Balto
Expanded

Steven Spielberg's animatiestudio Ambimation bracht als derde en laatste film Balto uit, voordat de studio in 1997 gesloten werd. De film was redelijk succesvol, maar werd niet het verwachte grote succes, vooral omdat in datzelfde jaar ook het vernieuwende Toy Story uitkwam, waarmee oorspronkelijke animatiefilms in een klap ouderwets werden. De film Balto is gebaseerd op een waar gebeurd verhaal en wint daardoor sterk aan dramatische kracht.
Dat waargebeurde aspect wordt versterkt doordat de film in het heden begint, met een vrouw zoekt naar het (echt bestaande) standbeeld van Balto in New York's Central Park. Ze vertelt vervolgens wat er in 1925 in Alaska gebeurd is, waarna het verhaal zich als een lange flash-back ontrolt en de film overgaat van 'gewone' filmbeelden naar animatie.
In het dorp waar de bastaard sledehond Balto woont breekt difterie uit en vanwege het slechte weer kan er geen medicatie naar het dorp komen. Er wordt besloten om dit met honden te gaan halen en er wordt een wedstrijd gehouden welke honden mee mogen, die door Balto wordt gewonnen. Maar de arrogante rashond Steele zorgt voor zijn diskwalificatie. Steele en zijn groep
sledehonden gaan dan op pad, maar raken in moeilijkheden. Dan komen Balto en z'n vrienden in actie...

De muziek bij de film is van James Horner, die daarmee alle drie Amblimationfilms van muziek heeft voorzien. In 1995 kwam een Balto Original Score album uit. Nu is er in 2018 bij Intrada een nieuw album uitgekomen als 'special collection', in een uitgebreidere versie met ruim twintig minuten extra muziek.

De score van James Horner heeft er zeker aan bijgedragen dat de film nog enigszins succesvol was. Muziek is voor een animatiefilm vaak een erg bepalende factor, omdat de vaak 'platte' beelden daarmee een soort levendigheid en emotie krijgen die sterk bijdragen aan de beleving van het verhaal. En Horner was geknipt voor die taak, zoals hij ook eerder al bewezen had.

Horner vierde rond 1995 grote successen met scores voor films als Apollo 13, Braveheart en Legends of the Fall. Ook in de animatiewereld had Horner toen al flink aan de weg getimmerd en daarbij ook fraaie scores afgeleverd voor onder andere An American Tale, The Land before Time, Fievel goes West, Once upon a Forrest en We're Back! A Dinosaur's story. En ook Balto
heeft diezelfde klankkleur en orkestrale kracht als die andere films en is daarmee opnieuw een typische Horner-score.
Horner past in veel van zijn scores typerende orkestrale effecten toe en bepaalde intonaties en klankcombinaties of motieven, waaraan je zijn scores direct herkent. En omdat veel van die herkenbare aspecten ook nog vaak erg mooi zijn, zorgt dat voor scores die als geheel vaak ver boven de middelmaat uitsteken. En dat geldt ook voor deze score.

De score is volledig orkestraal en wordt gespeeld door het London Symphony Orchestra, die door Horner zelf gedirigeerd werd. Die orkestrale setting zorgt er, samen met een fraaie thema-melodie voor dat de muziek erg aangenaam klinkt. Daarbij past Horner vaak fraaie harmonieën toe en heeft hij het hoofdthema een mooie en stevige kleuring gegeven, dat behalve in prachtige orkestrale uitbarstingen ook in allerlei andere gedaanten voorbij komt.
Veel muziek heeft een soort opgewektheid over zich, terwijl andere tracks juist weer spannend of meer dramatisch gecomponeerd zijn. Zo past Horner in een track als 'Quarantine' een bepaalde orkestrale, stevige ritmiek toe in de underscore, die de muziek een bepaalde urgentie geeft, wat erg fraai uitpakt. Meestal houdt Horner zijn muziek binnen het aangename
spectrum, maar op deze expanded versie komen toch meer wat dissonante en spannend klinkende gedeelten terug dan op het original album.
Ook hoor je op dit album vaker tracks die wat grillig beginnen, om later over te gaan in fraaie harmonische, soms zelfs bijna gedragen muziek. Dat maakt dit album wel een gevarieerde luisterervaring, maar die grillige klanken zijn niet altijd even prettig. Ook tracks die als geheel nogal grillig zijn, zoals 'Steele's Treachery' zijn niet erg aangenaam.
Een ander aspect in de score dat bij het beluisteren, los van de film, niet altijd goed uitpakt, is de muziek die bij komische scenes hoort. Hiervan komen op het album een aantal van die momenten voorbij, soms als hele track, soms als intermezzo in een andere track. Die muzikale stijl hangt hier soms dicht tegen 'mickey mousing' aan, wat niet erg aangenaam overkomt.

Toch heeft de score een soort algehele opgewektheid over zich die het beluisteren tot een erg prettige ervaring maakt. Zelfs wanneer het wat meer spannend of dramatisch wordt, weet Horner de muziek toch aan de prettige kant te houden. Maar vooral zijn het de symfonische tracks of delen daarvan die de score dragen en het tot een algemeen aangename score maken, die nergens saai wordt of aan mooie melodieën inboet.
Het verhaal speelt zich af in het koude en winterse Alaska en Horner illustreert dat in de muziek door regelmatig gebruik te maken van zachte twinkelklanken van chimes en tamboerijnen, die daarmee bijna een frisse tegenklank geven bij de warme muziek van de strijkers en hoornblazers.

De score eindigt met de prachtige track 'Balto Returns/Balto brings Medicine', waarin ook weer het hoofdthema vol orkestraal terugkomt. Daarna volgt de erg fraaie song van de film, geschreven door Horner, samen met Barry Mann, die door Steve Winwood gezongen wordt op basis van het thema van de score. Veel scores van Horner, met name van z'n animatiefilms hebben
zo'n themasong, maar die voor Balto is zeker niet de sterkste. Toch is 'Reach for the Light' zonder meer beluisterenswaardig, vooral in deze lange versie. Met name de fraaie stem van Winwood, samen met fraaie backing vocals van zowel volwassenen als kinderen doet de song goed. Het album sluit af met een reprise van deze song in de oorspronkelijke uitvoering. De lange versie heeft voorafgaand aan de feitelijke song nog een hobo-solo van ruim twintig seconden, speciaal toegevoegd voor de slotscene in de film.

Tussen beide songs komen nog een aantal alternatieve tracks voorbij, die zeker wel aardig zijn door de verschillen en die laten horen hoe Horner z'n tracks heeft aangepast in latere 'rescore' versies, die feitelijk in de film zijn te horen. Vooral een track als 'Not Dog Nor Wolf' is uiteindelijk totaal anders geworden dan oorspronkelijk gecomponeerd. Geen van deze beide staan overigens op het Original album. Nog een 'rescore' is het deel 'Balto Returns' uit de laatste scoretrack, die fraaier is dan de track op de Original score, die hier als track 25 is meegenomen.

Kortom, met zijn score voor Balto heeft James Horner een fraaie score gecomponeerd. Met veel mooie symfonische klanken en een fraaie themamelodie ligt de score erg prettig in het gehoor. De orkestrale muziek, af en toe samen met koorklanken, is goed georkestreerd en zeer genietbaar. Niet alle tracks klinken even prettig, sommige zitten meer aan de spannende kant of zijn soms nogal grillig, meer dan op de original score, maar het grootste deel van het album is erg fraai. Daarmee komt de waardering voor deze score toch op een mooie 83 uit 100 punten.