Waterworld

De Amerikaanse actiefilm Waterworld is geregisseerd door Kevin Reynolds (Robin Hood: Prince of Thieves, The Count of Monte Christo). Hij was door zijn vriend Kevin Costner, die de hoofdrol zou spelen, gevraagd voor de regie. Dit deed hun vriendschap overigens geen goed, hoewel dat later weer is bijgelegd. Het werd in 1995 de duurste filmproductie ooit gemaakt, met kosten die aan de kassa's van de bioscopen niet werden terugverdiend. De film is ook door critici maar wat lauw ontvangen.
Het verhaal lijkt op een alternatieve versie van een Mad Max film en speelt zich af in een toekomst waarin de poolkappen zijn gesmolten en de aarde vrijwel helemaal onder water staat. Een man 'The Mariner' (Costner) vaart op de zeeën rond in zijn catamaran, maar legt voor zijn voedsel regelmatig aan bij drijvende eilanden, zogenaamde atollen, waar nog mensen wonen. Zij geloven dat er ergens nog wel land moet zijn. Op een van die atollen vindt dan een aanval plaats door een groep piraten, 'Smokers', die op zoek zijn naar een kaart van dat droge land, dat een meisje op haar rug getatoëerd zou hebben. Zij wordt echter beschermd door Helen (Jeanne Tripplehorn), die met haar probeert te ontsnappen aan de Smokers, maar dat mislukt. Samen met de Mariner lukt een hernieuwde poging, maar niet voor lang...

De muziek voor deze actiefilm is van niemand minder dan James Newton Howard, hoewel hij pas op het laatste moment in de plaats kwam van Mark Isham, die een nogal ingetogen score voor de film gecomponeerd had. De producers waren niet tevreden over Isham's werk en zochten toch naar een meer bombastische invulling voor de muziek, zoals dat bij een actiefilm van dit kaliber door het publiek verwacht wordt. In de film is alleen het deuntje van de muziekdoos overgebleven van Isham's score en deze staat ook op dit expanded album van de score van Howard.

Omdat Howard pas op het laatste moment de opdracht kreeg voor een score heeft hij geput uit de min of meer standaard structuren voor generieke actiefilms. Door een groot deel van de actiemuziek te componeren als stevige, vooral percussiegedreven cues met veel lawaai en weinig melodie, bleek Howard in staat om in korte tijd voldoende muziek uit de grond te stampen, waardoor er ook nog tijd was voor wat meer ingetogen muziek. En juist die ingetogen cues zijn de pareltjes van de score geworden. Maar het zijn er toch wat weinig.

Vooral de eerste CD van dit dubbelalbum staat vol met stevige actietracks, waar relatief weinig aan te genieten is (tenzij stevige actiemuziek helemaal jouw ding is natuurlijk). De muziek is slechts beperkt wat melodieus, vaker zijn het motieven die voor wat melodie zorgen. Verder is de muziek vooral grillig en vaak ook wat grimmig, waarbij Howard er overigens wel voor zorgt dat de muziek maar beperkt chaotisch of dissonant wordt. De strijkers en percussie maken soms overuren om hun heftige klanken goed voor het voetlicht te krijgen, maar aangenamer wordt het daar niet van.

De score is een mix van orkestrale en elektronische muziek, waarbij ook elektronische percussie veelvuldig terugkomt. Een verrassend effect geeft de muziek die bij de onderwaterscenes hoort. Hier zorgt de elektronische klank voor een soort naijlend onderwatereffect. Als Howard dat vervolgens aanvult met fraaie koorklanken, dat klinkt dat bijna magisch, wat slechts een paar keer terugkomt in de score. Maar ook andere momenten met koorklanken doen het goed, vooral ook omdat de muziek dan wat melodieuzer is.

Gelukkig kent de score ook tracks die het qua melodie of instrumentatie erg goed doen. 'Deacon's Speech' is zo'n track, die verrassend fraai uitpakt.
Toch valt de score, vooral op dit uitgebreide album, wat tegen door de vele actietracks. Tussen die actietracks kom je soms prachtige muziek tegen, die het beluisteren meer dan de moeite waard maken, maar de overvloed aan min of meer generieke actiemuziek maakt het er allemaal niet beter op. Dan heeft John Debney het in zijn enigszins vergelijkbare score voor Cutthroat Island toch beter gedaan dan Howard hier. Maar Howard had dan ook nauwelijks tijd om zijn actiemuziek te verfraaien.

Kortom, met Waterworld is James Newton Howard op het laatste moment nog gevraagd om een stevige actiescore te componeren, als vervanger van een meer ingetogen score van Mark Isham. Maar de vele actietracks op het album zijn nauwelijks melodieus en vallen daardaar nogal tegen, mede door hun heftigheid en grilligheid. Een aantal tracks zijn wel melodieus en daarmee gelijk ook veel fraaier. Vooral sommige meer ingetogen tracks zijn zelfs bijzonder te noemen. Toch komt de waardering voor dit expanded album met twee CD's door de vele weinigzeggende actietracks niet hoger dan 71 uit 100 punten.