Anna Karenina

Anna Karenina is na onder meer het prachtige Atonement de vierde samenwerking tussen Joe Wright en Dario Marianelli, en vertelt het verhaal (SPOILERS) van Anna, getrouwd met Karenin, die een affaire begint met graaf Vronsky, en over Anna’s overspelige broer Stiva, diens beste vriend Levin die verliefd is op Kitty, die echter weer verliefd is op Vronsky…

De soundtrack kent twee hoofdthema’s: Anna’s thema, goed te horen in track 23, en Levins thema dat gebaseerd is op een Russisch volksliedje dat te horen is in track 8. De soundtrack is grotendeels chronologisch en is vaak geïntegreerd in de film: muzikanten lopen door het scherm, het geluid van een trein vormt de percussie….

1). Overture. Een introductie van het theater waarin de film zich afspeelt, de belangrijkste personages en de belangrijkste thema’s. We horen Levins thema op blazers, strijkers en later accordeon, Anna’s thema op de klarinet, en beide thema’s vervlochten. Rond 2:25 horen we een variatie (variatie 1) op Anna’s thema op de viool. Vervolgens weer Levins thema met een neuriënde vrouw die we door het theater zien lopen.

2) Clerks. Het nummer opent met het geluid van een trein, dat vervolgens overgaat in het geluid van stempelende klerken. Strijkers spelen een staccato melodie in een strak ritme, slechts heel even afgewisseld met Levins thema op accordeon en fluit. Levin maakt zijn entree.

3). She Is Of The Heavens. Een logisch vervolg op 2. We krijgen een vrolijke versie van Levins thema te horen op onder andere accordeon en klarinet. De klerken verlaten fluitend hun werk. Op 1:17 horen we een vrouw het volksliedje zingen waarop het thema gebaseerd is. Levin praat met Stiva over Kitty, die hij als onbereikbaar beschouwt, en de hemelse Kitty wordt geïntroduceerd.

4). Anna Marches Into A Waltz. De muziek wordt gebruikt op het station, waar Vronsky en Anna elkaar voor het eerst ontmoeten. Zowel Anna’s thema als dat van Levin komt langs. Verder is er een drietonig thema op een xylofoon of iets dergelijks, dat ik niet goed aan een personage of gebeurtenis kan koppelen.

5) Beyond The Stage. De track begint met het drietonige thema op de piano. Viool en xylofoon vallen in. In de film zien we Anna achter het toneel zitten terwijl Vronsky opkomt. Ze kijkt naar hem, hij betrapt haar, Anna schrikt. Rond 1:00 horen we eenzelfde fragment als in 2 door de cello. De afgewezen Levin keert terug naar het platteland.

6). Kitty’s Debut. Kitty gaat naar het bal, de muziek heeft een walsritme. Variatie 1 komt terug, en rond 0:30 ook een tweede variatie, die ik met treinen associeer. Met name veel strijkers, duidelijke dansmuziek maar niet onverdeeld vrolijk. Vronsky komt op Anna af maar Anna loopt voor hem weg.

7). Dance With Me. Het onmiddellijke vervolg van 6, nu nog minder vrolijk. Eerst horen we Anna’s thema op klarinet en fluit met percussie op de achtergrond, daarna in een soort canon tussen strijkers en fluit. Op 2:00 even solo cello als Vronsky Anna de lucht in tilt en er duidelijk iets gebeurt tussen hen beiden, gevolgd door een solo viool als Anna en Vronsky ineens even alleen zijn op de dansvloer. De andere instrumenten komen weer terug, net als de andere dansers. Anna en Vronsky vangen steeds meer blikken, de muziek wordt steeds luider en mondt uit in een dramatisch motief als Kitty abrupt stopt met dansen en Anna verwijtend aankijkt. Anna rent weg en ziet in de spiegel een trein aankomen terwijl het treinthema klinkt.

8). The Girl And The Birch. De gezongen versie van Levins thema met wat bescheiden begeleiding op de achtergrond. De muziek horen we pas later in de film, als Levin op het land aan het werk is.

9). Unavoidable. Anna, net terug uit Moskou, blijft Vronsky tegenkomen – onvermijdelijk, blijkbaar. Klarinet en cello spelen afwisselend Anna’s thema terwijl strijkers op de achtergrond een walsritme spelen. Op 0:43 speelt de piano een mooie versie van Anna’s thema. De solo wordt in de film gespeeld. Later valt de cello weer in.

10). Can-Can. Slechts een klein deel van deze track komt in de film voor. Vronsky is in een bar waar deze muziek wordt gespeeld. Het is een wat lawaaiig nummer, met blazers, accordeon, viool, cello en percussie.

11). I Don’t Want You To Go. Anna is op een concert, het orkest in de film zet onheilspellende muziek in. De cello een speelt een langzame versie terwijl Vronsky tevergeefs naar Anna zoekt. Rond 1:15 klinkt een variant op Anna’s thema met accordeon erdoorheen terwijl Anna Vronsky zoekt. Variatie 1 door cello klinkt terwijl Anna naar het vuurwerk kijkt. Even klinkt er een accordeon: Vronsky besluit terug te keren naar het feest. Uiteindelijk bekent Anna dat ze niet wil dat Vronsky weggaat.

12). Time For Bed. Anna’s thema op xylofoon of iets dergelijks. Het klinkt als een muziekdoosje, met strijkers op de achtergrond. In de film is dit al wat eerder, na Anna’s terugkeer uit Moskou. Anna kijkt naar haar halfslapende zoon. Ook klinkt dit nummer als laatst tijdens de aftiteling.

13). Too Late. Het eigenlijke vervolg op 11. Karenin probeert zijn vrouw aan te spreken op haar gedrag, maar zij blijft herhalen dat het te laat is om erover te praten. De daadwerkelijke affaire begint. Er klinkt een slag op percussie, waarna de cello een ernstige variatie 1 speelt. De viool valt in en speelt Anna’s thema. De muziek is eerder onheilspellend dan romantisch: het is duidelijk te laat voor Anna.

14). Someone Is Watching. Er klinkt een solo viool die een wat sprookjesachtig, onwerelds thema (waarvan er in 5) al iets te horen was) speelt dat wel wat doet denken aan Do You Never Laugh, Miss Eyre? uit Jane Eyre, eveneens van Marianelli. Later strijkers op de achtergrond. Anna en Vronsky zijn samen in het bos. Anna kijkt naar de hemel (dat zal de link met het onwereldse thema wel zijn).

15). Lost In A Maze. Onheilspellende strijkers spelen de beide variaties van Anna’s thema. Karenin heeft de affaire ontdekt, Anna rent letterlijk van hem weg het doolhof in. Rond 0:49 klinkt een rustige versie van Anna’s thema op de klarinet als Anna tot rust komt bij Vronsky. Op 1:28 klinkt variatie 1 op de piano terwijl Anna bij haar slapende zoon zit.

16). Leaving Home, Coming Home. Een track met een duidelijke tweedeling: het eerste droevige deel is leaving: Anna verlaat man en zoon. Cello en viool spelen een plechtige versie van Anna’s thema. Rond 1:04 verandert de muziek in voorzichtig hoopvol: coming home. Een rustige versie van Levins thema klinkt als hij en Kitty op het platteland gaan wonen.

17). Masha’s Song. Een nummer gezongen in het Bengaals door Tannishtha Chatterjee. Met op de achtergrond het onwereldse thema. Levin kijkt toe hoe zijn zieke broer wordt verzorgd door Kitty, die welhaast iets engelachtigs over zich heeft.

18). A Birthday Present. Het begint met hetzelfde dramamotief als in 7). Anna stormt zonder toestemming het huis binnen om haar zoon te bezoeken, begeleid door onheilspellende strijkers. Op 0:39 komen het drietonige thema uit 5) en het onwereldse thema weer terug als Anna herenigd is met haar zoon. Langzame strijkers spelen Anna’s thema als Karenin binnenkomt en Anna zwijgend vertrekt. Vanaf 2:58 klinkt er een breekbare versie van Anna’s thema op piano. Dit past bij een scène eerder in de film, waarin Vronsky kapot is van Anna’s ziekte en wonderbaarlijk genoeg getroost wordt door Karenin, terwijl zijn eigen moeder hem bespot.

19). At The Opera. Anna besluit naar de opera te gaan, tegen het advies van Vronsky in. Operazangers Allegra Giagu en Telman Guzhevsky zingen een Russische tekst uit het boek.

20). I Know How To Make You Sleep. De track begint met een wat snerpende, ongemakkelijke toon: Anna merkt in de opera hoe men haar met de nek aankijkt. Er is een solo cello, gevolgd door strijkers die een droeve melodie spelen, die rond 0:55 overgaat in het treinthema. Aan het eind keert de solo cello weer terug. Anna verwijt Vronsky dat hij haar niet heeft tegengehouden om naar de opera te gaan. Vronsky zegt dat hij Anna kan helpen slapen. Anna droomt van treinen.

21). Anna’s Last Train. Accordeon en viool spelen een tragische versie van Anna’s thema, gevolgd door variatie 1 en Anna’s thema op cello. Rond 1:50 nemen andere strijkers het over. Anna vat het vermoeden op dat Vronsky iets heeft met een ander en stapt in de trein. Rond 2:40 stopt de trein en een verwarde Anna stapt uit. Het treinthema klinkt als Anna haar leven overdenkt. Op 3:20 nemen de strijkers het ineens over: Anna hoort een trein aankomen en krijgt een ingeving. De muziek zwelt aan en stopt vrij abrupt – niet moeilijk om te raden wat hier gebeurt.

22). I Understood Something. Een track die meer plechtig is dan droevig, met voornamelijk piano en cello die Anna’s thema en een variant op het treinthema spelen. Ook het drietonige thema terug, later ook de beide variaties op Anna’s thema door piano en strijkers. Anna ligt dood op het spoor. Levin beseft ineens hoe gelukkig hij is. Een duidelijk aangeslagen Stiva staat alleen buiten. Als op het laatst ook de accordeon erbij komt zien we Karenin buiten zitten, kijkend naar Anna’s kinderen. De bloemen groeien over het toneel.

23). Curtain. De aftiteling begint met een volle versie van Anna’s thema door strijkers.

24). Seriously. Een onverwacht vrolijk nummer met blazers en accordeon, met een mars-achtige versie van Levins thema. De titel is mij overigens een raadsel.

Ik kan weinig meer dan bewondering opbrengen voor de soundtrack die Marianelli geschreven heeft en die de film zoveel sterker maakt. Er zijn aansprekende thema’s die in veel verschillende variaties terugkomen en met elkaar vervlochten worden. Eigenlijk vind ik alleen 10 niet zo geslaagd, het werkt mij een beetje op de zenuwen. Tracks als het lieflijke 12 in al zijn eenvoud, of 18 en 21 die een verhaal op zich vertellen, maken een boel goed. Van mij had Marianelli die Oscar mogen winnen.