A World Apart

De Britse film A World Apart is opgenomen toen apartheid nog regeerde in Zuid-Afrika, waar het waargebeurde verhaal zich afspeelt. De film is geregisseerd door de Brit Chris Menges (CrissCross, Second Best, The Lost Son), die daarmee zijn eerste film regisseerde. Hij was vooral bekend als cinematograaf. De film is opgenomen in Zimbabwe, het land dat ook meewerkte aan de productie. De critici waren overwegend lovend en de film kreeg veel nominaties voor prijzen, waarvan er vele gewonnen werden.
Het verhaal speelt zich af in Johannesburg in de zestiger jaren, toen apartheid in Zuid-Afrika nog 'normaal' was. Molly (Johdi May) is de dertienjarige blanke dochter van vader Gus (Jeroen Krabbé) en moeder Diana (Barbara Hershey). Haar beide ouders zijn tegen de apartheid en als haar vader moet vluchten voor het regime, wordt Molly door haar moeder meegetrokken in allerlei anti-apartheidsmanifestaties. Haar gemakkelijke leventje komt daardoor op de kop te staan en ze begrijpt niet waarom haar ouders haar dit aandoen. Toch verandert haar beeld wanneer ze meer krijgt te zien van de armoede onder de zwarte bevolking...

De muziek bij deze film is van niemand minder dan Hans Zimmer, die daarmee een van zijn eerste filmscores componeerde zonder de back-up van Stanley Myers, van wie hij het vak geleerd heeft. Zijn doorbraak zou komen met zijn score voor Rain Man in hetzelfde jaar en het grappige is dat zijn muziek voor A World Apart de reden was dat Zimmer voor Rain Man gevraagd werd.

Het album dat van de muziek bij de film is uitgebracht bevat niet alleen de score van Zimmer, maar ook de nodige etnische songs en muzikale bijdragen. Dat begint al gelijk bij de openingstrack 'Nkosi Sikelele iAfrica', dat tegenwoordig het volkslied van Zuid-Afrika is, maar toen het volkslied van de zwarte bevolking was. Een prachtige melodie, die door het koor The Messias Choir in een typisch Afrikaanse stijl wordt gezongen, compleet met fraaie uithalen.
Dit koor zingt ook de Afrikaanse song 'Zithulele Mama', maar die spreekt toch wat minder aan, vooral ook omdat deze à capella gezongen wordt. In de laatste track komt een deel van deze song terug, maar dan wel met instrumentale begeleiding en dat klinkt dan toch veel aangenamer.
De Zimbabwaanse zanger Lovemore Majaivana zing vervolgens nog twee songs, waarvan eentje een nogal afwijkende uitvoering is van Chubby Checker's oude hit 'Let's Twist Again'. 'Bhayakala' is een meer Afrikaanse song, die overigens erg prettig in het gehoor ligt. Dat geldt ook voor zijn instrumentale track 'The Pennywhistle Song', maar daar wordt het melodietje zo vaak herhaald dat het saai wordt.

Dan Zimmer's muziek.
In de filmwereld was dit een totaal andere score dan men gewend was. Regisseur Menges wilde voor zijn film geen traditionele orkestrale score en stapte naar Zimmer, die toen in Londen woonde. Zimmer voorzag zijn film van een bijna geheel elektronische score, waarvoor hij alle registers van de mogelijkheden in die tijd (1988) open trok. Maar waar andere componisten van elektronische scores vooral soundscape produceerden, muziek bestaande uit doorlopende klanken en geluiden, maar met nauwelijks melodie, deed Zimmer dat heel anders. Hij combineerde die elektronische kleuring met hymnische melodieën, waarbij hij de harmonieën afhankelijk maakte van de filmbeelden, maar steeds binnen dat melodieuze spectrum bleef.
Ook liet hij zijn klanken zoveel mogelijk lijken op orkestrale instrumentaties en soms is dat onderscheid dan ook nauwelijks hoorbaar. Maar de algehele kleuring blijft duidelijk elektronisch.
Met de tweede track krijgen we een suite te horen van maar liefst bijna achttien minuten, waarbij allerlei cues uit de score aan elkaar geknoopt zijn, overigens wel met duidelijke overgangen tussen de cues. Hij opent de suite met het hoofdthema voor de film. Dat thema krijgt hier een duidelijk elektronische klankkleur mee, inclusief de nodige geluidseffecten en een stevig klinkende elektronische percussie. Dat thema komt nog wel vaker terug. Maar ook Molly's thema krijgen we in deze suite te horen, hoewel deze prachtige melodie ook als een aparte thematrack op het album staat.
De suite laat overigens ook de nodige spannende en dreigende klanken horen, want de film kent uiteraard veel spannende momenten. Maar vooral het hymnische karakter van de muziek komt in deze suite fraai naar voren, waarmee Zimmer vooral de emotionele filmbeelden nadruk wilde geven. Die prachtige hymnische melodieën en harmonieën liggen erg prettig in het gehoor, ondanks de elektronische kleuring van de muziek. De variatie ontstaat eigenlijk door de ingevoegde cues die met name dreigend en spannend zijn.
Verwacht geen Afrikaanse kleuring van de muziek, of het zou al een gedeelte rond de zevende minuut moeten zijn, die wat doet denken aan Afrikaanse koorklanken en percussie. De muziek heeft soms nog eerder een wat Ierse tint dan een Afrikaanse, maar dat komt ook door het hymnische karakter van de muziek.
Een afwijkende track is 'Amandla', waarin Zimmer nogal donkergekleurde muziek heeft gezet, die wordt aangevuld met geluiden en dialoog uit de film, waaronder een indrukwekkende speech.

Kortom, met zijn muziek voor A World Apart heeft Hans Zimmer een van zijn allereerste solo filmprojecten gecomponeerd, en daarmee heeft hij een duidelijk visitekaartje afgeleverd voor de rest van zijn carrière. Met prachtige melodieën en harmonieën weet hij met gemak de luisteraar in te pakken. Die melodieën hebben een wat hymnisch karakter en de harmonieën zijn daar prachtig op afgestemd, evenals de elektronische kleuring van de muziek, zonder al teveel vreemde fratsen. Het album bevat ook de nodige Afrikaanse muziek in songs en een enkele instrumentale track en ook die muziek doet geen afbreuk aan het luisterplezier van dit album, die daarmee een waardering krijgt van 79 uit 100 punten.
Maar als een van Zimmer's allereerste solo scores is dit voor filmmuziekliefhebbers natuurlijk sowieso een must-have!