Per un Pugno di Dollari
Jewel Box Limited Edition

De Western A Fistful of Dollars is een zogenaamde Spaghetti-western, geregisseerd door de Italiaan Sergio Leone, als eerste film van een trilogie over 'the man with no name'. Een jaar later kwam For a Few Dollars More uit en in 1966 The Good, the Bad and the Ugly. Alle films zijn geregisseerd door Leone en hebben Clint Eastwood in de hoofdrol. Zowel Leone als Eastwood haalden grote successen met deze films. Tegelijk bracht het ook de doorbraak voor Ennio Morricone, die de muziek voor deze films componeerde. Het grootste succes haalden Leone en Morricone echter twee jaar later met hun monsterhit Once Upon a Time in the West.
Het verhaal draait om de vreemdeling (Eastwood), die op een dag aankomt in het stadje San Miguel. De plaatselijke kroegbaas vertelt hem dan over de twee families die strijden om de macht in het stadje. De vreemdeling probeert vervolgens bij beide families een slaatje te slaan uit die rivaliteit en zo het nodige geld te verdienen. Maar daarbij vallen aan beide zijden de nodige doden en ook voor de vreemdeling loopt niet alles zoals hij gedacht had...

Veel Italianen die aan de film meewerkten namen hierbij een Amerikaans klinkend pseudoniem aan. Dat deden ook Leone (Bob Robertson) en Morricone (Dan Savio).
Morricone had een deel van de muziek al gecomponeerd voordat de film klaar was en regisseur Leone paste regelmatig zijn scenes aan, zodat de lengte en stijl overeen zou komen met Morricone's muziek, omdat hij vond dat de muziek een integraal onderdeel van de film was en een belangrijke rol speelde.

Van de score was lange tijd alleen een album met een beperkte lengte beschikbaar, waarop slechts ruim 14 minuten van de score te horen was. Dit werd opgerekt met een aanvullende suite, waarin nog eens de fraaiste gedeelten een keer of meerdere malen werden herhaald. En het moet gezegd, die fraaiste gedeelten zijn ook echt de fraaiste gedeelten. Daar verandert ook een uitgebreider score-album zoals deze Per un Pugno di Dollari niets aan. Toch is dit uitgebreidere album zeker de moeite waard, omdat er verschillende versies van de thema's op meegenomen zijn.

Het album opent met de titeltrack. Deze wereldberoemde geworden muziek bracht een omkeer in de stijl van filmmuziek voor met name Westerns. De melodie wordt gespeeld op de elektrische gitaar en door een fluitende man, waarbij steeds een mannengroepje een zin wat grommend uitspreekt. Ook de blokfluit speelt een hoofdrol in deze bijzonder aansprekende track. Het thema dat Morricone in deze titeltrack brengt komt op het album nog een paar keer terug in andere uitvoeringen, zoals in 'Doppi Giochi', 'Cavalcata' en de afsluitende titeltrack.

Dat geldt ook voor het andere grote thema dat Morricone voor de film geschreven heeft. De beide tracks 'Per un Pugno di Dollari #1 en #2' laten dit wat melancholieke thema horen. Tegelijk is het ook een hoopvol thema en het is een van beroemdste melodieën van Morricone geworden. De melodie wordt in de track #1 gespeeld door een klarinet en in track #2 door een trompet, in een afwisseling van snelle en trage toonovergangen. Ze spelen hun melodie op een rustige ondergrond van akoestische gitaar en zangstemmen. Bijzonder mooi.

Een aardige track, die zeker melodieus is, is 'Square Dance'. Deze lijkt nog het meest op een volksdeuntje en wordt ook op die manier gespeeld met een aantal strijkers en percussie. Ook sommige andere tracks bevatten delen die zonder meer fraai zijn, maar voor het andere deel veel minder.

Een flink deel van de muziek op dit album bevat echter muziek die Morricone gecomponeerd heeft voor de spannende momenten. En als Morricone muziek voor spannende momenten componeert, dan doet hij dat meestal op een nogal minimalistische manier en gebruikt hij veel atonale of dissonante klanken, die soms tot in het chaotische worden doorgedreven. Hiervoor worden dan vaak wat scherpere percussieklanken ingezet, maar ook stemmen of strijkers en blazers komen dan voorbij in vaak niet-harmonieuze combinaties. De lange track 'Tortura' van bijna tien minuten is een voorbeeld van onheilspellende muziek, waarin geen enkele melodie voorkomt.
Ongeveer de helft van de muziek op dit album is in die meer of minder onheilspellende stijl gecomponeerd. Voor de film prima, maar om los van de film te beluisteren is dat duidelijk minder aangenaam.

Kortom, met A Fistful of Dollars heeft Ennio Morricone z'n grote doorbraak in de wereld van de filmmuziek gemaakt. Daarbij heeft hij naam gemaakt als vernieuwer van die filmmuziek, door z'n muziek op een veel sprekender manier te componeren. De prachtige thema's van Fistful zou Morricone voortzetten in zijn net zo fraaie score voor For a Few Dollars More van een jaar later. Helaas weet Morricone z'n spannende muziek niet een klein beetje aansprekend te maken. Integendeel, die muziek is vooral onheilspellend en niet-melodieus. De helft van het album bestaat uit die toch wel onaangename muziek, terwijl de andere helft juist bestaat uit bijzonder fraaie en juist erg melodieuze muziek. Zo kom ik op een waardering voor dit album van toch nog 75 uit 100 punten.