Once Upon a Time in America

Met Once Upon a Time in America regisseerde de Italiaan Sergio Leone zijn laatste film. Zijn gedachte was dat de film een afsluitend deel van de trilogie moest vormen, samen met Once Upon a Time in the West en Once Upon a Time...the Revolution (bekender als 'Duck, you Sucker!' of 'A Fistful of Dynamite'). Zijn film zou oorspronkelijk meer dan vier uren gaan duren, maar de productiemaatschappij heeft hem ingekort tot ruim twee uren, zeer tot onvrede van de critici. Toch is in Europa de vier uur durende film veel succesvoller geworden, hoewel Leone's laatste film niet uit de kosten kwam.
Het verhaal speelt in New York en begint met een aantal bendeleden die achter een man aanzitten die 'Noodles' (Robert de Niro) genoemd wordt. Nadat hij een bendelid heeft doodgeschoten vertrekt hij. In een flashback laat de film zijn armoedige jeugd zien, waarin diefstal samen met vrienden al een grote rol speelde. Hij belandt in de gevangenis, waar hij twaalf jaar later uit vrij komt. Het is dan 1932 en de drooglegging is winstgevende business voor criminelen...

De muziek bij de film is van niemand minder dan Ennio Morricone. Dat kan ook bijna niet anders wanneer Leone de regisseur is. Morricone is al vroeg in de productie begonnen te schrijven en had al veel muziek klaar toen het filmen, vanwege allerlei vertragingen, nog moest beginnen. Leone heeft vervolgens de muziek van Morricone op de set gebruikt om de juiste toon bij de film te krijgen, iets dat hij ook al voor Once Upon a Time in the West had gedaan.

Morricone's muziek voor de film is te onderscheiden in een groot aantal thema's voor de verschillende personages. Daarnaast is er een hoofdthema, waar het album mee opent. Dit is een wat melancholieke melodie in een tamelijk trage, maar fraaie orkestrale setting, waarin vooral violen de melodie spelen, op underscore van lagere strijkers. Ook houtblazers spelen een belangrijke rol in dit hoofdthema.
Een thema dat hier dichtbij ligt is dat voor Deborah, in de film de vriendin van Noodles. Extra fraai is de vrouwenstem die de melodie met de strijkers meezingt, zoals ook eerder al in Once Upon a Time in the West. Ook dit is een wat melancholieke track met mooie gedragen muziek en een van de mooiste tracks van het album.
'Amapola' is eveneens een mooi, gedragen thema, dat echter niet van Morricone is, maar van Joseph LaCalle. Er staan twee versies van dit thema op het album, die beide in de film voorkomen. Het eerste is eigenlijk een soort wals, waarbij de violen vooral gelijk opgaan, wat in de melodie een volle klank geeft, maar het ook wat zoetig laten klinken. Halverwege wordt de melodie in een wat minimalistische setting geplaatst, met een solo viool als leidend instrument. Later komt het orkest weer terug. Dit thema komt in een jazzy arrangement terug in 'Amapola Part II', waarin de melodie op clarinet gespeeld wordt. Dit is origineler, maar duidelijk minder fraai dan de orkestrale uitvoering in Morricone's arrangement, dat ook in de afsluitende track nog een keer terugkomt.

Ook Cockeye, een van Noodles' vrienden, heeft een eigen thema, dat voor het eerst in 'Childhood Memories' te horen is. Vooral de panfluit is een opvallend instrument bij dit thema, dat heel kenmerkend is voor Morricone's score bij deze film. In 'Cockeye's Song' komt dit thema echt tot z'n recht, met fraai orkestrale underscore en de mooie vrouwenstem van Edda Dell'Orso.

Voor Noodles en zijn vrienden heeft Morricone een thema gecomponeerd met een zekere vrolijkheid. Zowel in de eerste, meer orkestrale versie in de zesde track, als in de meer jazzy kleuring van de twaalfde track hoor je deze wat volkse, maar toch heel aardige melodie, die een zekere luchtigheid heeft. Overigens hoor je deze melodie ook al gekoppeld aan de jeugdtijd van Noodles in 'Childhood Memories'.

De score bevat ook een paar typische tijdgerelateerde tracks. De film speelt vooral in de dertiger jaren van de vorige eeuw, toen jazz een van de belangrijkste muzikale stijlen was. Je hoort op het album dan ook een paar van die typische nogal gedateerd klinkende jazztracks, zoals 'Prohibition Dirge' en 'Speakeasy'.

Kortom, met Once Upon a Time in America heeft Ennio Morricone een overwegend fraaie en licht melancholieke score gecomponeerd. Met een aantal mooie gedragen thema's is de muziek vaak erg aansprekend. De paar jazzy tracks en een paar minder interessante tracks doen gelukkig niet teveel afbreuk aan de fraaie luisterervaring van dit original album. De waardering is dan ook een mooie 83 uit 100 punten.