The Island

De film The Island uit 1980 is een heel andere dan de uitstekende Michael Bay film uit 2005 met dezelfde titel. De film uit 1980 is geregisseerd door Michael Ritchie, die toen behoorlijk goed stond aangeschreven. Het verhaal en scenario is van niemand minder dan Peter Benchley, de schrijver van Jaws, het verhaal dat paar jaar eerder door Steven Spielberg tot een gigantisch succes gemaakt is. Maar het verhaal van The Island bleek nogal vergezocht en de combinatie met de enorme geweldadigheid zorgde voor een flop in de bioscopen.
Het verhaal draait om een mysterieus eiland in de Caraïben, in de buurt van de Bermuda driehoek. Journalist Maynard (Michael Caine) gaat samen met z'n zoon op onderzoek uit in de Driehoek, in de hoop achter de verdwijning van veel jachten te komen. Als ze daar zijn worden ze overvallen door piraten, die op het onbekende eiland blijken te wonen. Zij wonen daar al eeuwen en stammen af van Franse piraten en voeden zich met wat ze op de jachten tegenkomen, terwijl ze de bemanning afslachten. Maar Maynard en z'n zoon worden in leven gehouden en naar het eiland gebracht met een bepaald doel...

De muziek voor deze thriller, die eigenlijk tegen het horrorgenre aanhangt, is van Ennio Morricone. Morricone heeft bewezen dat hij wel weg weet met horrorachtige films, want ook voor een groot aantal Italiaanse films uit dat genre heeft hij de muziek verzorgd.

De score opent met een erg mooie track, orkestraal en melodieus, met een fraai thema, dat op een dwarsfluit wordt gebracht. Als je de openingstrack beluistert, denk je een prachtige score in handen te hebben. Maar niets is minder waar. Dezelfde truc heeft Morricone al vaker uitgehaald, bijvoorbeeld in de horrorfilm 'What have you done to Solange?' (Cosa Avete Fatto a Solange?), die ook met een mooi en zelfs heel bekend geworden thema opende.
Ook The Island opent met zo'n mooi thema, maar dat thema komt daarna niet meer terug. Wat volgt op de openingstrack is in feite niets meer of minder dan thrillermuziek. Alleen in de track 'Beth' heeft de muziek een totaal ander karakter. En de 'End Titles' laten de klanken van de openingstrack nog een keer terugkomen.
Maar daar tussenin doet veel van de muziek z'n best om de geweldadige en thrillerscenes in de film te ondersteunen. Met relatief weinig instrumentatie zorgt Morricone voor veel grillige klanken. Een deel van deze muziek is tamelijk chaotisch en de toegepaste effecten zorgen voor een creepy sfeer. Maar ook zorgt de chaos voor een hoog actiegehalte op sommige momenten. Met soms koperblazers die veelal atonaal hun muziek laten horen op een donkere underscore van ijle violen, of met warrige houtblazers op jankende strijkers, op allerlei manieren weet Morricone het spanningsniveau hoog te houden. Een van die stijlen die voor spanning zorgt zijn de golvende klanken, die steeds aanzwellen en weer afvallen, en die van lager naar hogere tonen verschuiven, wat een aparte en ongemakkelijke sfeer geeft.
'Pirate Camp' is in het rijtje tracks een rare, die een beetje overkomt als een soort Afrikaanse stammendans rond een kampvuur. Een piccolo wordt ingezet als melodieus instrument, al is het een grillige melodie, terwijl de percussie nogal ethnisch overkomt. Die typische holle percussie hoor je in meer tracks terug.
Een andere track die van het stramien iets afwijkt is 'Island Magic', waarin koorklanken de lage tonen van een fagot ondersteunen, met weer die holle Afrikaans getinte percussie. Hoewel de muziek dan iets melodieuzer klinkt en met name de koorklanken bijna harmonieus zijn, blijft het zwaar tafelen bij de sfeer die Morricone op die manier oproept.

Morricone weet in veel van z'n scores de spannende scenes te ondersteunen met muziek met een hoog atonaal gehalte. Dat doet hij zelfs in scores die bekend staan als mooie melodieuze en meeslepende scores, zoals The Mission. Maar voor thrillers en dan vooral die met een hoog horrorgehalte is die atonale muziek eerdere regel dan uitzondering. En dat geldt ook voor The Island. Met name een track als 'In the Darkness' bestaat bijna volledig uit nogal atonale muziek, waarbij je stevig in je schoenen moet staan om er de hele track lang aandachtig naar te luisteren. Not my cup of tea, om het maar eens in goed Nederlands te zeggen.

Pas meer naar het einde van de score verandert plotseling de toon. Met 'Beth' gooit Morricone het over een heel andere boeg. Hierin wordt een soort liefdesthema gepresenteerd op een wat poppy manier, die eigenlijk nogal uit de toon valt bij de rest van de score. Een keyboard speelt een vlotte en niet onaardige melodie, met veel twinkelgeluiden. Ondanks dat dit nog een heel aardige track is krijg je er een wat vreemd gevoel bij, alsof Morricone deze track nog ergens op de plank had liggen en hier maar tussengestopt heeft.
Dan is er nog de track 'End Titles', waarin Morricone opnieuw het thema uit de openingstrack ten gehore brengt, maar nu in een wat minder opgewekte sfeer. In deze voorlaatste track is de sfeer veel meer ingetogen en bijna melancholiek, alsof alle gebeurtenissen in de film door de kijker of luisteraar nog even rustig verwerkt moeten worden. Ook weeft Morricone er weer de nodige dissonanten doorheen, wat de muziek toch wat ongemakkelijk maakt.
Dan is er nog de afsluitende track, die nog een keer laat horen wat zich zoal in de film heeft afgespeeld. Nu niets meer van dat ingehoudene, maar we zijn weer volop in die nare creepy sfeer terug, met z'n dissonanten, chaos en atonale klanken. De score sluit daarmee niet heel erg aangenaam af en daarom was eigenlijk de 'End Titles' als afsluitende track een betere keus geweest.

Kortom, met The Island heeft Ennio Morricone een nogal ongemakkelijke score gecomponeerd. Na een weliswaar prettig klinkende openingstrack volgt direct daarop de kater. Daarmee zijn dit een aantal tracks met een hoog creep gehalte, die zeker niet prettig wegluisteren.
Morricone maakt veel vaker van dit soort muziek, maar hij is vooral bekend van de meer lyrische muziek met prachtige melodieën in mooie harmonische arrangementen. Als je daar naar op zoek bent, sla deze score dan over. Maar als je weg bent van atonale muziek met een hoog spanningsgehalte, dan is deze score wat voor jou.
Mij ligt deze muziek niet, vooral vanwege het gebrek aan melodie en harmonie in verreweg de meeste tracks en daarom is mijn waardering voor deze score dan ook niet hoger dan 42 uit 100 punten, waarbij eigenlijk alleen de 'Main Title' de punten nog wat ophaalt.