A Single Man

Tom Ford kan alles. De man begon zijn carriere als een uiterst succesvolle modeontwerper. Het was Ford die ervoor zorgde dat de glamour wat meer terugkeerde in het begin van de jaren 90. Door zijn succesvolle werk bij Gucci stegen de winsten bij dat bedrijf met 90%. Maar Tom Ford is meer. Hij heeft ondertussen een eigen, zeer succesvol modelabel lopen, is een gerespecteerd fotograaf en opende in 2005 zijn eigen filmstudio, FADE TO BLACK. De eerste echte grote productie van deze studio kwam vier jaar later uit. Ford verfilmde eigenhandig het boek A Single Man van Christopher Isherwood.
In A Single Man volgen we de homosexuele George in het Florida van de jaren 60. George is een nett, attent en ietwat stijf persoon. Zijn vriend is acht maanden eerder omgekomen in een auto ongeluk.
George kan er niet meer mee om gaan. Zijn leven heeft geen betekenis meer, en is slechts een aaneenschakeling van rituelen en routines geworden. We volgen hem op de dag dat hij er zelf een einde aan wil maken. En juist op die dag gebeuren er uitzonderlijke dingen in zijn leven.

A Single Man is een uitzonderlijk mooie film om verschillende redenen. Ten eerste gebruikt Ford zijn eravring en connecties om alles er prachtig gestyleerd eruit te laten zien, en natuurlijk loopt iedereen er bijzonder mooi bij. De tweede troef is de sterke cast. Julianne Moore, Matthew Goode en Nicholas Hoult doen hun werk allemaal uitstekend, maar het is Colin Firth die de sterren van de hemel speelt als George. Op intense wijze speelt de acteur het trieste figuur dat geen greintje zelfmedelijden heeft, en daarom zo moeilijk over zijn grote liefde heenkomt. De derde en vooral voor de lezers van deze recensie belangerijkste troef is de muziek. Dat Abel Korzeniowski een upcoming componist is, werd al duidelijk toen hij de score voor Metropolis compleet herstelde. Maar wat de nieuweling met A Single Man flikt is buiten alle proporties. Dat vonden ook de leden van de WSA en de Golden Globes en talloze andere instellingen, want de nominaties en prijzen kwamen met bakken uit de lucht vallen voor deze man. Er staat een andere componist hem bij: Shigeru Umebayashi. Van hem weten we wat meer. Maar Hoe goed Umebayashi ook is, de hoofdrol is toch echt weggelegd voor de 38-jarige, Poolse Korzeniowski.

In de eerste track, Stilness of the Mind krijgen we het thema voor de dood te horen (een zwaar begin dus). Een lage cello bouwt op, dansende dwarsfluiten en dan komt het thema, gespeeld door één viool. Het tragische wordt meteen naar de luisteraar gebracht. Het thema is traag en soepel gespeeld, en de uitvoering is op zijn minst emotioneel te noemen. Als even later er zich meer violen melden is het stuk compleet. Ook al is de rest rechtstreeks gekopieerd uit Goldenthal's Batman Forever: €15,00- om de eerste track op CD in het bezit te hebben is het al waard. Gelukkig krijgen we nog meer waar voor ons geld.
Drowning en Snow zijn al even tragisch. We horen eigenlijk dezelfde opbouw in deze tracks en ook de instrumentatie zit hetzelfde in elkaar. Tergend trage, emotionele strijkers en hier en daar een dwarsfluit om van koers te veranderen. Becoming George is het enige stuk waar de aandacht wat kan verslappen. Het pianowerk is wat mat, en half niet zo emotioneel als de vorige en aankomende tracks. George's Waltz refereert zoals de titel al zegt, aan George. Geheel in de stijl met wat we hoorden is het niet een erg opwekkend stuk muziek. Mooi is het wel. Toch licht er een bepaalde sympathie in de klanken die we horen, een melancholie. En hierin ligt meteen de kracht van de score, en daarmee de impact ervan op de beelden. Als een haast perfecte vorm van melodrama worden de emoties door Korzeniowki en Umebayashi onderstreept, opgelicht of juist verdoezeld. Dit is goed te horen in Daydreams, een erg goed geschreven track. De opbouwende strijkers zijn niet moeilijk te schrijven, eerder voor de hand liggend zelfs. Maar door de beelden en de feilloze uitvoering ervan weet iedere noot te boeien.

Mescaline (naar de drug) en Going Somewhere zijn betere pianotracks dan Becoming George. We horen niet op zichzelf staande muziek, maar vlagen van het eerste thema en George's Waltz. De begeleiding van de strijkers is mild, en hierdoor erg gepast naar de achtergrond gedreven.
A Variation on Scotty Tails Madeline horen we Shigeru Umebayashi een ode brengen aan Bernard Herrmann's score voor Hitchcock's Vertigo. Stijlvol en elegant houdt de man rekening met het geliefde origineel, maar past hij hier en daar de nodige dingen aan. In Carlos komt een vierde thema aan bod, het tweede van Umebayashi. Opnieuw kiest de man voor de simpele, maar in dit geval effectievere methode: ritmische strijkers hameren erop los in verschillende toonhoogtes. Het was ook al te horen in de trailer, en benadrukt opnieuw de laatste, enigzins onstuimige dag in het leven van George.

Ook het prachtige Opera-stuk Catalani: La Wally...Ebben? Le Andro Lantana (uitermate sterk uitgevoerd door Miriam Gauci en het Belgisch VRT Philharmonisch Orkest) draagt op indrukwekkende wijze bij aan het album als geheel. Colin Firth (George) ergert zich aan de manier waarop hij op het kussen ligt terwijl hij zelfmoord probeert te plegen. Nou is er altijd het risico dat als men rock/pop muziek in het midden van de score zet, dat de skip-knop wordt aangezet. Daar was ook ik bang voor, vooral omdat de werken van Korzeniowksi en Umebayashi zo uitstekend zijn. Vrees hier echter niet voor. Voor de verandering hebben de music-supervisors er echt werk van gemaakt. Zo hebben we Etta James' zwoele Stormy Weather, en de enige echte Steve Cropper. Cropper, een van 's wereld beste gitaristen laat van zich horen met het instrumentale Green Onions. Afsluiter van de reeks is Grammy-winnares Jo Stafford met Blue Moon.

Na deze enigzins vrolijke tussennoot zetten de twee componisten echter de versnelling erop. Swimming is een prachtige track, en de meest vrolijke van de score. Geinspireerd en ritmisch strijkwerk en de door de piano gespeelde vlagen van de eerder gehoorde thema vormen een prachtige, levende track die George's herwonnen levenslust op sterke wijze laat doorklinken. Al deze sympathie verdwijnt echter meteen in de volgende track. Just like that is niet alleen het emotionele hoogtepunt op deze score, het is eveneens een van de beste track die men in een lange tijd zal horen. Zoveel gevoel is er gelegd in de strijkers, zoveel betekenis ligt er in iedere noot dat het moeilijk is te beschrijven hoe verdomde goed deze muziek is geschreven. Het thema van de dood wordt keer op keer herhaald, dan weer ingetogen gespeeld door één enkele viool, dan weer door de gehele strijkerssectie. De omwentelingen in tempo en de afwisseling van de hoeveelheid instrumenten, alles is uitgekiend tot op de laatste seconde. Als Abel Korzeniowski hierdoor niet in een klap wereldberoemd wordt is het voor mij een raadsel waarom.

Gelukkig is de score nog niet afgelopen. We horen een variatie op George's Waltz. Ditmaal klinkt het wat scherper, vooral omdat het door solo's wordt gespeeld. Ook is het hier en daar in het tempo aangepast. Het klinkt minder opgewekt en eenzamer dan de eerste versie die we hoorden, wederom geheel volgens de stijl van de score. Sunset is een vreemde eend in de vijver, maar wel een welkome. In de verte is er iets te horen van het “Single Man” thema wat we eerder hoorden in 'Carlos'. Pompeuze cello's met op de vroogrond een viool. Het is een track die nou niet echt bijzonder goed is, maar meer een voortzetting van de finale. In Clock Tick worden we nog eens getrakteerd op alles wat we eigenlijk al eerder hoorden. Geluidseffecten van een hartslag, en een auto-ongeluk. Een zucht van Firth, en dan zet Korzeniowski voor het laatst het 'Single Man' thema in, op de maat van een klok. Het laatste wat we horen is erg toepasselijk het stoppen van het tikken van de klok.

A Single Man is een unieke en originele score. Het beschrijft de emoties van de hoofdpersoon op een oprechte en harde manier, maar gaat nooit 'over the top'. De met strijkers doorspekte score is er een die iedere akte en ieder subtiel detail van het personages geplande laatste dag op uiterst effectieve en emotionele wijze laat horen. De muziek is dan ook verhalend geschreven, en red zich ook zonder de beelden erbij. Maar het zou zonde zijn om de film niet te kijken. En niet alleen omdat het een prachtige film is, maar omdat de muziek er gewoonweg naadloos bij past. De score voor A Single Man is een van die parels die af en toe voorbij komt, en dat is ook te danken aan voormalig Gucci-ontwerper Tom Ford. Hij durfde het aan om deze film te maken, en is zich blijkbaar goed bewust van het effect dat muziek op film kan hebben, en schept dan ook uitzonderlijke kansen voor Abel Korzeniowski om hier gebruik van te maken. Deze veelbelovende componist maakt hier dan ook optimaal gebruik van, en overtreft zichzelf met iedere keer dat hij te horen is. A Single Man is een van de mooiste en meest emotionele werken die u in tijden hebt gehoord.