‘Twas a long time ago,
Longer now than it seems
in a place that perhaps
you've seen in your dreams
For the story that you are about to be told
began with the holiday worlds of old
Now, you've probably wondered
where holidays come from.
If you haven't I'd say
it's time you begun.
For the holidays are the result of much fuss
and hard work from the worlds that create them us
Well you see now, quite simply
that's all that they do,
making one unique holiday
especially for you
But once, a calamity ever so great
occured when two holidays met by mistake
Het is alweer inmiddels tien jaar geleden sinds “The Nightmare Before Christmas” onze bioscopen binnenwandelde. In die tijd werd deze film een beetje vreemd gevonden. Een tekenfilm waarbij het hoofdpersonage een skelet is, en waarbij de nevenpersonages allemaal monsters zijn. Tja, de wereld was nog niet gek genoeg. Dus laten we er een musical van maken, moest Tim Burton gedacht hebben. Want deze Nightmare Before Christmas is gecreëerd uit één of andere zieke hersenspinsel van Tim Burton. Hij zocht hulp bij Danny Elfman, zijn persoonlijke componist en vriend. Elfman zou niet alleen de score moeten schrijven maar ook de songs. Het resultaat? Eén van de beste musicals die uit de Disneystal komt. En daar zijn twee redenen voor. De eerste reden is gewoon Danny Elfman. De man is een geweldige componist en met deze film bewijst hij dat hij een goede songwriter is ook. De tweede reden van het succes van deze film is dat de liedjes echt het verhaal ondersteunen. Ik bedoel daarmee dat in de meeste musicals van Disney, het verhaal stil staat als er een song begint. “Nightmare Before Christmas” is een rasechte musical. De liedjes duwen het verhaal vooruit, en het verhaal staat eerder stil als de personages niet zingen. En wat natuurlijk ook een gigantisch voordeel is. De songs zijn stuk voor stuk even sterk. Verwacht geen uiterst optimistische songs vol met tierlantijntjes en opzwepende muziek. Verwacht geen nummers zoals Alan Menken die zou schrijven. Neen, dit is Elfman, en de nummers zijn stuk voor stuk donker en gotisch.
SONGS
Elfman opent zijn musical met “This Is Halloween”. En hoe perfecter kan een opening zijn? Elfman introduceert de wereld waar de film zich afspeelt, introduceert de personages en doet dat met een geweldige meezinger. De melodie is sterk, de lyrics zijn geweldig en de vocals zijn goed. Het is echt vintage Elfman die zijn gotische elementen koppelt met zijn “kermisachtige” muziek, en dan nog eens in combinatie met een geweldige tekst. Wat kan een mens nog meer dromen.
Het volgende nummer is Jack’s Lament. Dit is een droeviger nummer. Een typisch nummer waar het hoofdpersonage bezingt wat hij wilt. Al komt dit soort nummers in de meeste musicals voor, dit is toch anders. En dat komt omdat Elfman aan het roer staat. En als Elfman iets doet, dan is het nooit zoals het normaal hoeft. En dat is de sterkte van de componist. Het nummer is verassend gevoelig, en je beseft en begrijpt heel goed wat het personage op uit is. Dankzij de goede lyrics van Elfman, die trouwens ook de stem van Jack Skellington vertolkt. Wie wist dat de man kon zingen en vooral kon acteren? Wel, hij kan het. Heel goed zelfs, ik denk niet dat iemand anders deze rol op zich kon nemen. Nog één ding over de lyrics van dit nummer. Die zijn geweldig komisch. Zie bijvoorbeeld deze quote:
And since I am dead, I can take off my head
To recite Shakespearean quotations
Dit zijn lyrics die alleen Danny Elfman kan verzinnen. In één woord geweldig.
Het volgende nummer is What’s This. Het is het titelnummer van deze film. Wie titelnummer zegt, denkt meteen ook dat het nummer het bekendste en het beste is. Het is inderdaad het bekendste nummer, maar dit wilt niet zeggen dat dit het beste nummer is. Deze recensent vind het zelf het minste nummer van de soundtrack. Niet dat het slecht is, verre van zelfs. Het is beter dan wat Menken ooit heeft geschreven ( en dat wilt wat zeggen), maar wat ik jammer vind aan What’s This is dat het een beetje uit de toon valt ten opzichte van de andere nummers. Waar de andere nummers donker, gotisch en spookachtig zijn, is dit een vrij licht nummer, vol opzwepende muziek. Dus ik kijk naar dit nummer met gemengde gevoelens. Als nummer is het perfect, maar als je het in het geheel plaatst, staat dit nummer toch niet zo op zijn plaats.
Town Meeting Song is een nummer waarop je op het eerste gedacht zou kunnen denken, is hier wel een song nodig? Het antwoord is eigenlijk neen. Maar het feit dat hier toch een song staat is omdat het een musical is. Het kan zo simpel zijn. Qua melodie is dit nummer niet zo speciaal. Ja, er zit natuurlijk melodie is, maar het is niet zo een nummer dat je kunt naneuriën. Maar het nummer is vooral verhaaltechnisch bedoeld. Je komt meteen te weten hoe de personages (inclusief Jack) over kerstmis staan wat een belangrijk plotpunt in de film zal zijn. Hetzelfde kan gezegd worden over Jack’s Obsession. Het is ook een nummer dat verhaaltechnisch zeer belangrijk is. De melodie is hier wel al beter uitgewerkt, de orkestraties zijn terug om je vingers van af te likken. En de tekst is gewoon weg briljant.
Kidnap The Sandy Claws is van een ander kaliber. Daar hebben we onze eerste Villain song. Elfman gaat mogelijk op nog een donkerder pad dan de rest van de score. En dat doet de man met verve. Wat mij direct opvalt is dat de orkestratie van dit nummer vrij sober is. Het is niet zo bombastisch als de rest van de songs. Wat mij opvalt is dat de lyrics zeer luguber zijn. Ze bespreken hoe ze hem zullen vermoorden. Voor een kinderfilm is dit niet evident. Nog een positief punt van deze song is dat ze Oogie Boogie aankondigen.
Because Mr. Oogie Boogie id the meanest guy around
If I were on his Boogie list, I'd get out of town
We zien of horen hem niet, maar we weten wel al dat er niet te sollen valt met dit personage. Geweldige vondst van Elfman.
Oogie Boogie’s song is zowaar één van de hoogtepunten van de score. De echte villain song van deze score. We hebben al een emotioneel nummer gehad, een uitbundig nummer, dus laten we nu eens de blues op tafel gooien. Het resultaat, één van de meest legendarische songs op deze score. Het is zelfs opgewekt. Waar de meeste songs voor villains donker zijn, is dit een leuk opgewekt nummer. Dit bewijst nog maar eens dat Elfman lekker tegendraads is. Ken Page is gewoonweg geweldig als Oogie Boogie, en hij draagt dit nummer dan ook met verve.
Poor Jack is van een totaal ander kaliber. Het is intriest vanaf de eerste noot. Het plan van Jack is mislukt, en nu ziet hij pas wat hij gedaan heeft. Alles aan dit nummer is droevig. De orkestratie, de tekst en de acteerprestatie. Elfman legt zoveel gevoel en emotie in zijn zang. Wat ik prachtig vind aan dit nummer is de overgang tussen pessimisme naar optimisme. Jack komt uit zijn put, en brengt het orkest mee. Het personage denkt na, evalueert en concludeert. Op het einde wordt zelfs de melodie van Jack’s Lamment bovengehaald. Voor mij een bewijs dat Elfman zeer goed heeft nagedacht over zijn songs.
Dat merk je ook in het laatste nummer. Finale/reprise. Praktisch elk gezongen nummer komt terug op een andere manier. Prachtig gedaan van de man.
SCORE
Hoe geweldig de songs zijn, de score is ook de moeite waard. Net als Alan Menken integreert Elfman zijn songs in zijn originele score. Vooral de nummers “Jack & Sally Montage” en “Christmas Eve Montage” zijn twee heerlijke nummers waar Elfman laat zien tot wat hij in staat is. En dat is veel, heel veel zelfs. Ook al is Elfman een beetje het buitenbeentje van Hollywood, hij is een buitenbeentje die het leven in Hollywood nieuw leven inblaast. Zijn stijl is fantastisch, en dat bewijst hij met deze Nightmare Before Christmas zeker en vast.
Conclusie
Ben je geïnteresseerd in het Magnum Opus van Elfman, dan is deze score zeker voor jou. Danny Elfman heeft zijn stem, hart en ziel in deze score gelegd, en dat hoor je meteen. Samen met Edward Scissorhands beschouwt deze recensent deze score als de beste in de carrière van Danny Elfman. Pure klasse!
And finally, everything worked out just fine.
Christmas was saved, though there wasn't much time.
But after that night, things were never the same--
Each holiday now knew the other one's name.
And though that one Christmas things got out of hand,
I'm still rather fond of that skeleton man.
So, many years later I thought I'd drop in,
And there was old Jack still looking quite thin,
With four or five skeleton children at hand
Playing strange little tunes in their xylophone band.
And I asked old Jack, 'Do you remember the night
When the sky was so dark and the moon shone so bright?
When a million small children pretending to sleep
Nearly didn't have Christmas at all, so to speak?
And would, if you could, turn that mighty clock back,
To that long, fateful night. Now, think carefully, Jack.
Would you do the whole thing all over again,
Knowing what you know now, knowing what you knew then?'
And he smiled, like the old pumpkin king that I knew,
Then turned and asked softly of me, 'Wouldn't you?'