The Last Duel
(Digital)

De Amerikaanse film The Last Duel is geregisseerd door de gerenommeerde Ridley Scott (Alien, Blade Runner, Gladiator, Black Hawk Down, Kingdom of Heaven). Deze historische dramafilm is gebaseerd op het gelijknamige verslag van een waargebeurde geschiedenis, van Eric Jager, terwijl Matt Damon en Ben Affleck meewerkten aan het scenario. Beiden speelden ook een rol in de film. De film is door de critici behoorlijk goed ontvangen, maar de Corona-crisis gooide roet in het eten niet alleen bij de opnamen, maar ook aan de kassa's van de bioscopen, waardoor het nauwelijks nog mogelijk was om uit de kosten te komen.
Het verhaal speelt zich af in drie gedeelten, die elk vanuit het gezichtspunt van een van de drie hoofdpersonages wordt verteld. Het is 1386 en Marguerite (Jodie Comer), de vrouw van ridder Jean de Carrouges (Damon) beweert te zijn verkracht door zijn schildknaap Jaques le Gris (Adam Driver). Daarop daagt De Carrouges zijn schildknaap uit voor een officieel duel, het laatste duel in de Franse geschiedenis die door een rechter was goedgekeurd...

De muziek bij dit episch vertelde historische drama is van Harry Gregson-Williams, die al vaker voor regisseur Scott had gewerkt, evenals voor z'n overleden broer Tony Scott.
Daarbij heeft Gregson-Williams voor de kleuring van z'n muziek duidelijk ingespeeld op de tijd waarin het verhaal zich afspeelt. Net als in Kingdom of Heaven paste hij veel klanken en instrumentaties toe die gemakkelijk thuis zouden kunnen horen in die middeleeuwse setting. Toch is de muziek zeker geen kloon van zijn Kingdom score, die vaak met veel bombast uitpakte. Dat is in deze nieuwe score niet, of nauwelijks het geval. De muziek is eerder behoorlijk ingetogen, al loopt die in verschillende tracks naderhand wel op naar een soort climax.

De door Gregson-Williams toegepaste instrumenten komen voor een deel uit die oude tijden, want hij gebruikte houten fluiten, oude strijkinstrumenten, een luit en een kerkorgel. Ook een met een soort lepels geslagen hakkebord of dulcimer is in de muziek duidelijk aanwezig. Een belangrijk aandeel in de muziek wordt geleverd door koorklanken en solo stemmen, die in een kleuring gezet zijn die gemakkelijk aanvoelt als passend bij die oude tijden. Vooral wanneer die stemmen een lichte begeleiding krijgen van fluiten en tokkelinstrumenten doet dat heel middeleeuws aan. Veel van de tracks waarin die stemmen gebruikt worden horen bij de thematiek voor het Marguerite-personage. Haar thema komt het best naar voren in de track 'Celui Que Je Désire', wat eigenlijk een song is, die op een prettig manier en in het Frans gezongen wordt door de sopraan Grace Davidson, waarmee het album afsluit. De mannelijke personages moeten het vaker stellen met instrumentale muziek zonder die stemmen, waarbij het thema voor Jaques le Gris nogal dreigend is, met royaal gebruik van galm en effecten.

De muziek wordt in de film vooral ingezet om emoties en intermenselijke relaties en gebeurtenissen te accentueren, wat een van de redenen is dat de muziek vrij ingetogen blijft. Toch weet Gregson-Williams regelmatig door zijn muziek de spanning flink op te voeren. De muziek wordt daar overigens niet aangenamer van, maar in de film werkt dat natuurlijk het beste.
De klassieke kleuring van veel muziek past uitstekend bij het tijdsbeeld van de film, maar komt voor luisteraars wat beperkt en eenvoudig over. De melodieën liggen vrijwel uitsluitend in het mineure harmonie-gebied, waardoor veel muziek wat treurig aanvoelt, of op z'n best wat melancholiek. Opgewekte muziek in majeur komt nauwelijks op dit scorealbum voor.
Dit effect wordt nog versterkt door de instrumentatie en de verhalende stijl van de muziek. Soms pakt Gregson-Williams even uit met forse percussie en een stevige ondergrond van orkestrale klanken, soms zelfs aangevuld met koorklanken, maar de muziek gaat vaak al snel weer terug naar de ingetogen modus.

Behalve orkestrale instrumentatie, aangevuld met middeleeuwse instrumenten, ontbreekt toch ook de elektronische trukendoos niet. Regelmatig wordt de muziek licht aangevuld met elektronische klanken, die veelal een soort achtergrond vormen. Maar ook de instrumentale klanken worden nogal eens door de elektronische mix gehaald om ze een bepaalde nadruk te geven. Dit zorgt op zich voor eigenlijk best aangename klanken, ook voor de muziekliefhebber van vandaag. Toch speelt het ingetogen karakter van de meeste tracks wel parten, want de muziek is soms ronduit minmalistisch en bestaat dan uit niet meer dan een of twee instrumenten of een solo stem. Die stem kan dan van een jongenssopraan zijn of van Davidson, maar kan ook komen van een van de andere koorzangers van Voices8 uit Londen.

Kortom, met zijn muziek voor The Last Duel heeft Harry Gregson-Williams voor dit historische drama uit de middeleeuwen een passende score gecomponeerd. De muziek heeft een karakter dat goed bij die oude tijden past, met bijpassende instrumentaties. De kleuring staat volop in mineur, wat de muziek vaak een wat triestige en klaaglijke stijl geeft, die soms wat zeurend overkomt. Veel van de muziek is behoorlijk aan de ingetogen kant, soms zelfs nogal minimalistisch. Maar af en toe pakt Gregson-Williams toch even uit met heftiger klanken, waarbij ook de elektronische component niet ontbreekt. Toch passen die klanken prima in het geheel van de score, die regelmatig erg fraai is, maar los van de film toch niet helemaal meer van deze tijd is. Dat maakt het beluisteren ervan tot een belevenis die gemengde gevoelens geeft. De waardering komt daardoor op 67 uit 100 punten.