Thunderball

Als een donderslag bij heldere hemel was daar Thunderball. Letterlijk. Want de release van deze vierde James Bond film ging gepaard met rechtszaken. Ian Fleming pikte het verhaal van andere scenarioschrijvers en gaf er zijn eigen draai aan. Men noemde het de puurste vorm van plagiaat. Na de overhandiging van een aantal zakken geld en over en weer getekende contracten kwam er dan toch een overeenkomst. Als laatste sneer (?) zijn in de aftiteling van Thunderball de namen te lezen van de officiële scenarioschrijvers.

Ook in Thunderball maakt Sean Connery zijn opwachting als 007. Destijds werd er schande van gesproken als bepaalde dingen frontaal in beeld werden gebracht. Toiletten, veel bloed, seksistisch getinte grappen, begrafenissen en lijkkisten waren daar een greep uit. Thunderball begint wat dat betreft direct met een provocatie: een begrafenis inclusief kisten. Ook zien we voor het eerst de zogeheten “gun-barell scène” waarbij 007 op de kijker schiet. Ook speelt de misdaadorganisatie Spectre wederom een grote rol. De bad-guy Blofeld maakt weer zijn opwachting en wordt vreemd genoeg nagesynchroniseerd door een andere acteur. Deze keuze werd gemaakt omdat de stem van acteur Anthony Dawson te hoog en niet angstaanjagend bleek in de eindmontage.

Leuk voor de oplettende Nederlandse kijkers en lezers: in Thunderball zit een directe verwijzing naar onze wijlen prins Bernhard (von Lippe Biesterfeld), man van prinses Beatrix. In de vorm van het personage “Count Lippe”. Dit omdat Ian Fleming een innige vriendschap onderhield met de Nederlands-Duitse prins van Oranje.

Als vaste huiscomponist mocht John Barry weer aan de slag. Voor de verandering was er ditmaal geen ruzie tussen hem en producenten. Na het immense succes van de voorgaande drie James Bond films, bleek Barry een gouden muzikale formule in huis te hebben. En dat wilde producenten Broccoli en Salzman uitmelken natuurlijk. Met succes, want Thunderball liet de kassa’s rinkelen. Barry lijkt alleen niet op dreef en trekt nergens op dit album van leer, zoals hij wel deed bij voorgaande delen. Gelukkig begint dit album erg sterk, met de gelijknamige song van grootheid Tom Jones. Het groots geproduceerde en gearrangeerde nummer haalt het bij lange na niet bij Shirley Bassey, maar doet zeker een dappere poging en draagt nog altijd de titel “instant classic”. Al is het enkel om de overweldigende internationale allure die Jones uitstraalt met zijn aangezette Amerikaanse accent.

Dat de song niet zo sterk is, merken we meteen aan de instrumentale score van Barry. Net zoals bij Goldfinger gebruikt hij de melodie als hoofdthema. Alleen is de melodie helemaal niet toegankelijk om in de score als hoofdthema te dienen. Nergens haalt de melodie de allure van Goldfinger of From Russia WIth Love. En het is daarom dat je na een kale reis thuiskomt als je deze score hebt beluisterd.
Het hoofdthema komt in vrijwel iedere track voor. Vooral dan in de underscore en 'good god' is deze saai. Het merendeel van dit album bestaat uit nietszeggende, en saaie underscore. En dat is jammer om neer te schrijven want Barry weet normaal gezien altijd raad met zijn underscore. Tracks zoals The Spa, Switching The Body, The Bomb... Eigenlijk zo goed als alle tracks die op de originele cd staan, zijn nietszeggende underscore die je meer doet geeuwen van verveling dan doet smelten van plezier. Het is gewoonweg niet genietbaar.

Dat Barry het door had dat het hoofdthema nietszeggend is, horen we aan de andere twee thema's. Barry grijpt gretig terug naar het Bondthema die vooral in de bonustracks zijn opwachting maakt. Zoals altijd is het thema een waar genot tot luisteren. Het is een klassiek thema en we kunnen er beiden nooit genoeg van krijgen. Ook komt Barry terug met het 007 thema dat voor het eerst te horen was in From Russia With Love. In de gelijknamige track krijgen we hoewel een zodanig lelijke versie te horen dat je het meteen skipt. Ja, het is een legendarisch thema, bijna net zo legendarisch als het Bondthema, maar wat je hier krijgt is een hele luide en versnelde versie van de zeven noten die de percussielijn vormt. De blazers en de strijkers die het kenmerkende thema spelen worden overladen door de veel te luid gespeelde percussie.

Maar soit genoeg gezeurd, laten we eens kijken naar de leuke aspecten van Thunderball. Want eerlijk is eerlijk, die zijn er ook. Op de originele versie staat maar echt één goede track buiten de song. Chateau Fight heet die track. Het is een actietrack zoals we gewend zijn Barry. Hevig gebaseerd op de blazerssectie met een vleugje Bondthema. Soms heel subtiel zoals in het begin van de track waar het alleen te horen is door een gitaarsolo. Maar hoe meer de track vordert, hoe heviger het thema zal spelen. Je weet dat je met Bond te maken hebt!

Zoals gezegd zijnde komt er dan niets leuks meer aan tot aan de bonussectie (te vinden op de re-release uit 2003) dat begint met 'Gunbarrel/Traction Table/Gassing the Plane/Car Chase dat gretig begint met het Bondthema die de Gunbarrel scene accompagneert. Daarna worden we getrakteerd op een mengeling van deze keer mooie underscore, het Thunderball thema en het Bondthema. Het is vier minuten genieten en het is met voorsprong beter dan al de voorgaande tracks samen. Hier zit tenminste schwung in. Hier zit passie in, hier zit liefde voor Bond in. Toptrack.
In Bond Meets Domino/Shark Tank/Lights Out For Paula/For King And County (man wat zijn dit lange tracks) grijpt Barry zelfs naar Dr. No en trakteert ons op een heel mooie calypso intermezzo. Het is een zeer prettig tussendoortje.
De volgende drie tracks krijgen we actie puur sang te horen. En het is hier dat Barry terug uitblinkt. Hij wisselt het Thunderball thema perfect af met het 007 thema. Hij speelt ermee en speelt ook met de oren van de luisteraar. Soms levert hij een kleine sneer af, soms krijgen we het in zijn volle glorie te horen. Het is 23 minuten genieten van Barry op zijn best die in die tijd zeker en vast het publiek met verbazing besloeg. Zelden hadden ze zo'n muziek gehoord in de bioscopen. Dus we geven uiteraard wel de hulde die Barry verdient.

John Barry lijkt al met al de weg een beetje te zijn kwijt geraakt met Thunderball. De precieze redenen zijn onduidelijk. Wat helaas wel pijnlijk duidelijk wordt, is dat deze score geen plezier is om op een blauwe maandag in de cd-speler te stoppen. Waar bijvoorbeeld Goldfinger bomvol met actierijke tracks staat en waar Barry zichzelf keer op keer opnieuw uitvindt, blijft Thunderball hangen in een zweem van middelmatigheid. Alleen de bonustracks zijn daadwerkelijk de moeite waard om eens te beluisteren. De swing is er even uit. Tevens lijkt veel muziek niet in de film te zijn belandt, waar wij denken om productionele redenen. Gelukkig weten we welke paden John Barry in de scores hierna ging bewandelen en daar kunnen we ons enkel op verheugen.
Nu is de vraag die wij ons moeten stellen. Hoe gaan we deze score beoordelen. Want dit is een lastige, beste liefhebbers der filmmuziek. Kunnen de bonustracks die de moeite waard zijn, de underscore compenseren. Neen, is het korte en simpele antwoord die wij geven. Thunderball is geen genot om te luisteren. We moeten vijftig minuten saaie muziek doorstaan alvorens we aan het leuke gedeelte komen. En dat is wel een jammerlijke zaak. Barry laat steken vallen en deze zijn uiteraard niet te vergeten. Van recensent Petri krijgt Thunderball een 6. Recensent Neyt is met een slecht humeur opgestaan en die kan de underscore niet waarderen, ergert zich eraan en skipt heel veel tracks. Daarom heeft hij een 5. Maar zoals we in Goldfinger hebben gezegd. Wij zijn geen onmensen dus ronden we af naar boven. Een magere 6 voor een magere score.

Neyt & Petri will return!
In You Only Live Twice