Tristan & Isolde

Na de vele verfilmingen en herwerkingen van de oh-zo-bekende Shakespeare-tragedie over “two star-crossed lovers”, vond Hollywood het hoog tijd eens andere tragische liefdeshistorie vanonder het stof van de donkere Middeleeuwen halen. De keuze viel op Tristan en Isole, een verhaal dat bij velen wel ergens vaag een belletje doet rinkelen, maar vaak ook niet meer dan dat.
De Keltische sage (en in de 12de eeuw neergepend door de Franse dichter De Béroul – al mijn cursussen Franse Letterkunde dienen toch nog ergens voor!) vertelt het tragische verhaal van – je raadt het nooit – Tristan en Isolde die, nadat ze per ongeluk uit een “liefdesbeker” hebben gedronken, stapelverliefd op elkaar worden. Probleempje: Isolde is verloofd met koning Mark (oom van Tristan)… Enfin, het loopt allemaal niet erg rooskleurig af en er moeten op het einde weer heel wat begrafenissen geregeld worden.

Hollywood lijkt heel lang het verhaal links te laten liggen hebben (misschien omdat het concept van “two households both alike in dignity in fair Verona” net iets “waarschijnlijker” lijkt dan een “liefdesbeker”). De film zelf is ook nogal onopgemerkt in onze zalen voorbijgegaan (moest het onderwerp me niet interesseren, had ik waarschijnlijk nooit geweten dat er een film van gedraaid was). Een beetje raar dat hij hier met moeite gepromoot is, ondanks de (niet onaangename) aanwezigheid van James Franco, rijzende ster Sophia Myles en Rufus Sewell. Waarschijnlijk zaten de lauwe reacties van de Amerikaanse pers en publiek er wel voor wat tussen…
Voor de muziek heeft regisseur Kevin Reynolds gekozen voor Britse componiste Anne Dudley, vooral bekend voor haar indrukwekkende werk in American History X. Ik keek heel erg uit naar de score. Het verhaal heeft alles om mooie muziek op te leveren: romantiek, tragiek, sfeer, hier en daar een gevecht…
Ik moet toegeven dat ik aanvankelijk vrij ontgoocheld was. In sommige tracks zit romantiek (het erg tedere “A Love so Alike”, “Secrets in the Woods”, “My Face in Thine Eye”), in andere tragiek (het melodramatische “A King’s Service”), hier en daar is er ook wat Ketische sfeerschepping (“A Different Land”, “The Tournament”), en in nog andere wat actie, maar het geheel op zich blijft verbazend aan de oppervlakte, met veel slaapverwekkende onderscore. Bovendien moet er voor de uiteindelijke opname niet veel geld meer over geweest zijn. Vooral de meer “actie-stukken” (“Ambush in the Forest”, “Warriors Begin”, “The Drawbridge is Lowered” en “Tristan’s Final Stand”) zijn ronduit pijnlijk om te horen. De muziek is duidelijk voor een uitgebreider orkest geschreven en dat was blijkbaar niet in het budget voorzien. De “blèrende” koperblazers geven een zeer onprofessionele indruk. Jammer!

Dit wil echter niet zeggen dat de cd geen goede kanten heeft. De soloviool in “Young Tristan” die na de geheimzinnige onderscore plots doorbreekt, is een pareltje, zacht en gevoelig. “A Different Land” is voldoende opgewekt en hoopvol om even de donkere sfeer van het album te doorbeken. In “Isolde’s Dream” klinkt ineens een bijna jazz-achtig stuk – verrassend en origineel. Het liefdesthema “Love so Alike” (dat hier en daar ook in andere tracks terugkomt en altijd wordt gebracht door piano en/of viool) klinkt gevoelig, teder en ook wel noodlottig, maar ik mis een beetje de grote passie. In “Dangerous Game” duikt een meer exotisch ritme op, wat voor wat afwisseling zorgt (het wordt echter jammer genoeg weer snel door de onderscore ingehaald). “Wedding Cortège” opent als een melig popnummer maar wordt dan bijgestaan door opnieuw meer exotische percussie, nu met strijkers en koper (die hier wel diepte weet te creëren). “My Face in Thine Eye” klinkt mooi romantisch, met vooral veel solo viool, strijkers en harp. “The Tournament” beantwoordt volledig aan de verwachtingen die zo’n titel schept – vrolijke, Keltische “period”-muziek. In “Secrets in the Woods” breekt na heel wat onderscore knap het liefdesthema door. Het album eindigt met het zwaarmoedige “None Can Die”, waarin voor een laatste keer en nu heel traag en droevig het liefdesthema klinkt – een stukje dat me toch wel raakt.

Tristan en Isolde is een moeilijke cd om een uiteindelijk “oordeel” aan te geven. Enerzijds blijft die ontgoocheling knagen (het had allemaal zoveel meer kunnen zijn; alleen al wat extra geld voor de opnames had een enorm verschil gemaakt). Anderzijds heeft de muziek zeker ook haar kwaliteiten. Dudley mag dan wel niet het meest meeslepende liefdesthema ooit geschreven hebben, in zijn eenvoud is het effectief.
Het album wordt geplaagd door de nodige onderscore, maar filmmuziekfans die zich hier niet door laten afschrikken, zullen hier en daar, na enkele luisterbeurten, erg mooie en verrassende stukjes weten te ontdekken…

Hollywood ontdekt de Scandinavische mythologie; binnenkort komt het heldenepos Beowulf - geregisseerd door Robert Zemeckis ('Forest Gump', 'Back to the Future', 'Cast Away')- in de zalen en ook 'Pathfinder', een crossing-over van Noormannen versus Indianen over de eerste ontdekkers van Amerika. In dezelfde traditie levert ook 'Tristan and Isolde' zijn steentje bij tot de heropflakkering van de rijke epossen uit het Hoge Noorden. Nieuwkomers James Franco en Sophia Myles nemen de titelrollen voor hun rekening en vertellen het geromantiseerde verhaal van de jonge Tristan die de verloofde van zijn koning, de mooie Isolde, moet gaan afhalen om haar naar het huwelijksfeest te brengen. Helaas wordt de jonge held verliefd op zijn meester's aanstaande bruid. De rest van het verhaal is één pot nat vol intriges, mysteries en zeemzoeterige romantiek. Voor de muziek koos regisseur Reynolds voor Anne Dudley die vooral bekend is van haar magnus opus 'American History X'.

Voor een heldhaftig liefdesverhaal houdt Dudley haar muziek aan de sobere kant. Geen heroïsche koorpartijen of schetterende strijkers maar lieflijke strijkers en pianotirlantijntjes vrolijken deze score op. Misschien is opvrolijken niet echt het woord want de muziek baadt in een trieste sfeer. De opener 'Young Tristan' begint met een low-key stukje puur genot met de innemende viool van Julian Leaper en kalme, uiterst gebalanceerde pianomotiefjes door Dudley zelf. Uiteindelijk transformeert de muziek in een klagende en weemoedige melodie. Een mooie ouverture. 'The Irish Raid' is dan weer recht toe, recht aan actiemuziek met veel percussie en aanzwellende strijkers. De palmfluit en diverese houtblazers maken dit nummer een spannende belevenis, hoewel er maar weinig thematiek terug te vinden is in de melodische uitwerking. Het rommelt maar wat verder en staat in schril contrast met het mooie liefdesthema die wordt herhaald in het sobere 'The Queen's Funeral' waar Dudley gebruik maakt van Keltische fluiten om de Noorse sfeer weer te geven. 'A Different Land' maakt mooi gebruik van de Cor Anglais die in samenspel met de viool een aangename en speelse melodie voortbrengt die doet terugdenken aan de muziek van Harry Gregson-Williams voor 'Kingdom of Heaven'.

Vanaf dat moment biedt de score vooral bezielende underscore. De synthesizers worden vaak aangewend om een mysterieuze sfeer te benadrukken en het thema dat Dudley poneerde in de eerste track wordt vaak herhaald op piano. De soloviool biedt wel heel wat dieptegang en ook de Keltische instrumenten weten de muziek een aangenaam tempo mee te geven. Waar Dudley iets minder mee wegkomt zijn de actiestukken zoals 'Ambush in the Forest', een nummer dat lijdt onder zijn orkestraties en volume van de instrumenten. Het geheel is erg plat gemixt en de koperblazers zijn amateuristisch toegevoegd, wat zeker niet bijdraagt tot de luisterbaarheid van de muziek, wat jammer is. Met de romantische muziek komt de componiste dan wel weer verbazend goed weg en zijn sommige stukken subliem zoals 'Love so Alike' en 'Wedding Cortege' waar Dudley de viool en de piano als het ware een dialoog laat spelen. Ook het emotionele en hartverscheurende 'Leaving Forever' is een hoogtepunt van haar verfijnde, romantische schrijven. Verder zijn ook 'The Tournament' met zijn interactie tussen Cor Anglais, percussie en gitaar, 'My Face in Thine Eyes' met zijn verfijnde vioolsolo die erg Iers aandoet en 'The Drawbride is Lowered' met zijn imposante kopers de moeite waard om te vermelden. De score eindigt met het trieste en ingetogen 'None Can Die' met een schitterende afsluiter.

Dudley heeft een mooi en emotioneel thema uitgewerkt voor piano en strijkers. Haar actiemuziek daar in tegen is een afknapper van formaat met hier en daar een mooi samenspel van orkest en koper, maar uiteindelijk biedt haar melodie te weinig diepgang om echt imposant of noemenswaardig over te komen. De romantische en emotionele passages zijn hier mee vergeleken echte pareltjes zonder dat Dudley kiest voor een kleffe of hartverscheurende thematiek; ingetogen en doeltreffende muziek met slimme orkestraties. Koop deze soundtrack voor deze muziek en skip de actie stukken. Niet zo sterk als 'American History X' maar toch een redelijke soundtrack.