Serenity

De Amerikaanse film Serenity is de bioscoopopvolger van de tv-serie Firefly. Deze tv-serie kwam in 2002/2003 in de VS op de buis. Er zijn 14 afleveringen van gemaakt, die naderhand op DVD uitkwamen en daarmee erg succesvol waren, ondanks een vroegtijdig tv-einde. Daarop is er door regisseur/schrijver Joss Whedon in 2004 een vervolgverhaal gemaakt, die in 2005 in de bioscopen uitkwam. Deze film kreeg de naam van het ruimteschip in de tv-serie als titel mee. Tv-serie en film worden wel aangeduid als 'space-western', vanwege het type verhaal, waarin outlaws een grote rol spelen, in een ruimte aan de rand van de maatschappij, bij het verkennen van nieuwe werelden. De Star Trek tv- en filmserie is ook zo'n space western. De film Serenity was een mager succes en kwam net uit de kosten. Dat kwam allicht deels omdat het verhaal nogal onsamenhangend bleek voor kijkers die niets wisten van de eraan voorafgaande tv-serie.
Het verhaal speelt zich af in de 26ste eeuw, nadat de centraal geleide, overheersende Alliance de oorlog tegen de onafhankelijke planeten heeft gewonnen. River Tam is een gevangene van de Alliance, die door hen psychologisch tot een moordenaar wordt gemaakt. Ze kan gedachten lezen en kan haar geesteskrachten gebruiken om tegenstanders voor te zijn en hen zo te verslaan. Haar broer Simon komt haar vervolgens redden, waarbij ze achter een aantal geheimen van de Alliance komt. Daarom stuurt de Alliance een agent achter haar aan. River vlucht samen met haar broer naar het ruimteschip Serenity, waarmee ze ontsnappen. Maar voor hoe lang...

De muziek is van David Newman, aan wie regisseur Whedan de opdracht gaf om een score te componeren met een bepaalde Western invloed, passend bij de beelden, die ook dat ongepolijste hebben van een echte Westernfilm. Maar de Western kleuring mocht niet afleiden van de beelden. Daarbij wilde Whedon een score met een wat intieme sfeer, waarbij de tragiek en het doorzettingsvermogen in het verhaal versterkt zouden worden. Ook wilde Whedon geen grootse koorklanken en slechts beperkte inzet van houtblazers. Hij wilde aanvankelijk dat Carter Burwell de score zou maken, maar die zag dat niet echt zitten zoals Whedon dat wenste. Toen David Newman in beeld kwam was er nog maar weinig tijd over. Maar Newman heeft al eerder bewezen in korte tijd een grootschalige score op te kunnen tuigen.

Newman heeft zich keurig gehouden aan de wensen die Whedon aan zijn composities stelde. Daarmee is de muziek voor deze film geen bombastisch heldhaftige SF-score geworden, maar een wat ingehouden en sober gekleurde ruimtereis langs allerlei muzikale landschappen en stijlen. Daarbij komen niet alleen conventionele instrumenten voorbij, maar ook minder bekende uit de Aziatische keuken, terwijl ook de elektronische trukendoos veel en vaak wordt opengetrokken. Zelfs speciaal voor de score aangepast instrumentarium komt voorbij.
Het begrip 'ruimtereis' laat al doorschemeren dat veel muziek op deze score een hoog soundscape gehalte heeft. Dat begint al gelijk bij de openingstrack en is vooral in de eerste helft van de score overdadig aanwezig. Met veel effecten en aparte geluiden in veel tracks zet Newman een sfeer neer die in de film allicht goed werkt, maar als luistermuziek niet echt aantrekkelijk is.

De titeltrack is een melodieuze track die fraai orkestraal uitpakt, hoewel de muziek ingetogen begint met een solo cello en langzaam opbouwt. Het is jammer dat deze track al binnen een minuut is afgelopen. Toch is dit een van de meer melodieuze tracks, waar de score niet van overloopt.

De score bevat vrij veel spannende muziek, met een hoog thrillergehalte. Newman past hiervoor regelmatig wat dissonante klanken en geluidseffecten toe, waarbij melodie nauwelijks van belang lijkt. De vaak wat schrille geluiden en ijle klanken zorgen voor een unheimisch gevoel. De muziek zal allicht de spanning in de film op een effectieve manier versterken, maar los van de film is deze muziek niet echt genietbaar.
Datzelfde geldt ook voor de muziek die de tragiek en de dramatische scenes moet versterken. Hier is de muziek vaak nogal aan de minimalistische kant en qua melodie toch wel erg sober. De ingetogen klanken zijn niet op een min of meer gedragen of emotionele manier gecomponeerd, maar eerder klinkt er een soort wanhopige verbetenheid doorheen.

Pas naar het einde van de score wordt de muziek wat symfonischer en melodieuzer. In die laatste handvol tracks spelen eindelijk violen een prominentere rol en is de muziek vooral wat meer orkestraal. De melodieën zijn dan weliswaar nog niet heel bijzonder, maar na de overdaad aan soundscape muziek klinken die laatste tracks toch wel als muziek in de oren. Helaas is dat wel ruimschoots aan de late kant.

Kortom, met Serenity heeft David Newman een score gecomponeerd voor deze SF-film met een hoog soundscape gehalte. De muziek zit vol effecten en is nauwelijks melodieus te noemen. Veel tracks zijn nogal spannend gecomponeerd en zijn wat aan de minimalistische kant, zoals de regisseur het kennelijk voor ogen had voor zijn film. En voor de film zal de muziek best goed werken, maar als score om los van de film te beluisteren valt nog niet mee en is niet erg aantrekkelijk. Pas aan het eind van score wordt de muziek wat symfonischer, maar dan is het al veel te laat. De waardering is dan ook niet hoger dan 51 uit 100 punten.