Jacquou le Croquant

Sommige regisseurs moeten eerst door een hel gaan, voor ze opnieuw klaar zijn om de wereld te verbazen met een klein meesterwerk. Zo ook Laurent Boutonnat, een getalenteerd man zonder meer. Naast regisseur en schrijver van films, videoclips en toneelstukken, is de man ook een begenadigd lyricus en componist. Helaas voor Boutonnat flopte zijn eerste film “Giorgino” in de Franse bioscopen. De critici waren ongenadig hard, winsten aan de bioscoopkassa bleven uit en Boutonnat kreeg zulke opdoffer, dat hij zwoer nooit meer een film te draaien. Maar kijk, twintig jaar later kroop de man opnieuw achter de camera’s om het historische epos “Jacquou le Croquant” op pelicule vast te leggen. Met de re-release van “Giorgino” op DVD, die nu geldt als één van Franse cultklassiekers bij uitstek, en het niet geringe succes van Jacquou, staat Boutonnat weer helemaal op de kaart van de Franse cinema. Meer nog, hij kwijt zich nog steeds heel ernstig aan het componeren van muziek. Vele regisseurs hebben de muze van de filmscore al proberen benaderen, oa. Clint Eastwood en Alejandro Amenábar, maar slechts weinigen wisten filmmuziekliefhebbers die zweren bij heilige ongenaakbaarheden als John Williams, Maurice Jarre en Jerry Goldsmith te bekoren. Boutonnat aan de andere kant weet van wanten en componeerde voor “Jacquou le croquant” een knappe en innemende score met een hoog avonturengehalte en de nodige heraldiek. Vergeet eventjes de povere jewell case waarin de soundtrack verpakt zit, en negeer de frustrerende inspanningen en bang afwachten door de povere distributie. De componist brengt eerlijke en aangename muziek zonder meer.

We schrijven Frankrijk, 1815. Jacquou woont samen met zijn ouders op het platteland en leidt een kenbaar zorgeloos leventje, tot de graaf van Nansac de macht in handen krijgt en op brutale wijze het leven van de kleine boerenjongen voor altijd verandert. Wanneer zijn ouders worden vermoord, wordt de kleine Jacquou opgevoed door de dorpspriester Bonal die probeert de jongen de wijsheden van het leven bij te brengen. Maar door toedoen van zijn vrienden, wordt Jaquou verteert door wraakgevoelens en plant hij de moord op de graaf van Nansac. Wanneer de mooie Lina echter in zijn leven verschijnt, komt de jongeman voor verscheurende keuzes te staan. Nieuw talent Gaspard Uliliel werd gecast als hoofdrolspeler voor dit spannende verhaal en doet zijn nieuw verworven sterrenstatus alle eer aan. Hoewel het verhaal zich afspeelt in Frankrijk aan het begin van de 19de eeuw, is daar in de muziek weinig van te merken. Boutonnat trekt resoluut de kaart van het avontuur. Hij gebruikt zonder verpinken synthesizers maar laat toch het warme en volle geluid van het filharmonisch orkest van Praag toch primeren. Zachte pianoklanken en robuust klinkende strijkers vormen de hoofdmoot van de score en typeren het herkenbare thema dat al in de “Ouverture” wordt voorgesteld. De track begint nochtans heel rommelig en dreigend. Lage, schichtige strijkers, een onoriginele, militairgetinte trom en duistere, elektronische geluidseffecten starten de soundtrack. Gelukkig maar voor enkele seconden, want al vlug neemt een (jammer genoeg) synthesizer koor over, bijgestaan door brommende houtblazers en diepe, warme cello’s. Uiteindelijk breek het thema door, met tollende strijkers en hoge sopranen. Let ook vooral op de stijlvolle toevoeging van de koperblazers en de mooie pianosolo. De componist presenteert vooral een veelzijdig thema, dat zowel lieflijk als agressief kan worden gespeeld en nooit lijkt te vervelen. Doorheen de soundtrack wordt Jacquou’s thema dan ook naar believen gebruikt.

“Nansac” krijgt een duister thema, dat wordt gedragen door de diepste regionen van het orkest. Veel bassen ronken en knorren in de diepte. Misschien niet de meest innemende track, maar qua sfeer erg geslaagd. “Le Loup” heeft dan weer iets mysterieus en lijkt zo weggelopen uit een compositie van Lee Holdridge voor “The Mists of Avalon”. De elektronische cello is een mooie aanwinst en ook de mooie, diepe stem van Mylène Farmer weet te bekoren in haar eenvoud. In “La Forge” wordt voor het eerst de kaart getrokken van het avontuur. De thematiek klinkt heroïsch en het orkest mag al haar kracht aanwenden om de melodie te dragen. Let vooral op de gelijkenissen met de score voor het prachtige “Perfume, Story of a Murderer” van Tom Tywker, tevens een benadigd regisseur en componist. De rust komt terug in de middenmoot van het album. “Le Tribunal” is een emotioneel stukje lyriek, met een pakkende melodie die als een soort van subthema voor Jacquou’s thema fungeert. De piano klinkt bijzonder aangenaam en de strijkers geven de track het nodige pathos mee. Heel knap! De pastorale sfeer van het Franse platteland en de olijke vrienden van Jacquou krijgen een eenvoudig arrangement voor hobo, mandoline en fluit mee. De vrolijkheid van de natuur moet in “Jure, Mon Fils!” plaatsmaken voor donkere en duistere dreiging die langzaam overgaat in een melancholisch samenspel voor de altviolen en de piano, tot de eerste violen in crescendo zich opwerken tot een climax. Zeer geslaagd! Het thema voor “Lina” is een afgeleide van het Jacquou-thema, maar deze keer enkel voor piano, cello en auricle waardoor een muziekdooseffect wordt bereikt. Geleidelijk aan voegt het orkest en de akoestische gitaar zich bij het handjevol solisten, maar de sfeer blijft ingetogen. Een hoogtepunt van de soundtrack is de reprise van het Jacquou-thema in “Les Trois Collines” waar het thema voor de enige keer in volle glorie te aanschouwen valt. Het geluid is vol en de melodie bouwt op een indrukwekkende wijze op tot een knappe climax. Orkestrale muziek op zijn best! Dit is toch wel eventjes echt genieten!

Het plattelandskarakter krijgt een tweede leven in “Fête à Fanlac” met een eigen thema en opnieuw erg opgewekte orkestraties van de hand van Nic Raine. De fluit benadrukt hier echt het pastoraal karakter. Je kunt voor je geestesbeeld zo een kabbelend riviertje, vredig blatende schaapjes en glooiende, goudgele velden vol graan halen. “La Deuxième Dance” start helemaal niet als een dans. Donkere en brullende synthesizers zijn even een verrassing. Van een stijlbreuk gesproken. De dreunende drumloops lijken zo weg te lopen uit een Zimmer of Sakamoto score. Bevreemdend op zijn minst! Gelukkig maakt het tedere “Jacquou et Lina” veel goed. Het liefdesthema is eenvoudig en wordt breed uitgesmeerd door de strijkers en een adaptatie van het Jacquou-thema, ditmaal in geheel andere, engelachtige vorm komt te voorschijn. En dan is het weer jammer dat Boutonnat niet koos voor een echt koor! Wat een effect zou dat wel niet hebben gegeven. Hetzelfde geldt voor “Adieu Curé”. Melodisch is dit een knappe track, maar het synthesizerkoor is een jammerlijke toevoeging en hoewel de track baadt in een trieste en erg melancholisch arrangement, zijn de synths ietwat te artificieel om de emoties voor een honderd procent te laten uitkomen.

Na al die emoties kiest Boutonnat radicaal voor de spanning en de dreiging. Jammer genoeg verliest hij daardoor de thematiek een beetje uit het oog. Tracks als “Visite au Château en “Le Puits” vormen saaie en onoriginele underscore. Gelukkig weet de componist de vrede wat te herstellen in het zachte “Au Coeur de L’Orage” en het spannende en meeslepende “L’attaque en “Sur L’Espanade”. Het tempo gaat de hoogte in en de melodieën klinken weer voller en interessanter. De historische avonturenfilm komt hier echt naar boven. Lichte percussie, dreigend koper en schichtige strijkers vormen de basis. Helaas kan Boutonnat de hoge kwaliteit van het eerste deel van het album in zijn actiestukken niet echt waarmaken. De arrangementen vallen soms wat te licht uit en de pompende noten komen wat geforceerd en eenvoudig over. Gelukkig maakt de finale van de score heel wat goed. “La Galiote” is een zes minuten durende apotheose en sluit aan bij de gevoelige muziek van het album. De piano krijgt weer een prominente rol toebedeeld en de strijkers mogen zich een laatste keer bewijzen. Het zachte karakter van het Jacquou-thema gespeeld op de piano is echte pakkend en de track is slim opgebouwd met de nodige pathos. Al bij al een knappe inspanning voor een componist die niet klassiek geschoold is! Het album sluit af met een mooi nummer die Mylène Farmer op overtuigende wijze brengt. “Devant Soi” is een typisch Frans Chanson die niet echt hoogstaand is, maar best te pruimen valt. Zo sluit een mooie album op aangename wijze af.

Hoewel “Jacquou le Croquant” zeker schoonheidsfoutjes heeft, is de inspanning van Laurent Boutonnat zeker de moeite geweest. Het sterke aan het album is de thematiek dat voldoende is uitgewerkt en Multi-inzetbaar blijkt. Het is een melodie die gemakkelijk in je hoofd gaat zitten. De romantische passages zijn om de vingers bij af te likken en de prachtige, aanzwellende tracks zijn elke filmmuziekcollectie waardig. Jammer genoeg kan Boutonnat zijn hoge niveau niet verder zetten in zijn actietracks. Deze zijn nogal povertjes georkestreerd en weten niet te beklijven. Gelukkig is 50 minuten van de 70 minuten muziek gewijd aan de knappe, vaak pastorale en melancholische thema’s. “Jacquou le Croquant” is veelbelovend en zeker de moeite waard om op te zoeken. De soundtrack is niet eenvoudig te verkrijgen, maar is het najagen meer dan waard. Ik ben er wel voor gewonnen.

Luister eerst naar:
- Les Trois Collines
- Lina
- Le Tribunal
- La Forge