In 2011 maakte regisseur Francis Lawrence de dramafilm Water for Elephants, met Reese Witherspoon en Robert Pattinson in de hoofdrollen. De film wordt verteld als een grote flashback, en leek daarmee de tegenhanger van The Notebook te moeten worden. Toch is dat niet helemaal gelukt, hoewel de film redelijk goed ontvangen is. Het is zonder meer een fraaie film, maar het verhaal weet net niet de goede snaar te raken en blijft iets te afstandelijk, wellicht mede vanwege het gebrek aan chemie tussen Witherspoon en Pattinson.
Het verhaal begint met Jacob, een oude man, die verdwaasd rondloopt bij een circusterrein. Hij wordt binnengevraagd en blijkt vroeger bij een bekend circus te hebben gewerkt. Vervolgens vertelt hij hoe dat zo gekomen is. Nadat zijn ouders zijn omgekomen en hij geen geld meer heeft, springt hij op een rijdende trein om elders een baantje te zoeken. Die trein blijkt een circustrein te zijn. Jacob heeft gestudeerd voor veearts en mag bij het circus aan de slag. Circuseigenaar August is echter een wrede man, terwijl Jacob verliefd wordt op zijn vrouw Marlena. August mishandelt de olifant die de hoofdact moet worden, maar Jacob en Marlena proberen te redden wat er te redden valt...
James Newton Howard componeerde de score voor deze film. Daarvoor heeft hij goed geluisterd naar Aaron Zigman, die in 2004 de score voor The Notebook maakte. De score bevat een paar fraaie tracks, maar ook een aantal tracks met dertigerjaren-muziek, refererend aan de tijd waarin de film speelt. Die tijdgebonden songs hebben een nogal antieke klankkleur en zijn vooral jazzy getint. Ze staan verspreid over het album, dus verplichte luisterkost.
Daaronder zijn ook begrepen de drie oude jazz-songs uit die tijd. Vooral die songs zijn echt voor de liefhebber.
Verwacht voor deze score van Howard geen meeslepende grootse orkestrale score. De muziek is eerder nogal intiem en soms zelfs minimalistisch. Veel muziek geeft de indruk van achtergrondmuziek met bijna uitsluitend underscore. De muziek is rustig en kabbelt vaak wat voort, zonder echt aan te spreken. Een mooi, helder en meeslepend thema wordt dan ook node gemist. De score kent wel een aantal thema's, maar die komen niet naar de voorgrond, wat het geheel wat saai maakt.
In de score zijn het vooral violen die de hoofdrol spelen, regelmatig aangevuld door houtblazers, lichte koperblazers, lichte percussie en harp. Sommige tracks hebben een lichte western-sfeer, door de toepassing van heldere acoustische gitaarklanken, maar ook past Howard nogal eens lichte chimes toe of een waterig klinkende piano, die de muziek een dromerige sfeer geven, maar die soms wat weeïg overkomt.
Een paar tracks heeft Howard de periode kleuring meegegeven, door deze een jazzy sfeer te geven, zoals met een gedempte trompet en sax in 'I'm Confessing' of met trombone en trompet in 'Barbara's Tent'.
De score kent ook een paar tracks met meer spannende muziek. In 'Jacob Returns' en 'I Can See Straight Through You' maakt vooral de melodie de spanning, niet zozeer dissonanten of andere effecten. Dat geldt ook voor de eerste helft van de laatste track 'Stampede'. Dit zijn tracks die vanwege hun minder toegankelijke melodie minder aanspreken, wat overigens ook vaak in andere scores geldt voor spannende of onheilspellende muziek.
Echte hoogtepunten kent de score nauwelijks. De openingstrack 'Did I Miss It?' geeft al een goed beeld van het gemiddelde van de score. Een paar tracks springen er duidelijk bovenuit: 'Circus Fantasy' en 'Rosie'. Toch zijn zelfs dat geen tracks die kippenvel geven. De tracks die spelen rondom de liefde van de beide hoofdpersonage blinken niet uit in romantiek en zijn vaak eerder saai en wat zeurderig te noemen.
Zelfs de tweede helft van de afsluitende track kabbelt een beetje voort en komt nauwelijks tot een hoogtepunt. Howard pingelt wat op de piano en het klinkt heel aardig, maar de score gaat er als een nachtkaars mee uit en laat je toch een beetje met een kater achter. En dat terwijl juist James Newton Howard een componist is die met zijn muziek een duidelijke meerwaarde kan geven aan een film. Maar met deze score, die een hoog Thomas Newman gehalte heeft, weet hij de film niet op te zwepen en ook als luisterscore valt zijn muziek niet mee.
Kortom, met Water for Elephants heeft James Newton Howard een wat magere score neergezet. De muziek komt maar niet tot bloei en de thema's blijven op de achtergrond hangen. Vaak kabbelt de muziek wat door en ook de jazzy tracks spreken niet echt aan. Vooral de jazz-songs uit de oude doos sla je liever over. Slechts een paar tracks klimmen boven de middelmaat uit, maar die helpen onvoldoende om de waardering hoger te krijgen dan 69 uit 100.