Genie: But oh, to be free. Not to have to go 'Poof! What do you need, 'Poof! What do you need, Poof! What do you need?'. To be my own master. Such a thing would be greater than all the magic and all the treasures in all the world. But what am I talking about? Let's get real here, that's never gonna happen. Genie, wake up and smell the hummus.
Elf augustus 2014 zal blijven bestaan als een donkere dag in de filmwereld. Niet dat ik er heel veel over zal door hameren in recensie maar die dag zal in de geschiedenis gaan als de dag dat Robin Williams is heengegaan. Daarom dacht u nederige recensent om eens een legendarische rol van hem boven te halen, namelijk het personage Genie van de film Aladdin. En wat kan een filmmuziekrecensent beter doen dan deze geweldige score bespreken. Melodramatisch zal het niet worden, deze recensie is opgebouwd in de wijze dat de lezer intussen wel al zal doorhebben, doch wil ik benadrukken waarom deze recensie deze week is verschenen!
De film is al in ons midden vanaf 1992, intussen ook al 22 jaar geleden. Onlangs heb ik deze film nog eens mogen aanschouwen en het blijft mij verbazen hoe goed deze film wel in elkaar zit. Het verhaal, de kleuren, de personages, de acteurs! Alles is nagenoeg perfect. Toch is deze film meer dan andere films een mijlpaal in de geschiedenis. Dit is de eerste film waar een echte bekende acteur één van de stemmen deed. Een trend dat zich gedurende de jaren heeft verdergezet. Kijk maar naar de Shrek films en de resterende Disneyfilms die na deze film kwam. Zonder Robin Williams als de Genie, was er geen Eddie Murphy als Donkey of geen Cameron Diaz als Princess Fiona.
Zoals gewoonte in de periode dat gekenmerkt staat als de Disney Renaissance werd opnieuw gekozen voor Alan Menken en Howard Ashman voor de muziek. Later zou Ashman vervangen worden door Tim Rice wegens het tragisch overlijden van Ashman. Hun resultaat is een verbluffende score met geweldige gezongen nummers en geweldige orkestrale underscore waar u nu in wordt ondergedompeld. Eerst zal ik de gezongen nummers bespreken en daarna natuurlijk zoals gewoonte, de score.
De soundtrack opent met Arabian Nights. Het nummer is zowat hét lied geworden van de franchise. Het komt terug in de sequels en in de tv serie. Het wordt gezongen door Bruce Adler en het is een typische Menken song. De lyrics zijn zeer clever gevonden en jammer genoeg is er zelfs een zin gecensureerd wegens racistische overwegingen. Maar het nummer zit goed in elkaar. De orkestraties zijn uiteraard Arabisch getint doch krijg ik steeds kippenvel van de onderliggende strijkers tijdens het refrein. Al ligt de percussie erboven, de strijkers maken toch het nummer af. Perfecte opener van een animatiefilm en een mooie verwelkoming in Agrabah.
One Jump Ahead begint heel zwaar met een geweldig orkestraal stukje dat het nummer inluidt. Dit lied fungeert als de kennismaking met Aladdin. Hier komt de Broadway roots van Menken en Ashman terug naar boven. Dit is een musicalnummer pur sang en het doet wat het moet doen. Mensen laten kennis maken met het hoofdpersonage en dat doet het perfect. Zijn reprise is misschien wel het droevigste nummer dat Menken ooit heeft neergepend. Het dient als typische wish song voor het hoofdpersonage en past in het straatje van Part Of Your World, Out There en Belle. Aladdin zingt over het feit dat hij een beter leven wilt, dat hij niet zo slecht is zoals de mensen denken. En als je er over nadenkt, dat is een zeer zwaar thema voor een Disney film. Uiteraard is ‘je bent niet zoals je eruitzien’ het thema van de film, en deze song benadrukt dat maar al te goed.
Friend Like Me is dan het eerste nummer van het duo dat gezongen wordt door Robin Williams. Wat mij meteen opvalt is hoeveel plezier die man moet gehad hebben tijdens die rol. Dat enthousiasme dat hij in dit nummer steekt, maakt dat dit nummer één van de beste is van de gehele score, en misschien wel één van de beste van Menken en Ashman. Het lied is eigenlijk de basis van de vriendschap tussen Aladdin en Genie. Het is opzwepend, het is vrolijk, het is geniaal. De orkestraties zijn ook geweldig, de strijkers zijn altijd aanwezig, toch hoor je het niet onder de vele jazz geluiden. Want dat hoort uw nederige recensent toch in dit nummer. Hoe gedurfd is dat om Jazz in een film te steken dat zich afspeelt in het Midden-Oosten. Pure klasse. En Robin Williams maakt het potverdikke volledig af.
Dat doet hij ook in Prince Ali! Dit is heel wat bombastischer dan Friends Like Me, maar nog zoveel beter. Ik houd van dat bombastische in het nummer, ik hou van de perfecte opbouw. Het begint zeer groots, krimpt dan in, en wat er dan komt, zorgt ervoor dat dit nummer toch nog steeds voor dat dit nummer één der favoriete is van uw nederige recensent. Het sluit af met een grote finale waar het orkest en Williams het beste van zichzelf geven. Niet dat hij altijd zo zuiver zingt, maar het enthousiasme en het plezier dat de man had maakt alles goed.
De reprise van Prince Ali is dan weer van een heel ander kaliber. Dat is onze Villain song en het mooie is dat het ook werkt. Het is dezelfde melodie, maar de invalshoek is zodanig anders en toch werkt het, dat vind ik nu persoonlijk is een dijk van een melodie. In de film wordt het gezongen door Jonathan Freeman en hij doet dat met verve. Zijn lach op het einde blijft nog altijd één van de engste dat ooit is losgelaten op de mensheid!
Het laatste lied is A Whole New World. Dat is dan terug ons romantisch nummer. En Menken doet wat hij het beste doet. Een zeemzoete melodie, met geweldige orkestraties gesteund door een geweldige tekst. Het is een geweldig duet tussen Aladdin en Jasmine. En als je er bij nadenkt, een liefdesduet wordt niet zoveel gedaan in een Disneysong en dat maakt het nummer zo uniek. Mooi om naar te luisteren, maar niet mijn favoriete song op deze soundtrack. Dat is en blijft Prince Ali.
Nu over naar de score. Alan Menken is ervoor bekend dat hij zijn melodieën van de songs in zijn score verwerkt en dat de score ook nooit zo goed is als de songs. Gedurende de jaren is hij erop vooruitgegaan. Toch sluit ik niet uit dat deze score toch staat als een huis.
Menken gebruikt natuurlijk de etnische instrumentatie naar boven van de plaats waar de film zich afspeelt. Dat is vooral goed te horen in het tweede deel van de score. Bijvoorbeeld Marketplace, daar komt het gevoel van het Midden-Oosten echt naar boven. De melodie, die instrumentatie, het is potverdikke geweldig gecomponeerd.
Ook met de actie zit het snor. Jafar’s Hour is heel donkere actiemuziek en wordt in de climax van de film gespeeld. Hier komt vooral het thema van Jafar naar boven vermengd in geweldige actiemuziek die lekker donker klinkt. Wie het vervolg van dit nummer wilt horen, moet wel naar het einde van de score doorspoelen. Want daar valt The Battle pas te bewonderen. Dat is het jammere aan deze uitgave. Ze staan niet echt chronologisch gerangschikt.
Mijn twee favoriete tracks blijven toch de twee dramatische tracks. Het eerste is To Be Free. In het begin trakteert Menken ons op een heel mooi spel met het orkest waar elk instrument heel mooi gebruikt wordt. Maar dan komt een geweldig mooi thema. Vermoedelijk het thema van Genie. Eerst heel blij, maar dan op de piano krijgt het toch een zeer triestig toets mee. Persoonlijk vind ik het prachtig. Het diept het personage heel goed uit en het blijkt dat zelfs het grappigste personage van de film toch een tragisch kantje heeft.
Mijn tweede favoriete instrumentale track is Aladdin’s Word. Hier komt alweer het Genie thema op piano, deze keer gesteund met de strijkers. En weer is het geweldig mooi om naar te luisteren. Een prachtig thema en prachtig uitgevoerd. In Happy Ending in Agrabah wordt het zelf gespeeld op één enkele viool, waar het nog zo mooi klinkt.
Een laatste puntje dat ik ga bespreken is een vreemde eend in de vijver. Nergens wordt er dialoog van de film opgenomen. Enkel in Legend Of The Lamp. The Merchant gespeeld door Robin Williams heeft hier een geweldige monoloog waarvan de legende gaat dat het volledig geïmproviseerd is. Hier komt het talent van de acteur echt naar boven. Dit nummer is gewoonweg geniaal. Een One Man Show midden in een Disney film. Is dit ongepast? Misschien, maar ik houd er wel van. Een geweldig voorbeeld van de genialiteit van de acteur. En een acteur wie ik zal missen in de toekomst.
Conclusie
Aladdin was alweer een hoogstandje in de periode dat bekend staat als de Disney Renaissance. Een geweldige film, met een geweldige score. Zoals jullie ondertussen al weten, schreef ik deze recensie deels als eerbetoon voor een verloren legende. Melodramatisch zal ik niet worden, toch mogen we niet vergeten wat de man allemaal gedaan heeft in zijn veel te korte leven. Laten we hem herinneren als een geweldige Genie wiens stemmenwerk we mogen blijven aanhoren op deze geweldige soundtrack die trouwens een mooie negen krijgt van uw nederige recensent.
Aladdin: Genie, I’m… I’m Gonna miss you
Genie: Sniffs tearfully No matter what anyone else says, you'll always be a prince to me.