Enemy Mine

Dit is de 21ste recensie uit de Maurice Jarre serie.

Vorige: A Passage to India
Volgende: Fatal Attraction

De Science-Fictionfilm Enemy Mine is een Duits-Amerikaanse co-productie onder regie van Wolfgang Petersen (Das Boot, The Neverending Story, The Perfect Storm). De productiemaatschappij had daarvoor regisseur Richard Loncraine aan de kant geschoven toen de opnamen al begonnen waren. Petersen begon gewoon opnieuw. Ondanks een forse reclamecampagne in de VS was de film bij de critici geen succes en ook in de bioscopen werd het een flop, behalve in de Soviet Unie.
Het verhaal speelt zich af op een verre planeet aan het eind van de 21ste eeuw. Er is een ruimte-oorlog aan de gang, waarbij de mensen en de Dracs elkaar bestrijden. De Dracs zijn een soort reptiel-mensachtige aliens. In een ruimtejager-gevecht tussen Willis Davidge (Dennis Quaid) en Drac Jeriba Shigan (Louis Gosset Jr.) storten ze samen neer op een verlaten planeet. Dan blijkt dat ze hun vijandelijkheden los moeten laten en zullen moeten samenwerken om te overleven. Dat gaat niet zonder slag of stoot, maar uiteindelijk redden ze zelfs elkaars leven. Als er na jaren een schip landt om erts te halen, gaat Davidge op onderzoek uit...

De muziek bij deze film is van Maurice Jarre. Hij heeft er een score voor gecomponeerd die met twee aparte helften op dit Original Score album is gezet. De eerste helft van het album is vrijwel volledig elektronisch, terwijl de tweede helft voor het grootste deel orkestraal is. Als je het album voor het eerst beluistert is het een wat vreemde gewaarwording dat na de elektronische muziek van de track 'The Birth of Zammis' de volgende track plotseling volledig orkestraal uit de luidsprekers komt. Wellicht heeft Jarre via de muziek geprobeerd om de verhouding tussen de mens en de drac te verklanken, waarbij de elektronische klanken staan voor de vijandige omgeving van de planeet en de onderlinge vijandigheid tussen Davidge en Shigan, terwijl de orkestrale klanken meer hun onderlinge band en gezamenlijke optrekken, ook tegen gezamenlijke vijanden, illustreren.

De elektronische muziek van de eerste vijf tracks komt al direct nogal gedateerd over. In 1985 zat Jarre midden in z'n 'elektronische periode', waarin hij volop elektronische scores componeerde. Maar hij bleek keer op keer geen virtuoos op dat gebied, al had hij toen natuurlijk de tijdgeest mee, en stond elektronische muziek bij velen voor 'modern' en orkestrale muziek voor 'ouderwets'.
Ook op deze score klinkt het allemaal erg naar plastic. Daar komt nog bij dat veel van zijn elektronische muziek kennelijk voor gebruik bij spannende scenes was, waardoor veel van die muziek nogal chaotisch en dissonant klinkt. In combinatie met die wat simplistische elektronische kleuring is dat allemaal niet erg aangenaam. Maar ook wanneer de muziek meer ingetogen klinkt, blijft het wat aan de minder aangename kant.

Vanaf de track 'Spring' wordt de muziek ineens volledig orkestraal. De muziek in deze track heeft zelfs bijna iets magisch, iets vrolijks, met veel belletjes, kwinkelende houtblazers en mooie glijdende strijkers. Aan de muziek te horen is de lente inderdaad aangebroken. En ook het begin van 'The Scavengers' is fraai ingetogen, maar na ruim anderhalve minuut neemt plotseling de dreiging enorm toe en komen de koperblazers en zware percussie in stelling, gevolgd door stevige dissonante klanken. Daarna volgt nog een fraai harmonisch orkestraal stukje, maar in de laatste minuut barst nog even het geweld los, met zware chaotische muziek.
Daarentegen is 'Davidge's Lineage' een fraaie ingetogen track, die bijna minimalistisch is, maar een erg mooi en lieflijk arrangement heeft. 'Football Game' is een korte mars met veel koperblazers, die eigenlijk best wel aanspreekt, met een prettige melodie.
De afsluitende track duurt maar liefst ongeveer tien minuten en begint erg chaotisch, met veel stevige percussie en koperblazers, die flink in het dissonante spectrum zitten. Dat duurt zo'n tweeënhalve minuut, waarna de muziek overgaat in een fraai, ingetogen en melodieus arrangement van strijkers en houtblazers, wat een licht melancholieke kleuring heeft. Vanaf vierenhalve minuut neemt de elektronische klank het voor een groot deel over, waarbij de underscore klinkt als een soort vervormde koorklanken. Een minuut later worden die dan overstemd door orkestrale pracht, dat aan het einde van de track naar een erg mooie climax toe loopt.

Kortom, met zijn score voor Enemy Mine heeft Maurice Jarre een score gecomponeerd met twee gezichten. De eerste helft van het album bevat vijf vrijwel volledig elektronische tracks, de tweede helft is vrijwel volledig orkestraal. Daartussen ligt een wereld van verschil. De elektronische muziek op dit album komt nogal simplistisch en gedateerd over. Daarbij is de vele spannende muziek getoonset in nogal chaotische en dissonante klanken. De orkestrale muziek kent ook spannende tracks of gedeelten daarvan, maar hier is de muziek overwegend bijzonder genietbaar. Met mooie orkestraties en melodieën weet Jarre de luisteraar direct vanaf de zesde track in te palmen, om uiteindelijk af te sluiten met een grootse climax. De waardering geeft er dan ook een wat dubbel gevoel aan, want de elektronische helft komt niet verder dan 39 uit 100 punten, terwijl het orkestrale deel uitkomt op 86 punten. Gemiddeld kom ik voor dit album dan helaas op slechts 62 uit 100 punten.