Adam: What are your qualifications?
Beetlejuice: Ah. Well... I attended Juilliard... I'm a graduate of the Harvard business school. I travel quite extensively. I lived through the Black Plague and had a pretty good time during that. I've seen the EXORCIST ABOUT A HUNDRED AND SIXTY-SEVEN TIMES, AND IT KEEPS GETTING FUNNIER EVERY SINGLE TIME I SEE IT... NOT TO MENTION THE FACT THAT YOU'RE TALKING TO A DEAD GUY... NOW WHAT DO YOU THINK? You think I'm qualified?
Als je aan deze recensent vraagt, wat de vreemdste film is dat hij in zijn leven ooit heeft gezien, dan is het antwoord stellig Beetlejuice. Indien u moet vragen, welke film mij steeds opnieuw doet schateren van het lachen, dan is het antwoord alweer Beetlejuice. En als u dan moet zeggen welke film, er steevast in mijn top drie der favorieten staan, dan moet ik u voor de derde keer Beetlejuice zeggen. Ik moet opletten of het personage staat in mijn woonkamer.
Beetlejuice verteld het verhaal van een jong koppel dat alles hebben dat ze willen. Ze leven in een prachtige woning in een pittoresk dorpje. Ze zijn gelukkig getrouwd, maar dan komen ze door een klein ongelukje om het leven. Terwijl zij gewend worden aan het leven na de dood moeten ze ook rekening houden met een koppel dat hun huis heeft gekocht. Het koppel, gespeeld door Catherine O'Hara & Jeffry Jones, maken van het huis een waar misbaksel en dat zint de Maitlands voor geen cent. In de hoop dat het nieuwe koppel uit het huis te krijgen valt, doen de Maitlands een beroep op Beetlegeuse, een bio-exorcist met alle gevolgen van dien.
Eerst en vooral moet gezegd worden dat de humor van de film al begint in de titel. Het is volgens mij de enige film waar de titel expres verkeerd gespeld is. Het personage heet Betelgeuse, maar Beetle Juice is een leuke woordspeling die je enkel en alleen maar gaat snappen als je de film gezien hebt. Burton is en blijft de meester in de combinatie van horror en komedie en dat bewijst deze Beetlejuice alweer. Er zitten heel veel lugubere momenten in de film, bijvoorbeeld het hiernamaals die Burton gestabiliseerd heeft in deze film. Een gekke wereld van bureaucratie die geweldig in beeld wordt gebracht. Alle mensen die er zitten, zien eruit zoals op het moment van hun overlijden. Dus weest paraat tot het zien van een platgereden man die zich verplaats op een rails, of een vrouw die de rook uitblaast door het gat in haar keel. Alleen Burton kan er mee weg. Maar uiteraard is dit een komedie en veel van de lachmomenten zijn te danken aan de geweldige Michael Keaton. Zijn personage steelt de film en na al die jaren, en na een herziening of 57 laat hij mij nog steeds op de grond vallen van het lachen. Straf dus! Ook de sets, de sfeer en de look van de film zijn vintage Burton. Het is de enige regisseur die zo zijn visuele flair op het scherm kan toveren. Vanaf het eerste shot weet je: Jep we kijken naar een Burton film.
Een film dat eigenlijk diende als een overgangsperiode voor twee mannen. Ten eerste voor Burton zelf wiens eerste film Pee Wee's Big Adventure een vreemde eend in de bijt is. Ja, er zitten een paar beelden in waarvan je weet dat het Burton is, maar grotendeels werd hij nog te veel gecontroleerd door de grote studio's. In Beetlejuice kon Burton zich volledig laten gaan met zijn lugubere humor en zijn liefde voor het lugubere. Ten tweede was Beetlejuice een transformatie voor Danny Elfman. Zijn score voor Pee Wee en deze film is de typische hoempa stijl waar zijn groep Oingo Boingo sterk in was. In Beetlejuice gebruikt hij deze stijl ook nog, maar er zitten ook elementen in waar hij later zo bekend mee zou worden. In Batman, zijn volgende score schreef Elfman zijn eerste volledige klassieke robuuste score. Ook hier komen er veel elementen naar boven die Elfman in de toekomst zo zou kenmerken. Maar alles begon met zijn Beetlejuice. Een score die we eens van naderbij gaan bekijken.
Indien u deze score nog nooit zou hebben gehoord, en je luistert hem nu, dan zal je eerste gedachte zijn: vreemd. Dit was een vreemde score. En niets is minder waar. Vreemd is dan nog een proper woord. Compleet geschift past veel beter. Het begint al in de Main Title, wat fungeert als het hoofdthema van deze weergaloze score. Dit thema is niets meer dan geniaal. De track begint met zeer vreemd klinkende synthesizers, waarna er een zin wordt gezongen van Day-O, hierover later meer. Hierna begint Elfman met een opbouw om U tegen te zeggen. Percussie zet in, waarna piano percussie gesteund door de blazers zich begint op te bouwen. Dat is de volledige eerste laag van het thema. Op die eerste basislaag, laat Elfman zich volledig gaan. Hij laat het effectieve thema spelen door de hoorns, en in tussentijd laat hij de heerlijk zwierende strijkers hun gang gaan. Naarmate het thema vordert, komen daar nog trompetten bij en doet Elfman iets heel fantastisch met de dromerige klarinetten. De combinatie van al dat goeds, levert een thema op, die je nooit meer zal vergeten. En toch zit de pracht van het thema hem in het staartje, net als je denkt dat je alles gehoord hebt, laat Elfman de boel helemaal ontploffen. Hij bouwt terug om daarna een apotheose te geven, die je niet vaak zal horen. Het thema van Beetlejuice is er één om nooit te vergeten. Het is komisch, heeft een zekere speelsheid in zich, al wordt het duistere aspect nooit achterwege gelaten. Wat ook moet gezegd worden, is dat het vintage Elfman is. Met andere woorden; je moet er van houden. Het is een voorbeeld van de bekende Hoempa stijl van Elfman en deze recensent adoreert deze stijl. Niet iedereen doet dat, dat bewijst een verhaal uit het productieproces van deze score. Initieel had Lionel Newman getekend om de score te dirigeren. Maar omdat hij geen weg wist met de stijl van Elfman werd hij ontslagen door het groentje. Enter William Ross, de nu gerespecteerde componist/dirigent, dirigeerde met deze Beetlejuice zijn eerste grote score.
Het hoofdthema krijgt zijn nodige reprises in de loop van de score. Voorname tracks als Beetle-Snake, Showtime & de End Credits steunen allen op dit thema. Vooral de variatie in Showtime is niet te missen. Hier ontbreekt de piano percussie, waardoor het geheel zich iets beter laat beluisteren. Ook is het licht geniaal dat de kermismuziek op de proppen komt op het einde van de track.
Van het hoofdthema bestaat er een mooie variatie die fungeert als het thema van BeetleGeuse als hij iets rustiger is. Voor het eerst te horen in The Book/Obituaries. Het is een soort tango en het is vooral de viool die er van tussen uitspringt. Je hoort wel degelijk connecties met het hoofdthema. Dat maakt het des te genialer. Ook in Lydia Strikes A Bargain & The Flier/ Lydia's Peptalk krijg je het mooi te horen. In The Book/Obituaries krijg je ook de introductie van het koor te horen. Het is algemeen geweten dat Elfman graag met zijn koor speelt en dat doet hij in Beetlejuice als geen ander.
Je gaat merken bij het beluisteren van deze score dat Elfman steunt op zijn pompeuze stijl die ook Pee Wee kenmerkte. Tracks zoals bijvoorbeeld The Model kon door geen andere componist geschreven worden. Maar zoals ook reeds geschreven, diende deze score als een overgangsscore voor onzer aller favoriete rosse componist. We hebben bijvoorbeeld ook heel rustige muziek. Tracks zoals Travel Music is een track die je niet uit je hoofd krijgt. Je krijgt een mooi samenspel te horen van de strijkers op een bedje van piano geaccompagneerd door de harp op de achtergrond. Het stelt perfect het idyllische stadje voor waar onze hoofdpersonages wonen. Klasse van onze Danny.
Ook Sold is een vrij intrieste track. Intriest met een zeer lugubere noot op de achtergrond. Het pianospel klikt gewoonweg eng als je het beluisterd. Al duurt de pret maar een halve minuut.
Naast de pompeuze stijl, maakt Elfman ook licht de overgang naar echte traditionele filmmuziek, en dat hoor je in twee tracks. De eerste is The Incantation. Al zou je het na het begin niet zeggen. Deze track is een mooi samenspel tussen piano, klarinet en de harp. Die drie instrumenten gaan zich beginnen opbouwen en komt tot een apotheose alvorens het orgel het geheel mooi overneemt. Het is een mooie track, zeker als je het goed zal beluisteren en je gaat merken dat het hoofdthema nooit ver weg is.
Het is niet zo mooi als The Wedding. Hier liet Elfman pas echt zien wat hij kan! Het begint met een nog grotere tangoversie van het variatiethema, waarna de piano en de zeer eng klinkende strijkers het orkest vervoegen. Het tempo stijgt, en dan krijg je een volledige ontploffing te horen van het hoofdthema terwijl op de achtergrond de klokken luiden. De combinatie van de chaotische muziek en dan die rustig klinkende klokken op de achtergrond is niet meer dan briljant. Zeker een hoogtepunt van de score!
Een laatste aspect zijn de twee nummers van Harry Belafonte. Day-O steunt de meest hilarische scene van de gehele film! Ik zeg niet wat er gebeurd, maar wedden dat je op de grond ligt van het lachen. Op schijf is het wel een leuk nummer om eens te beluisteren. Het brengt je meteen naar de tijdsgeest waar de film zich in afspeelt. Ook Jump In Line is een leuk nummer om eens te beluisteren, het is een mooie afwisseling tussen de muziek van Elfman.
Conclusie
Dat deze een score is voor de liefhebbers, dat hoor je al vanaf de eerste seconde van Main Titles. Toen Elfman deze score schreef, werd hij officieel het buitenbeentje in de wereld van de filmmuziek. Een buitenbeentje die wel naam heeft gemaakt gedurende de jaren. Toen hij destijds gek werd verklaard, zijn we vandaag de dag een beetje nostalgisch voor de magie die Elfman toen in zijn scores legde. Magie waar er vandaag de dag een groot stuk vanaf is. Elfman is moeten zwichten voor de grote meute en daardoor is deze stijl van de man een beetje in de vergetelheid geraakt. Enkel als hij met Burton mag samenwerken, mag hij doen wat hij wilt. Waardoor die scores zonder twijfel de beste van zijn oeuvre is. Beetlejuice is zeker niet voor ieders oor weggelegd en ook Recensent De Witt was niet overtuigd van deze score. Deze recensent alleszins wel. Een mooi 9.