Black Beauty

De Amerikaanse film Black Beauty uit 1994 was het regiedebuut van Caroline Thompson. Ze maakte daarmee de vijfde versie van het verhaal naar het boek van Anna Sewell uit 1877, naast de bekende tv-serie uit de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Thompson bleef met haar film dicht bij het boek van Sewell. In de film heeft het zwarte paard ook een stem, van Alan Cumming, meegekregen, zodat de kijker meekrijgt wat het paard denkt en vindt. De film is door de critici redelijk positief ontvangen, maar de kijkers lieten het massaal afweten en de film is dan ook geflopt.
Het verhaal begint bij de geboorte van het veulen en groeit voorspoedig op, waarna hij de naam Black Beauty krijgt. Vervolgens krijgt hij contact met andere paarden en pony's, maar weet ook mensen te redden. Hij weet ziekte te overwinnen en uit brand te ontsnappen en mishandeling te weerstaan, tot hij op de markt verkocht wordt...

De score bij de film is gecomponeerd door Danny Elfman, de toenmalige vriend van regisseur Thompson. Hij maakte er een grootschalige orkestrale score van, die door veel recensenten erg hoog wordt gewaardeerd. Zelf kijk ik daar toch op een iets andere manier naar.
Dit was een van Elfman's laatste vol orkestrale producties uit de negentiger jaren, omdat hij het kennelijk nodig vond om het muzikaal in een andere, meer expirimentele richting te zoeken.

Elfman heeft in deze score de nodige Ierse invloeden verwerkt, die een aantal tracks een wat Keltisch karakter geven, wat Elfman kennelijk passend vond bij de historisch setting van de film.
De score kent twee vergelijkbare, maar goed te onderscheiden thema's, die beide in de openingstrack 'Main Titles' te horen zijn. Het eerste thema is de melodie die gekoppeld is aan het paard zelf, het tweede thema hoor je steeds terugkomen wanneer er een positieve band is tussen het paard en zijn omgeving, of dan nu andere paarden zijn of goedbedoelende mensen. Beide thema's komen gedurende het album regelmatig voorbij, wat de score de nodige consistentie geeft.

Het tempo van de muziek ligt behoorlijk hoog en de stijl van de tracks varieert daarbij nogal. Een aantal tracks hebben een vrolijke, bijna comedy-achtige kleuring, terwijl andere tracks vooral spannend zijn of een hoog actieniveau hebben. Meestal blijft het ritme aan de stevige kant en blijkt er relatief weinig ruimte te zijn voor meer ingetogen muziek.
Het grote manco in deze score zit hem in de melodieën. Die melodieën zijn vaak wat aan de grillige kant, met aparte combinaties van hoge en lagere tonen, die elkaar afwisselen. De melodieën worden daardoor zelfs regelmatig wat springerig, en spreken in de harmonieën niet echt aan.
De vrolijke tracks hebben daar het meeste last van, en de muziek degradeert dan soms tot comedy-deuntjes. Terwijl de film juist geen komedie is of wil zijn, wekt de muziek in veel tracks wel die indruk. Het is een jeugdfilm en wellicht dat Elfman daardoor de muziek aan de vrolijke en luchtige kant heeft willen houden.

Qua instrumentaties is de muziek goed en fraai gemaakt, want solisten komen regelmatig voorbij. Vooral de solo viool doet het in een aantal tracks goed, maar ook de piano klinkt met fraaie klanken. De algehele orkestrale kleuring pakt ook verder goed uit, dus daar ligt het niet aan dat de score toch niet helemaal brengt wat verwacht werd. Dat ligt toch vooral aan de stijl van de melodieën, die wat grillig en springerig overkomen, terwijl de harmonieën niet warm genoeg klinken om echt aan te spreken.

Veel scenes in de film zijn best wel dramatisch, maar Elfman laat zijn muziek nauwelijks verzinken in zware en trage tonen. Ook wanneer de rampspoed toeslaat houdt Elfman de muziek aan de lichte kant en het tempo relatief hoog. Pas aan het eind van de score neigt de muziek meer naar de dramatische kant te kleuren.
Een aantal tracks zijn voorzien van de nodige spanning en 'The Rescue' of 'The Fire' laten de spanning flink oplopen in een stevige actie-setting. Toch spant 'The Wild Ride' de kroon met z'n bijna horrorachtige proporties, die niet erg gemakkelijk in het gehoor liggen.

Ten opzichte van het originele album voor Black Beauty bevat deze expanded versie een flink aantal extra tracks. Ook staan er een paar tracks op zoals ze in de film te horen zijn en dat is afwijkend van de versie op het originele score album, die dan weer wel als bonustrack zijn opgenomen. Die bonustracks geven dan weer een aardig inkijkje in hoe de muziek zich in de verschillende tracks ontwikkeld heeft en zitten dan natuurlijk in dezelfde stijl als de originele tracks en voegen daardoor relatief weinig toe.

Kortom, met zijn score voor Black Beauty heeft Danny Elfman een heel aardige score gecomponeerd, die fraai orkestraal en symfonisch is. Toch is het mij niet meegevallen, omdat de melodieën aan de springerige kant zijn en daardoor minder aanspreken. De muziek komt daardoor nogal eens over alsof het bij een comedy hoort. Maar ook de spannende en actiemuziek bevat geen melodieën en arrangementen die de muziek tot een aangename luisterervaring maken, waardoor de score als geheel niet meevalt, ondanks de best mooie instrumentaties. De waardering voor dit album komt dan ook niet verder dan 71 uit 100 punten.