Last Exit to Brooklyn

De Duitse regisseur Uli Edel regisseerde de Britse film Last Exit to Brooklyn, die zich afspeelt in de Verenigde Staten. Brooklyn is een van de dichtst bevolkte wijken van New York en het verhaal van de film speelt zich af in 1952 in een omgeving vol armoede en criminaliteit. Hij had eerder ook al de Duitse film Christiane F: Wir Kinder vom Bahnhof Zoo geregisseerd, die ook al ging over mensen op het randje van de samenleving.
Het verhaal van Harry bepaalt de hoofdlijn van de film. Hij komt door een staking van een van de grootste fabrieken in de wijk in een bevoorrechte positie terecht. Die positie verandert dan in hoog tempo z'n leven, dat hij vervolgens niet meer in de hand kan houden. De film biedt vooral observaties van wat er gebeurt tijdens die staking, waardoor de spanningen flink oplopen in de wijk. Het is een omgeving waar mensen geen hoop meer hebben, geen toekomst kunnen opbouwen en geen uitweg zien. In zo'n omgeving willen ze vooral de status quo handhaven, dus het masker ophouden van zoals het nu gaat en de werkelijkheid vooral niet onder ogen zien, laat staan daaraan toegeven. Dus wordt die werkelijkheid voortdurend ontkend en uit de weg gegaan. Daardoor verandert er niets en blijven mensen in hun ellendige kringetje ronddraaien. In de film wordt dat geïllustreerd via de levens van een prostitué die op zoek is naar liefde, een staker die niet wil weten dat z'n dochter zwanger is, een stakingsleider in de tijd van McCarthy, waarin iedereen die links was opgepakt kon worden en nog anderen. Iedereen is op zoek naar relaties, maar liefde lijkt op een of andere manier alleen maar te maken te hebben met geld, sex en zinloos geweld.
Deze nogal deprimerende film staat hoog aangeschreven en won een aantal prijzen, maar de film sprak het grote publiek blijkbaar niet aan.

De score voor deze film is gecomponeerd door Mark Knopfler, die vaak nogal kritisch was over waar hij aan mee wilde werken. Blijkbaar had hij vertrouwen in deze nogal tragische film.
Ondanks de composities van Knopfler speelt hij zelf maar weinig mee op dit album. Het is dan ook geen gitaar-score geworden, zoals zijn eerdere albums, maar vooral een synthesizer score. Deze synthesizer wordt bespeeld door Guy Fletcher, Mark's collega van de Dire Straits, die in elke track te horen is met de composities van Knopfler. Zelf speelt Knopfler vooral op de track 'Tralala' mee op gitaar. Daarmee is dit gelijk een van de fraaiste en meest opgewekte tracks, hoewel minst tragische track een betere uitdrukking is. Andere muzikanten zijn saxofonist Chris White (van de Dire Straits), die samen met Knopfler meespeelt in 'Tralala' en twee violisten. David Nolan speelt in 'A Love Idea' en Irvine Arditti in 'Finale'. Daarmee is direct duidelijk dat op die vier akoestische spelers na, vrijwel de hele verdere score ingespeeld is door Fletcher met de synthesizer.

Fletcher bespeelt de synthesizer op een vakkundige manier, maar in de tachtiger jaren was die synthesizer nog niet zo geavanceerd als tegenwoordig. Je kunt dan ook vrij goed horen dat de muziek uit de elektronische trukendoos komt. Dat hoor je al gelijk in de openingtrack en ook volgende tracks laten duidelijk horen dat de muziek kunstmatig is, zoals ook de personages in de film kunstmatig zijn en zich anders voordoen dan ze werkelijk zijn.

De film is een nogal tragische en rauwe film en de muziek klinkt dan ook verre van optimistisch. Een track als 'Victims' is nogal tragisch gekleurd, terwijl 'Think Fast' juist erg grillig en rafelig is. 'Riot' is weer een echte synthesizertrack, maar nu in een nogal groffe en rauwe uitvoering, met veel percussie-achtige klanken, die een wat industrieel tintje hebben. Af en toe hoor je in de verte het hoofdthema voorbij komen, maar niet in de wat lievige uitvoering zoals in de openingstrack.
In 'The Reckoning' speelt ook weer de synthesizer van Fletcher de hoofdrol. De muziek is vaak wat onheilspellend en tragisch en ligt niet zo gemakkelijk in het gehoor. De synthesizer klinkt wat kunstmatig en de melodieën spreken niet zo aan. Na vijf minuten stelt Fletcher de synth in op de klanken van een kerkorgel en speelt hij weer het hoofdthema, wat een erg mooi, maar kort stukje in de track is. Daarna vervormt de orgelklank terug naar de eerdere synthesizerklank. Deze langste track is daarmee niet zo heel aansprekend. Dat geldt ook voor de voorlaatste track, die een grote mate van dreiging heeft.

Knopfler verstaat de kunst om prachtige thema's neer te kunnen zetten en dat doet hij ook in deze score. Het hoofdthema komt al gelijk naar voren in de openings-titeltrack en is een mooie, wat melancholieke melodie, die Fletcher op z'n synthesizer speelt terwijl marimba-achtige klanken en voorzichtig getokkel op de gitaar de underscore verzorgen. Deze melodie lijkt wel iets op zijn hoofdthema voor 'The Princess Bride' van twee jaar eerder.
Het hoofdthema komt terug in de laatste track, die gelijk begint met deze fraaie melodie op solo viool door Irvine Arditti, waarbij de synthesizer de underscore verzorgt. De viool speelt gedurende een groot deel van de track mee, steeds met het thema als leidende melodie. Dat maakt deze tracks tot een van de mooiere op dit album.
Ook het liefdesthema is een echt prachtige melodie, die in 'A Love Idea' gespeeld wordt. Dit begint met het thema op solo viool door David Nolan, die begeleid wordt door piano-achtige keyboard klanken, wat bijzonder fraai uitpakt. Daarna neemt de synthesizer het even over als intermezzo, waarna het thema opnieuw door de viool wordt opgepakt. Een melancholieke en wat dromerige track, die heerlijk wegluistert.

Een track waarin de synthesizer niet echt een opvallende rol speelt is 'Tralala'. Hierin speelt Mark Knopfler zelf ook een beperkte rol op gitaar. De saxofoon speelt in deze duidelijk jazzy track de belangrijkste rol. Tempo, drums en toonsetting ademt allemaal die jazzy kleuring. De koperblazers komen uit de elektronische koker van Fletcher, wat je ook wel kunt horen als je goed luistert. Je moet wel van die jazz-kleuring houden om deze track te kunnen waarderen.

Kortom, met Last Exit to Brooklyn heeft Mark Knopfler een score gecomponeerd in nauwe samenwerking met Guy Fletcher. De score heeft eigenlijk twee gezichten, enerzijds is die lieflijk melancholiek en anderzijds is die grillig en dreigend. Die lieflijk melancholieke kant van de score is duidelijk de meest aantrekkelijke en levert tracks die heerlijk wegluisteren, maar dat zijn er in feite slechts drie tracks. De meeste andere tracks hebben toch die meer dreigende en wat rauwe kleuring die veel lastiger beluisterbaar is. Dan is er halverwege nog de afwijkende track 'Tralala', met een sterke jazz kleuring, waar je van moet houden. Mijn waardering van deze score wordt ondanks de nogal kunstmatige kleuring van de synthesizer flink opgetrokken door de erg fraaie themamelodieën en komt zo toch op 68 uit 100 punten.