
--
Kortom, een erg mooie en harmonieuze soundtrack, maar jammer genoeg blijft het daar ook bij. Persoonlijk mis ik een beetje meer gevoel en variatie. Niet dat elke track meteen de grote passie moet verkondigen, maar meer stukken als (9), (13) en (15) hadden zeker een welkome toevoeging geweest.
Aangezien ik de andere Osargenomineerden niet echt veel soeps vond (zelfs Williams kon me niet echt bekoren) had deze van mij mogen winnen. Helaas…