Tai-Pan

Dit is de 25ste recensie uit de Maurice Jarre serie.

Vorige: Shōgun
Volgende: volgt nog.

De Amerikaans-Chinese film Tai-Pan uit 1986 is geregisseerd door Daryl Duke (Griffin and Phoenix, The Thorn Birds), die daarmee zijn laatste bioscoopfilm maakte. Hij maakte vooral tv-films en series. Het verhaal van Tai-Pan is van bestsellerauteur James Clavell, die het succesvolle boek al in 1966 schreef. De film zou al een paar keer eerder verfilmd worden, maar pas na het succes van de tv-miniserie Shōgun pakte de productiemaatschappij van Dino de Laurentiis de draad weer op en werd de film geheel in China opgenomen, wat door de enorme bureaucratie veel vertraging gaf en scriptaanpassingen nodig had. De film viel vervolgens bij de critici maar mager in de smaak en was ook in de bioscopen geen succes.
Het verhaal speelt zich af in China rond het midden van de negentiende eeuw, toen de Britten Hong Kong hadden veroverd, om een haven naar het Chinese achterland in handen te krijgen. Dirk Struan (Bryan Brown) is een rijke handelsondernemer en de grootste van Hong Kong, die daar in conflict komt met zijn concurrenten, met name met Tyler Brock (John Stanton), die allerlei pogingen onderneemt om Struan, de Tai-Pan, wat zoiets betekent als 'bedrijfsleider van buitenlandse komaf', van z'n voetstuk te krijgen...

Net als eerder bij de tv-serie Shōgun, dat zich in Japan afspeelde, is de muziek voor deze film van Maurice Jarre. Hij zat in die tijd midden in zijn 'elektronische' periode, maar omdat hij niet echt de gave had om op die manier fraaie scores te componeren, leverde dat een groot aantal nogal matige scores op, zelfs voor vaak toch succesvolle films. Maar kennelijk hebben de producenten besloten om een echte score, een orkestrale score bij de film te wensen, want met Tai-Pan heeft Jarre dan toch weer een van zijn grootschalige orkestrale scores gecomponeerd. Het heeft echter niet geholpen om de film van de ondergang te redden.

Voor de film heeft Jarre een hoofdthema gecomponeerd dat in verschillende varianten in de score naar voren komt. Het thema bestaat eigenlijk uit meerdere subthema's, maar die worden veelal in samenhang gespeeld, waardoor ze een beetje bij elkaar horen. Dit hoofdthema komt al in de openingstrack fraai naar voren, waar de tweede helft van de track het thema in volle glorie en prachtig vol orkestraal, compleet met stevige percussie laat horen. De Oosterse kleuring is al enigszins herkenbaar, maar blijft op de achtergrond.
Ook bij andere tracks komt die Oosterse kleuring in verschillende lichte tinten voorbij. De ene keer wat meer op de voorgrond, maar meestal wat verder op de achtergrond, of subtiel in de orkestraties verwerkt. In 'Chinese Fog' is die Oosterse kleuring wellicht nog wel het meest opvallend. Hier lijkt Jarre zelfs taiko-drums te hebben toegepast. Tussen de Oosterse klanken door komt nog even het bijzonder fraaie hoofdthema tevoorschijn.

Dat thema komt ook in een aantal andere tracks fraai terug, misschien nog wel het mooist in 'May-May', waar met prachtige strijkerklanken het thema wordt gepresenteerd, later opgevolgd door koperblazers. De track eindigt in een prachtige grootschalige orkestrale climax met een staand slot.
Ook 'Jinqua' laat het thema horen, maar dan in een heel ingetogen arrangement, die een bijna romantische kleuring heeft, waardoor ook dit weer een erg fraaie track is.

Die romantische kleuring hoor je ook in een paar andere tracks. Dat geeft aan de muziek toch wel een prettige sfeer, die het allemaal aangenaam beluisterbaar maakt. De muziek klinkt dan opgewekt en hoopvol, met een soort van lente-kleuring van lichte en luchtige klanken en een mooie melodie, die vaak tegen het hoofdthema aan ligt.
Ook spannende en dreigende muziek ontbreekt niet, wat Jarre inkleurt met soms wat dissonanten of zelfs chaotische orkestraties. De heftigheid daarvan is zeker niet altijd even aangenaam, maar als het hoofdthema dan weer volgt, klinkt die extra prettig in de oren. Die dreiging en spanning hoor je goed in gedeelten van tracks als 'Macao', 'Culum' of 'Love and Typhoon'.

Soms is de muziek wat aan de intieme, bijna minimalistische kant. Soms is dat wat minder fraai, maar vaak zijn de melodieën toch wel erg aangenaam, waardoor een solo cello dan toch op de emotie kan werken. Meestal zijn die erg ingetogen gedeelten vrij kort en volgt al snel weer de nodige ondersteuning vanuit het orkest, wat juist vanuit zo'n solo extra fraai overkomt.

Kortom, met zijn score voor de Chinees-Amerikaanse film Tai-Pan heeft Maurice Jarre zich weer eens van zijn beste kant laten zien. Met machtige orkestrale klanken en een heerlijke themamelodie weet hij iedereen in te palmen. Als ras-percussionist weet hij waar hij die percussie goed in kan zetten voor een maximaal effect en dat hoor je ook hier terug. De dreigende en spannende gedeelten van het album blijven gelukkig redelijk beperkt. De prachtige themamelodie, die nauwelijks onderdoet voor de heerlijke melodieën van Lawrence of Arabia of Doctor Zhivago komt in veel tracks terug in verschillende arrangementen. En steeds klinkt het als een klok, waardoor deze score zonder meer bij de beste van Jarre hoort. De waardering is dan ook een verdiende 83 uit 100 punten.