NoveCento

De integrale versie van het door Bernardo Bertolucci geregisseerde NoveCento (of 1900), een aangrijpende historische en epische film met internationale allure, duurde zomaar liefst 5 uur en 17 minuten. Samen met Once Upon a Time in America één van de langste films waarvoor Ennio Morricone de score componeerde. Toevallig vertolkte Robert De Niro in beide films een hoofdrol.

De sterke cast omvatte verder grote namen als Gérard Dépardieu, Donald Sutherland en Burt Lancaster. NoveCento behoorde dan ook tot één van de duurste Italiaanse filmprojecten uit die periode. Het basisbudget van 6 miljoen dollar werd met de helft overschreden waardoor het qua grootteorde vergelijkbaar was met dat van Spielberg’s Jaws dat een jaar eerder verscheen. Het was meteen ook de bekendste film waaraan Ennio Morricone dat jaar zijn medewerking verleende. De andere films met een score van Morricone waren eerder low-budget films waaronder Per Amore en het awardwinnende Il Deserto dei Tartari.

Het was al de derde film van de ondertussen tweevoudige oscarwinnaar Bertolucci waarvoor Morricone de muziek componeerde (de andere waren Prima della Rivoluzione en Partner; daarnaast fungeerde Bertolucci ook als scriptschrijver voor Once Upon a Time in the West ). De aanzienlijke budgetruimte waarover de regisseur, mede dankzij het internationele kassucces van Last Tango In Paris, beschikte, maakte het voor Morricone mogelijk om te werken met een volwaardig symfonisch orkest. De score is erg gevarieerd en bij wijlen erg groots.

Het majesteuze hoofdthema “Romanzo” is meteen een sterke opener van de score. Het thema keert verschillende malen terug, maar steeds met een andere orkestratie, zoals in de met gevoel bespeelde vioolsolo in “La Polenta”. De opbouw van “Romanzo” is ronduit schitterend: de sterke melodie wordt vertolkt door clarinet, subtiele strijkpartijen, trompetgeschal en de instrumentale zang van het koor dat op het einde van het thema stijlvol vergezeld wordt door het ganse orkest. “Estate 1908” ligt in het verlengde van het hoofdthema, maar introduceert een ander thema waarbij het koor meer op de voorgrond te horen is. Een erg mooi thema dus dat episch kan genoemd worden, maar gelukkig nergens te bombastisch overkomt.

De score omvat ook enkele minder melodieuze tracks zoals het obscure “Autunno 1922” en het spanningopbouwende Regalo di Nozze. In tegenstelling tot andere donkere, weinig toegankelijke scores van Morricone, zijn ook die tracks aangenaam om naar te luisteren. In het thema “Regalo di nozze” komt dit bijvoorbeeld door de melodieuze pianoklanken en de strakke, maar ietwat repetitieve, strijkpartijen. Een melodielijn uit dit thema wordt verder uitgewerkt in Testamento, een track waarin piano een nog grotere rol vervult.

Erg vermeldenswaardig is eveneens de uitmuntende pianocompositie Tema di Ada. Het is één van de vele sterkhouders die deze score te bieden heeft. Dat Morricone een muzikale kameleon is die zich qua filmmuziekstijl aanpast aan enerzijds het filmgenre en anderzijds het beschikbare budget van de film, maakte hij in 1976 met NoveCento weer maar eens duidelijk.

Helaas werd ook deze score over het hoofd gezien bij de toekenning van de oscarnominaties van dat jaar. Bernard Herrmann die een jaar eerder overleed, werd tweemaal genomineerd in 1976 (voor Taxi Driver en Obsession ). Andere genomineerden waren Jerry Fielding (voor The Outlaw Josey Wales ), Lalo Schifrin met Voyage of the Damned en de uiteindelijke oscarwinnaar, The Omen van Jerry Goldsmith. Twee jaar later kreeg Morricone eerherstel en sleepte hij voor Days of Heaven een eerste oscarbeeldje in de wacht, een score waarvan slechts de ‘extended edition’ een vergelijkbaar niveau haalt met de meesterlijke muziek die NoveCento omvat.