Close Encounters of the Third Kind
The Collector's Edition Soundtrack

In 1977 schreef en regisseerde Steven Spielberg zijn beroemd geworden Science-Fiction film Close Encounters of the Third Kind. De film is zowel door critici als door het grote publiek erg goed ontvangen en was dan ook een enorm succes in de bioscopen en won vele prijzen. Spielberg was al jong gefascineerd door ufo's en maakte als tiener daarover al een speelfilm. Scenes uit die film heeft hij bijna 1 op 1 verwerkt in Close Encounters.
Het verhaal begint met de vondst van een aantal straaljagers, die jaren geleden verdwenen zijn. De jagers zijn intact, maar de piloten zijn er niet. Dan is een klein jochie getuige van een vreemd licht. Ook is er Roy Neary (Richard Dreyfuss), die met zijn auto bijna in botsing komt met een ufo, waarbij hij vervolgens geobsedeerd raakt door een bepaalde berg en hij voelt zich gedwongen om die berg na te bouwen in z'n woonkamer. Maar daar blijft het niet bij...

Inmiddels was John Williams al de min of meer vaste componist geworden bij de films van Steven Spielberg en ook Close Encounters heeft hij van muziek voorzien, al ging dat niet van een leien dakje.
De film is een indrukwekkende en spannende semi-SF-film, die zich immers hier op aarde afspeelt in de tegenwoordige tijd. Je zou daarbij een indrukwekkende score verwachten. De film is regelmatig erg spannend, maar is in feite meer een dramafilm dan een thriller. De muziek die Williams heeft gecomponeerd wekt echter vaak de indruk dat het om een regelrechte thriller gaat. Erg veel muziek van de score zit niet op een normaal spanningsniveau, maar Williams heeft er nog een schepje bovenop gedaan om de spanning nog weer extra te verhogen. Dat maakt er echter absoluut geen goed beluisterbare score van.

De muziek van de score is volledig orkestraal en alle creepy effecten weet Williams dan ook knap te maken met gewone instrumenten. Natuurlijk speelt ook de manier waarop is gecomponeerd een hele belangrijke rol in de spanningsopbouw. In erg veel tracks ontbreken mooie melodieën, wat toch eigenlijk wel essentieel is voor een fraaie track. De muziek bestaat voornamelijk uit orkestrale effecten en tegendraadse composities. Vooral de eerste tien tracks hebben een hoog gehalte aan thrillermuziek, die soms nogal minimalistisch is, maar ook nogal eens gepaard gaat met atonale uitbarstingen van het orkest.

Vanaf de track 'Stars and Trucks' wordt de muziek melodieuzer, soms zelfs sprookjesachtig. De melodieën die Williams dan presenteert zijn wel aardig, maar houden een ondertoon van spanning. In 'Tv reveals' gebeurt dat door hoge violen op lage vrouwenstemmen te zetten, een ongewone combinatie, maar ook door lage, diepe strijkers die staccato-achtig spelen.
Williams gebruikt vaak een combinatie van koperblazers en strijkers in zijn composities. Ook hier doet hij dat in een aantal melodieuzere tracks, maar om de spanning steeds voelbaar te houden laat Williams die instrumenten niet harmonisch klinken, maar tegen elkaar in spelen, waarbij hij de dissonanten niet schuwt. Vooral in de track 'The Mountain' neemt de spanning weer behoorlijk toe. Weliswaar past Williams niet zozeer meer de thrillerstijl toe van het begin van het album, maar die effecten worden meer geïntegreerd in de tracks, die redelijk melodieus blijven, al spreken die melodieën niet echt aan.

'Wild Signals' is een erg herkenbare track uit de film, waarin de geluidstonen van de wetenschappers communiceren met die van het ruimteschip van de aliens. In de film werkt dat erg goed, maar als muziektrack niet. Het is dan ook geen track die prettig beluisterbaar is en daardoor goede herinneringen aan de film ophaalt. Integendeel, je vraagt je af of dit wel klopt met de film, waar je juist wel goede herinneringen aan hebt. Maar dat klopt wel, ook al klinkt het niet als muziek in de oren.
De score sluit af met een lange track van het einde van de film. Deze track is een soort suite en bestaat uit een aantal losse delen, elk met hun eigen stijl. Met name het zeven minuten durende 'End Titles' deel van deze track zal velen wel aanspreken, omdat dit het enige fraaie symfonische deel van de hele score is.

Kortom, met Close Encounters of the Third Kind heeft John Williams geen tot de verbeelding sprekende score gemaakt. Vooral het eerste deel van de score zit op het niveau van een stevige thriller. Later wordt de muziek veel beter beluisterbaar, maar Williams blijft kwistig strooien met spanningsverhogende muziek in vrijwel alle tracks. Dat alles maakt het beluisteren van deze score niet tot een aangename belevenis. En daar kan het fraaie laatste deel van de laatste track niets meer aan doen. De waardering komt dan ook niet hoger dan slechts 48 uit 100 punten.