Man of Steel
Limited Deluxe Edition

'C'est un oiseau ? C'est un avion ? Non ! C'est ... l'Homme d'Acier !'. En avant pour la chronique de la B.O. de Man Of Steel, une sorte de 'Superman Begins' qui, à l'instar du Batman Begins de Christopher Nolan, revient aux origines du mythe et le modernise. Inutile de chercher bien loin la volonté évidente de surfer sur la vague du succès déclenchée par la 'Dark Knight Trilogy'.

Ce n'est d'ailleurs pas pour rien que l'on retrouve Christopher Nolan à la production de Man Of Steel, dont la réalisation a été confiée au doué Zack Snyder. Car oui, on peut reprocher beaucoup de choses à Zack Snyder mais pas d'être un technicien sérieux qui a, en moins d'une dizaine d'années, imposé son style visuel à coups de couleurs délavées, de réalisation léchée ou de ralentis stylisés (300, Watchmen, Sucker Punch). Bien sûr, pas tout le monde adhérera au genre mais Snyder y est fidèle, et c'est déjà une belle preuve d'intégrité.

Man Of Steel ne fait pas exception à la règle et, en ce sens, constitue indubitablement un spectacle de toute beauté, l'avantage de la photographie délavée voulue par Snyder permettant une excellente intégration des effets visuels (une image trop propre aura plus de mal à dissimuler les 'ficelles'). Mais la maîtrise technique d'un film ne fait pas tout. Les effets spéciaux doivent être au service d'une histoire et non le contraire. Et c'est peut-être là que les choses se gâtent pour Man Of Steel.

D'un point de vue scénario, difficile de ne pas reconnaître la patte de David Goyer déjà à l'origine de la trame de Batman Begins. On y retrouve toutes les qualités et tous les défauts de son écriture : une vision moderne, sombre et réaliste, des seconds rôles attachants, des personnages féminins insipides (Amy Adams a beaucoup de charme mais cela ne suffit pas), une thématique-clé (le libre arbitre et l'épuration de la race pour Man Of Steel ; la seconde chance, la vengeance et la justice dans Batman Begins), des maladresses (l'esprit de Jor-El beaucoup trop tatillon pour être crédible), etc.

Autant dire que ceux qui ont aimé Batman Begins ont de fortes chances d'aimer Man Of Steel tant le traitement réservé suit la même orientation. La grande nouveauté cependant, c'est l'introduction du côté sombre de Superman (et son mal-être ; au passage, bravo à l'acteur Henry Cavill qui a su à merveille 'humaniser' ce demi-Dieu). Là où Batman l'est intrinsèquement, les précédents films Superman ont bien souvent omis cet aspect au profit de l'illusoire triangle amoureux Clark-Lois-Superman, faisant plus basculer l'intrigue vers la comédie romantique plutôt que le comic pur (la série Lois & Clark : les nouvelles aventures de Superman illustre cette mouvance 'rom-com').

Aussi, Zack Snyder étant un homme 'd'action', son Man Of Steel est davantage tourné vers la puissance et la violence des affrontements et des idéologies (Superman veut cohabiter, Zod veut détruire). Guère étonnant dans ce cas d'apprendre que la musique de Man Of Steel a été confiée à Hans Zimmer, déjà à l'origine des BO de la 'Dark Knight Trilogy' (bien qu'épaulé par le brillant James Newton Howard - JNH pour les intimes - pour les pistes intimistes des deux premiers épisodes). De quoi faire criser tant le compositeur allemand divise dans le milieu de la musique de film en raison de l'approche uniformisée qu'il a dans ses oeuvres, impression renforcée par les disciples de son école (Remote Control Picture, ou RCP) qui pullulent aujourd'hui (Ramin Djawadi par exemple).

Ce n'est pas tant le compositeur Hans Zimmer qui est critiqué que ce que son nom implique dorénavant : un sound-design pesant et non pas une composition véritablement mélodieuse dans l'esprit de celle d'un John Williams. A cela s'ajoutent des raisons budgétaires (le style Zimmer est moins cher et moins contraignant lors de la phase de montage).

Bref, vous l'aurez compris : Hans Zimmer est loin de faire l'unanimité, certains allant même le qualifier de 'McDo de la musique de film', dont l'auteur de ces lignes. Est-ce à dire que le monsieur n'a aucun talent ? Ho que non ! Bien que l'on puisse volontiers désigner votre servitude comme un anti-Zimmer endurci (ou plutôt anti-ce-que-Zimmer-représente-pour-le-public-aujourd'hui, à savoir le seul compositeur potable actuellement, ce qui est évidemment FAUX), force est de reconnaître qu'il ne s'en tire pas si mal que ça pour Man Of Steel.

A vrai dire, il ne quitte pas vraiment les sentiers battus et rabâchés dans les précédentes productions Nolan ('Dark Knight Trilogy' et Inception en tête) alors qu'il déclarait composer quelque chose de radicalement différent pour la musique (le son ?) du nouveau Superman. Le bilan de tout ça est une BO typiquement 'zimmerienne' assez convaincante, et d'une efficacité redoutable. Pour l'une des rares fois dans sa vie, l'auteur de ces lignes est sorti de la salle de ciné en fredonnant le thème principal (cf. à partir de 2:40 de 'What Are You Going To Do When You Are Not Saving The World ?' qui conclut le métrage). Pas un mince exploit, surtout qu'en la matière, John Williams demeurait le champion avec le célèbre leitmotiv du premier film de 1978.

Quant à savoir quel thème est le meilleur, passez votre chemin ! On ne compare que ce qui est comparable et rien n'est aussi différent, musicalement parlant, que John Williams et Hans Zimmer. John Williams cultive la fanfare glorieuse et naïve du personnage tandis que Hans Zimmer développe l'aspect plus torturé du super héros. Comme pour Batman Begins en fait. On est vraiment dans la même veine. La même orientation. Clairement, le terrain se prépare pour le futur Batman vs. Superman, annoncé en 2015. Il y a fort à parier que Hans Zimmer reviendra en force, avec toute l'efficacité qui le caractérise mais aussi son manque d'originalité. Là est le gros écueil à faire à la BO de Man Of Steel. Zimmer fait du Zimmer. Les travaux préparatoires faisaient vraiment miroiter quelque chose de révolutionnaire (surtout avec les noms de grands musiciens présents dans l'orchestre). Au lieu de ça, on a droit à quelque chose d'extrêmement classique de la part de ce compositeur aussi populaire. Il est loisible de reconnaître que des efforts ont été fait dans la recherche de sonorités particulières, surtout pour illustrer l'introduction sur Krypton, mais pas de quoi casser trois pattes à un canard.

Le CD et le film s'ouvrent sur 'Look To The Stars' où émerge déjà le thème de Superman (ou du moins sa première partie) à partir de 1:04. L'utilisation de voix à partir de 1:46 confère à la musique cet aspect lointain d'une autre galaxie. Merveilleux pour évoquer la planète Krypton qui n'est pas franchement la porte à côté ! Hélas, comme pour nous le rappeler, Hans Zimmer retombe dans ses travers dès la deuxième piste de l'album, 'Oil Rig', à base de percussions telles qu'on les entend un peu partout maintenant. Comme si elle en faisait la synthèse, la quatrième piste, 'DNA' débute bien grâce un son plutôt recherché avant de céder le pas aux tics typiquement 'zimmeriens'. C'est à peu près à ça que l'on peut résumer la BO de Man Of Steel : de bonnes idées ça et là mais vite plombées par un compositeur fidèle au style qui l'a fait connaître, grosse production Nolan oblige.

Cela n'empêche pas l'album de réserver de très bonnes pistes comme l'émouvant 'Goodbye My Son', le puissant et aérien 'Flight' (à partir de 1:30) ou les tonitruants passages accompagnant l'affrontement final ('You Die Or I Do' à partir de 1:53 ; 'If You Love These People'). Rarement la puissance de Superman n'aura été aussi bien retranscrite à l'écran et en musique (une grosse faiblesse des épisodes précédents). Chaque décollage, chaque atterrissage, chaque coup, chaque rayon laser, chaque chute donne lieu à des scènes de destruction massive du plus beau rendu, magnifiées par des effets visuels très réussis car parfaitement intégrés. Zack Snyder maîtrise complètement cet aspect, même si cela est aussi impressionnant qu'abrutissant, et la musique de Hans Zimmer emboîte le pas. Diablement efficace, même si le film fatigue un peu le spectateur à ce stade en raison d'une longueur légèrement excessive pour le genre et l'histoire racontée (2h20).

Aussi, il n'était pas rare, lorsque le film est sorti en juin 2013, d'entendre de nombreuses critiques cinéma déplorer un blockbuster se laissant beaucoup trop aller à l'action facile dans sa deuxième partie alors que la première, qui traite de la psyché du héros, est beaucoup plus intéressante et passe trop rapidement à la trappe. Là a été l'occasion pour Hans Zimmer d'aborder une thématique beaucoup plus intimiste pour accompagner les errements du jeune Clark, de son enfance où il se découvre des pouvoirs à sa vie de jeune adulte ayant décidé de faire le bien après que son défunt père adoptif (joué par Kevin Costner) lui ait exposé les choix s'offrant à lui plus tard (en gros : dominer ou aider). Cela donne lieu à de jolies scénettes, pas franchement bouleversantes mais correctes, et parfois légèrement forcées (le coup du drap rouge), accompagnées par une petite version 'piano' du thème principal.

Néanmoins, ce n'est pas là que Hans Zimmer brille le plus. A titre de comparaison, pour les besoins de Batman Begins et de The Dark Knight, les musiques plus calmes (ex. 'Harvey Two/Face') avaient été confiées à un maître du genre : James Newton Howard (notre bien-aimé JNH). Son absence se fait un peu sentir ici, la relative réussite de ces deux B.O. reposant pour l'essentiel sur cette collaboration assez inédite (qui ne se renouvellera pas pour The Dark Knight Rises cependant).

Mais ne boudons pas notre plaisir. Sans être la meilleure B.O. de l'année 2013 (qui est sans conteste Star Trek Into Darkness de Michael Giacchino), Man Of Steel remplit efficacement son office. Hans Zimmer ne s'est pas renouvelé autant qu'il a voulu nous le faire croire et une grande partie de ses compositions ne sortent pas réellement du lot. Restent quelques bonnes pistes efficaces.

Jor-El: You will give the people an ideal to strive towards. They will race behind you, they will stumble, they will fall. But in time, they will join you in the sun. In time, you will help them accomplish wonders.

Na de vele superheldenverfilmingen was het tijd om de allereerste superheld op het witte doek te brengen. We spreken natuurlijk over Superman, the man of steel. In de jaren 70 had Richard Donner het personage al tot leven gewekt. Met als resultaat een goede leuke film. De vervolgen waren al een stukje minder. Het is een ongeschreven regel in Hollywood dat vervolgfilms altijd een stuk minder zijn dan het origineel. In 2005 kwam er een soort vervolg uit op de films van de jaren 70, genaamd Superman Returns. Geregisseerd door Bryan Singer, die toch al enig krediet had met het maken van superheldfilms. Jammer genoeg kwam de film nooit echt van de grond en bleven de vervolgen uit.
Daarom tijd voor een Reboot. Het is het fenomeen van de 21ste eeuw. Lukt een franchise niet meer, dan starten we gewoon de franchise terug op. Soms pakt dit goed uit zoals “The Dark Knight Trilogy”. Soms komt de reboot er te snel, zoals bij Spider-Man. De reboot kwam nog geen vijf jaar later na het afsluiten van de originele trilogie. In het geval van Superman was een reboot meer op zijn plaats. Christopher Nolan ging er zich mee moeien, en wie Nolan zegt, denkt meteen aan een goede film. Ook al was Man Of Steel van een lager niveau dan de Batman films, het blijft een goede film.

Over de muziek werd ook al vroeg gespeculeerd. Wat ging er gebeuren met de “Superman March” van John Williams? Het thema staat ter boek geschreven als één van de beste composities van de man (en dat wil wat zeggen). Nog een vraag was: wie zou er de muziek schrijven deze film. Dat Williams niet zou terugkeren stond al vast. En het zou niet werken ook naar mijn mening. Geruchten deden de ronde dat Hans Zimmer de muziek zou componeren. Maar de Duitse componist ontkende dit statig. Maar uiteindelijk was het toch Hans Zimmer die de film van muziek zou voorzien.
Het eerste wat Zimmer vertelde over de score was dat hij het Superman thema van Williams niet zou gebruiken, maar dat was natuurlijk te verwachten. Zimmer ging zijn eigen weg, zoals hij dat met Batman deed. Wordt zijn keuze geaccepteerd door de critici? Schreef Zimmer een score dat waardig is om het werk van Williams op te volgen? Weet Zimmer te verrassen met zijn Man Of Steel? Het antwoord kunt u lezen in de volgende alinea’s

Eerst en vooral ga ik iets vermelden over het nieuwe thema voor Superman. Wat ook meteen het hoofdthema van deze score. En dat thema is in één woord geweldig. Het is misschien niet zo iconisch en herkenbaar zoals het thema van Williams, maar het is zeker de moeite waard. Te horen doorheen de gehele score, maar wordt in zijn volle glorie gespeeld in de track :” What Are You Going To Do When You Are Not Saving The World?”. Het thema begint met een mooie pianosolo. Doorheen de score wordt dit stukje gebruikt in de emotionele tracks zoals “Sent Here For A Reason”. Later komen de strijkers er bij, en speelt het orkest alsmaar luider. De gebruikelijke synthesizers komen er natuurlijk bij, maar dat is te verwachten bij Zimmer. Er wordt mooi opgebouwd, en dan hoor je het in volle glorie. Perfect gedaan door Zimmer. Williams overtreffen doet hij niet, maar hij laat het thema van Williams even vergeten, en dat zegt genoeg.

Zoals ik al zei, is dit het hoofdthema van deze score, en wordt gedurende vele tracks opgevoerd. Maar de rest van de score is natuurlijk ook de moeite waard. Het is wel een score waar aan je moet wennen. Het is geen gemakkelijke score geworden. Er zitten vele thema’s in verwerkt, maar ze zijn moeilijk te vinden. Bij de eerste luisterbeurt kan de score zelfs saai en langdradig klinken. Maar geef het een kans, en je gaat de score meer en meer waarderen.
Wat mij ook in positieve zin opvalt is het feit dat Zimmer veel elementen van vorige scores toepast. Is dat een schande? Ik vind van niet. Elke componist heeft zijn eigen stijl. Luister je naar muziek van Elfman, je zal het ook meteen horen dat het zijn werk is. Zimmer gebruikt zijn kenbare strijkers zoals we die gewoon zijn van Batman Begins en The Da Vinci Code. Zimmer gebruikt een solostem, die op sommige momenten de pannen van het dak zingt. Herkenbaar? Ja, maar typisch de stijl van Zimmer.

Natuurlijk kan actiemuziek niet ontbreken op een superman score, en actie zal je ook vinden op deze schijven. De eerste echte actie track is “Oil Rig”. Het introduceert een element van de score waar al veel discussie over geweest is: namelijk de percussie. Stoor ik mij hier aan? Helemaal niet, ik vind het leuke muziek. Een mengeling van diverse drummers die zich volledig laten gaan op het drumstel, en de grote orkestrale percussie-instrumenten. Origineel is het allemaal niet, maar so what, het klinkt goed. Ook zit er in deze track een klein detail wat het enthousiasme verraad waarmee deze score gemaakt is. Vooraleer de drummers hun ding doen, hoor je op de achtergrond iemand zeggen: “Let’s Go”. Deze kleine nuance heeft Zimmer er ingelaten, en ik vind het aangenaam om dat klein detail te weten. Het is een groot teken van plezier tijdens het opnemen en tijdens het schrijven van de score.

Met deze score zijn we verwend. Liefst twee cd’s kon je aanschaven. Een reguliere cd, en een deluxe edition. Op de deluxe edtion krijg je nog een handvol extra tracks, die zijn niet allemaal de moeite waard, maar voor die paar euro’s dat de cd meer kost, moet je niet twijfelen. De Deluxe edtion heeft een grote meerwaarde, al is het maar de verpakking.
Wat wel een leuke track is, is het 26 minuten durende “Man of Steel (Hans' Original Sketchbook)”. Het is een soort demo van al de ideeën die Zimmer had voor deze film, en het is naar mijn weten de eerste keer dat zo’n track de soundtrack haalt. Je herkent vele elementen terug van de gewone score. Het is interessant om te horen, wat van die ideeën de score gehaald hebben, en de welke er zijn gesneuveld. Dit geeft ons een beetje informatie over het proces van het scoren van een film.

Maar bon, genoeg positief geweest. Aandachtige lezers hebben nauwelijks iets negatiefs kunnen lezen over deze score in deze recensie. Maar jawel, er zijn een paar minpuntjes. Eerst en vooral heb je terug de “horn of doom”. De blazers die Zimmer voor het eerst gebruikte in “Inception”. Ik ben de eerste om toe te geven dat elke componist zijn eigen stijl heeft, maar Zimmer heeft die blazers bedacht voor “Inception” en het is zo met die score en die film verbonden, dat het hier niet op zijn plaats is. De Horn Of Doom komt verscheidene keren terug in de score, en dat is voor mij een heel grote ergernis.
Voor sommige luisteraars zal het gebrek aan originaliteit een struikelblok vormen voor deze score. ik steek mij weg achter het feit dat elke componist zijn eigen manier van muziek schrijven heeft. Ja, Zimmer gebruikt veel dezelfde trucjes, maar welke componist niet?

Conclusie
Het wordt tijd dat de vragen beantwoord worden.
Deze score van Zimmer is van een volledig ander kaliber dan de superman scores van Williams. In mijn ogen is deze score het waard om die van Williams op te volgen. Je kan ze zowaar niet vergelijken, maar dat hoeft ook niet. Het is ook geen minpunt dat het originele thema van Williams niet gebruikt werd. Het zou niet werken bij deze film.
Zimmer heeft ons langs de ene kant kunnen verrassen, langs de andere kant niet. Ja, hij heeft een thema geschreven waardig voor Superman. Ook heeft Zimmer een vrij gecompliceerde score geschreven, die je moet leren begrijpen, en moet leren kennen. Eenmaal dat je dat hebt gedaan, dan besef je dat het beste een goede score is. Maar langs de andere kant heb je de onoriginaliteit van de componist. Niet dat ik daar moeite mee heb, maar ik had toch liever meer originaliteit gehad.
Al bij al is Man Of Steel een waardige en degelijke score geworden, waar ik geregeld naar luister, en naar zal luisteren. Ik twijfel tussen een 8 en een 9, dus dan is het kiezen voor de gulden middenweg. Deze score krijgt een 8.5, afgerond dus een 8 op deze site.

’s Werelds populairste filmcomponist is na de Batman-reeks nog niet klaar met de superhelden. Want dit keer mag hij de vader der superhelden in zijn muziek laten horen : Superman, de man van staal. Zoals hij brak met Elfmans’ grootse stijl voor Batman breekt hij ook met Williams’ iconisch score. Hoewel John Williams’ werk voor Superman monumentaal is besloot Zimmer dit niet te gebruiken. En dat is een goed iets. Waarschijnlijk had de thematiek niet gewerkt in een hedendaagse film met Clark Kent in de hoofdrol. Nee, Zimmer kiest voor zijn eigen stijl, en die stijl kan sinds Batman Begins ‘een aangename chaos’ genoemd worden. Dit is op de best mogelijke manier bedoeld : Zimmer experimenteert graag, laat het elektronische en het akoestische graag in elkaar overvloeien en voegt geluidseffecten toe waar ze op hun plaats zijn. Dát, en de vele pop-invloeden die hij in zijn werk gebruikt maken zijn scores zo geliefd: het spreekt tot de verbeelding.

Man of Steel is echter absoluut niet toegankelijk: de score is na de eerste keer luisteren behoorlijk saai. Natuurlijk zitten er meesterlijke tracks tussen. Er is een zacht pianothema dat het drama van Clark Kents’ oh zo moeilijke leven moet weergeven. Het is een zacht thema dat naar ambient-muziek neigt te drijven, maar het is effectief. Het grootste Superman-thema is er natuurlijk ook. Dit is voorzien van de nodige synthesizers, maar komt altijd weer goed uit de verf en verdient absoluut een plek in het rijtje van de beste Zimmer-thema’s van de laatste jaren.

Voor de rest is de score een verzameling trommels en synthesizers. De strijkers zijn prominent aanwezig, maar doen eigenlijk hetzelfde Zimmer-trucje dat we onderhand al kennen. Hetzelfde kan gezegd worden over de blazers, die echter nooit het niveau halen van bijvoorbeeld ‘Gladiator’ of ‘Sherlock Holmes’. Man of Steel is een soort afgezwakte versie van The Dark Knight, met hier en daar wat Inception-geluiden er doorheen.

Man of Steel is functioneel, draagt de film op momenten, maar is als een album geen goede representatie van wat Zimmer heeft gedaan met zijn tweede grote superheld. Het album is overproduced, te gelikt, en mist de grandeur die we ondertussen gewend zijn van Zimmer ; de vindingrijkheid van de Pirates-scores, de duistere accenten voor Batman, de mystiek van de Dan Brown-verfilmingen, de meeslepende thematiek van Gladiator : Zimmer weet het in Man of Steel niet naar voren te brengen.
Ja, het werkt in de film, en er zitten een paar zeer sterke tracks op het album (Flight en What are you going to do when you are not saving the World ?), maar Zimmer is met 'Man of Steel' voor de rest gewoon saai.