The Usual Suspects

Dit is de eerste recensie uit een serie van John Ottman. Hij wordt veelal gevraagd voor spannende thrillers, maar heeft ook al grote blockbusters op z'n naam. Behalve componist is hij ook film editor en in menige film waaraan hij heeft meegewerkt werden beide aspecten door hem verzorgd. Al die films werden overigens geregisseerd door zijn vriend Brian Singer.

Volgende: Cruel Intentions

De Amerikaanse thriller The Usual Suspects is geregisseerd door de bekende Brian Singer (X-Men, Superman Returns, Valkyrie, Jack the Giant Slayer), die ook mede producent van de film was. Het scenario is geschreven door Christopher McQuarrie, die hier een Oscar voor won. Zij scenario staat in de lijst van beste filmscenario's aller tijden. Ook Kevin Spacey won een Oscar als beste bijrol. Critici waren overwegend lovend over de film, die in de bioscopen een groot succes was, niet in het minst vanwege de twist aan het eind van de film, die elke kijker zich laat afvragen waar hij of zij gedurende de film de afslag gemist heeft.
Het verhaal begin op een oud schip dat in een haven ligt. Professioneel crimineel Keaton (Gabriel Byrne) ligt zwaar gewond in dit schip, wanneer een zekere 'Keyser' hem doodschiet en vervolgens het schip in brand steekt. De volgende dag blijken er vele doden te zijn en slechts twee overlevenden. De eerste, een zekere Kovash, wordt met zware brandwonden in een ziekenhuis opgenomen. De tweede lijkt vrijwel ongedeerd. Deze Roger 'Verbal' Kint is een oplichter die goed kan praten - vandaar zijn bijnaam - en wordt dan in een geleend kantoortje ondervraagd door agent Kujan (Chazz Palminteri) over wat er gebeurd is. Dan begint Kint te vertellen en krijgen we in flashbacks te zien wat er allemaal aan vooraf ging...

De muziek bij deze spannende thriller is van John Ottman, die voor zijn uitstekende score een Saturn Award won. Hij deed overigens ook de editing voor de film, waarvoor hij eveneens nominaties kreeg en prijzen won.
Ottman werkte al bij zijn eerste score voor Public Access samen met regisseur Singer en hun samenwerking loopt nog steeds door. Suspects is pas de tweede score uit zijn muzikale carrière en leverde hem gelijk ook een Oscarnominatie op. Hij heeft er een orkestrale score voor gecomponeerd, die voor een thriller acceptabel in het gehoor ligt, met veel redelijk melodieuze muziek.

Het album opent met het 'Main Theme', waarin een fraaie pianomelodie eerst met cello en later ook met andere instrumenten wordt aangevuld. In het arrangement is de spanning al voelbaar, terwijl het toch lyrische muziek blijft in deze fraaie en langste track van het album. De themamelodie komt ook in andere tracks nog weer terug.
Het verschil met de tweede track is groot, want hier gaat Ottman gelijk met stevige en grimmige klanken en veel percussie aan de haal. Ineens is de spanning te snijden, hoewel naderhand de grilligste randjes er wat vanaf gaan. Ook in volgende track weet Ottman met sterke orkestrale composities de dreiging en spanning flink op te voeren. Soms is de muziek zelfs wat aan de creepy kant.
Toch worden geregeld de spanningstracks even afgewisseld met een meer ingetogen en melodieuze track, waarin veelal het hoofdthema een rol speelt. Dat zijn dan welkome afwisselingen binnen het geheel van spanning en dreiging.

Behalve orkestrale instrumenten heeft Ottman af en toe wat andere instrumenten toegepast. Zo speelt een banjo een belangrijke rol in de track 'Redfoot', die door de grommende underscore overigens nog steeds dreigend klinkt. Maar meestal wordt die rol door de piano vertolkt, waarbij strijkers en houtblazers en soms koperblazers ondersteunen.
Een aparte track is 'The Killing of a Rat', die begint met zware industriële percussieslagen, wat na een minuut overgaat in wat chaotische klanken, waarna op pakweg anderhalve minuut het orkest op een fenomenale manier losbarst met een groots arrangement. Helaas duurt dit maar kort, veel te kort, waarna de dreiging het al snel weer overneemt.
Een typische horrortrack is 'The Faces of his Family...', waarin jankerige ijle vioolklanken voortdurend op de achtergrond hoorbaar zijn, terwijl de muziek op de voorgrond een nogal grimmig karakter heeft met steeds plotselinge klanken van allerlei instrumenten. Regelmatig is dat allemaal flink dissonant, waardoor dit niet prettig overkomt. In de film allicht uitstekend functioneel, los daarvan niet fijn.
Steeds blijft de muziek spannend en dreigend, met slechts af en toe een opluchting. Vooral de afsluitende scoretrack 'The Water' is dan weer fraai symfonisch.
Het album sluit af met een solo pianotrack die niet van Ottman is, maar van klassiek componist Claude Debussy, gespeeld door Jon Kull. Dit is dan weer niet helemaal mijn favoriete stijl en daarom is deze afsluitende track toch wat een afknapper, die ook niet goed bij de score past.

Kortom, met zijn muziek voor The Usual Suspects heeft John Ottman voor de film een uitstekende score gecomponeerd. De muziek is vaak behoorlijk orkestraal en er zijn slecht enkele uitstapjes met andere instrumenten. De stijl is volop dreigend en spannend, maar het openingsthema is bijzonder fraai. Dit thema komt nog een paar keer, soms in vlagen, voorbij. Verder is de muziek duidelijk minder aangenaam om los van de film naar te luisteren. Maar de paar tracks die Ottman op een melodieuze manier heeft gecomponeerd maken toch wel een beetje de score als geheel, juist omdat die tracks of delen daarvan zo pakkend zijn, dat je het overgrote thrilleraandeel even vergeet. Toch blijft dat thrillergevoel in de muziek nadrukkelijk aanwezig, waardoor de waardering voor deze score van Ottman uit de beginfase van z'n carrière als luisteralbum op slechts 58 uit 100 punten komt.