De dramafilm
Always is een van de minder succesvolle films van regisseur Stephen Spielberg. De film is gebaseerd op een oorlogsfilm uit 1943 over oorlogspiloten.
Het verhaal in
Always gaat over een groep vliegtuigpiloten die de taak hebben om bosbranden te blussen. Daarbij speelt onderlinge rivaliteit en de wil om te laten zien hoe moedig je bent een behoorlijke rol. Ook romantiek speelt natuurlijk een rol, waarbij mannen vooral indruk proberen te maken. Wat meespeelt is dat de piloten vaak het verschil maken tussen leven en dood van de mensen die door branden ingesloten raken. Pete (Richard Dreyfuss) en Dorinda (Holly Hunter) zijn beide piloten en hebben een relatie, maar Dorinda zit altijd in spanning wanneer Pete, die vaak grote risico's neemt, uitvliegt. Al (John Goodman) is hun vriend. Op een van de blusmissies raakt Al's vliegtuig in brand en Pete gooit in een reddende duikvlucht z'n blusmiddel op Al's vliegtuig en redt hem daarmee. Maar hij komt niet goed uit die duikvlucht en z'n eigen vliegtuig raakt in brand en explodeert. Dan verhuist het beeld in de film naar de geestelijke wereld, waar Pete door een engel (Audrey Hepburn's laatste rol) geďnstrueerd wordt om met zijn geest andere piloten te begeleiden in hun denken en daardoor in hun handelen. Dan wordt hij als geest toegewezen aan een nieuwe piloot, die een relatie krijgt met zijn geliefde Dorinda...
Waar Spielberg de regisseur is kan er maar een de componist zijn. En dat is John Williams.
Het album opent echter met een aantal songs uit de film. Dit zijn overwegend heel aardige soft-rock, pop- en country-achtige songs, die prettig klinken en een soort middle-of-the-road songs presenteren, die nog steeds aangenaam en daarmee behoorlijk tijdloos zijn.
Na zes van die songs begint de score van Williams. Wat in de film al opviel, valt op de score als luisterervaring, los van de film, nog meer op. Namelijk dat het meeslepende in de muziek eigenlijk voor een groot deel ontbreekt. Dat begint al gelijk met de eerste track 'Among the Clouds', waarin vliegtuigen een grote rol spelen. Maar er is weinig te merken van de bewegingen van de vliegtuigen, de snelheid of de wendbaarheid. Geen overweldigende muziek van voorbij scherende landschappen, behalve aan het einde van de lange track. Het grootste deel van de muziek doet eerder denken aan een zweefvlucht met een luchtballon.
Wanneer de film het verhaal vertelt vanuit het voorportaal van de hemel en Pete door de engel wordt bijgepraat, zou je meer verheven muziek verwachten, waarin een zekere verwondering doorklinkt. Waar het Williams voor andere films prima lukte om dit op die manier te componeren, denk aan de Harry Potter films, hoor je dat nauwelijks terug in deze score. Een tracks als 'Pete in Heaven' kabbelt een beetje saai voort met veel geklingel van harp, belletjes en chimes, wat trage houtblazers en een enkele gedempte hoorn op nauwelijks hoorbare underscore.
Maar ook op andere vlakken komt de muziek maar matig uit de verf. Het is allemaal nogal tam en vaak wat lusteloos. In een aantal tracks kabbelt de muziek een beetje doelloos voort, zonder dat er een aansprekende melodie aanwezig is en zonder dat de muziek toewerkt naar een mooie climax. Vaak is de muziek wel heel aardig, maar evenzo vaak ook niet meer dan dat.
Een van de grootste missers van de score is het ontbreken van een fraai en herkenbaar thema. Waar Williams meestal uitblinkt in het componeren van bijzondere en aansprekende thema's (Jurrasic Park, Star Wars, The Patriot, E.T., Indiana Jones of Shindler's List om een paar bekende te noemen), lukt dat voor
Always blijkbaar niet. Er zijn wel melodieën die een enkele keer terugkomen, maar die kun je nauwelijks echte thema's noemen, daarvoor is de herkenbaarheid te beperkt en spreekt die melodie te weinig tot de verbeelding.
De film is natuurlijk ook spannend. Hier zou je dan muziek verwachten die deze spanning verder opvoert, maar op dit score album komt dat maar beperkt voor. Enerzijds is dat positief, omdat de muziek bij spannende scenes bijna altijd minder melodieus is en vaak ook nog tegen het dissonante aan hangt. Bij Williams is dat meestal nog een graadje erger en hij gaat daarvoor meestal in het echte dissonante, zelfs wat chaotische spectrum zitten. Dat maakt William's spanningmuziek in veel van zijn scores meestal tot een ongemakkelijke luisterervaring. Ook op dit album staan twee van deze onplezierige spanningstracks, dus eigenlijk valt dat nog mee.
De tweede track van de score, 'Follow Me' is een aanstekelijk en vlot gearrangeerde track. Die valt ook mee. Dat geldt ook voor de afsluitende track, die de score mooi vol orkestraal afsluit.
Maar de score als geheel valt niet echt mee. Dat komt vooral door het ontbreken van arrangementen en melodieën die emotionele kracht hebben, die meeslepend zijn of die je zelfs kippenvel kunnen bezorgen (al komt dat laatste maar bij een enkele filmscore voor). Wat William's score voor bijvoorbeeld
The Patriot allemaal wel heeft, dat ontbreekt eigenlijk in
Always. Het is allemaal te tam, te ongeďnspireerd, te saai. En dat is jammer, want aan de orkestspelers ligt het niet. Vaak is de score zo minimalistisch dat er nauwelijk muziek hoorbaar is. De muziek ruist dan zo stil voort dat je je bijna afvraagt of de geluidsinstallatie hapert. Met name tracks als 'Seeing Dorinda' en 'Promise to Hap' bevatten erg weinig muziek, hooguit wat getokkel op een harp of zacht gepingel op een keyboard.
Zelfs een track die als Love Theme zou moeten werken in 'Pete and Dorinda' komt niet boven het maaiveld uit en ook hierin blijft de muziek wat kabbelen, zonder dat er een echte melodie naar boven komt, laat staan dat er een mooi liefdesthema zou zijn. Er is eerder een soort liefdesmotief, die voorzichtig terugkomt in 'Intimate Conversation'.
Spielberg bleek niet bij machte om de film die bezieling te geven die zijn andere films zo kenmerken en Williams bleek op dat moment niet in staat om via de muziek toch nog iets van die magische sfeer mee te geven die de film boven het gemiddelde zou laten uitstijgen. Geweldige muziek kan een slechte film niet goed maken, maar wel een magere film helpen om toch een succes te worden. En dat is Williams hier duidelijk niet gelukt.
Kortom, met
Always heeft de score van John Williams niet meegeholpen om de film toch te laten slagen. De muziek is zeker gemakkelijk beluisterbaar, maar spreekt te weinig aan en de melodieën ben je zo weer vergeten. Het ontbreken van een mooi centraal thema helpt dan ook niet mee. Verreweg de meeste muziek van de score werkt een beetje als achtergrondmuziek met vaak een wat etherisch tintje. Dat zweverige zou wellicht bij het verhaal kunnen passen, maar dat verhaal is vaak veel spectaculairder dan de muziek doet vermoeden. Die muziek kabbelt meestal wat saai voort en spreekt daarmee niet aan. Dat er niet al teveel heftige spanningsmuziek op het album staat is meegenomen. De zes heel aardige songs helpen eigenlijk mee om de waardering voor deze soundtrack omhoog te halen, wat meestal juist tegenovergesteld is. De waardering voor de score is niet meer dan 59 uit 100 punten, maar de songs trekken het album nog op naar 63 punten.