[Est] Ouest

In 1999 regisseerde Régis Wargnier de film Est-Ouest, een samenwerkingsproductie met vooral Frankrijk en Rusland, twee landen die ook een hoofdrol spelen in de plot. De film kreeg een Oscarnominatie voor 'Beste buitenlandse film' en diverse César nominaties en kreeg ook nominaties voor andere prijzen en won er een paar van.
Het verhaal speelt zich af direct na de 2e wereldoorlog en gaat over Alexei Golovine (Oleg Menchikov), die als kind van Rusland naar Frankrijk is verhuisd. Hij is arts en getrouwd met Marie (Sandrine Bonnaire), een Française. Samen hebben ze een kind, Serioja. De Russische leider Stalin heeft alle Russen in het buitenland uitgenodigd om in vrijheid terug te keren naar hun moederland om het na de oorlog te helpen opbouwen, en Alexei geeft gehoor aan die oproep en vertrekt met Marie en Serioja per schip naar Odessa. Daar aangekomen komt de wrede waarheid tevoorschijn en worden de passagiers opgedeeld om ofwel naar een heropvoedingskamp te gaan of te worden gedood, een keus die ze niet zelf kunnen maken. Maar de Golovines ontsnappen aan die keus, omdat Alexei arts is. Ze realiseren zich gevangen te zitten in een corrupt en onmenselijk politiek systeem, waaruit ze willen ontsnappen. Maar Alexei kan zich, gemakkelijker dan Marie, aanpassen aan de omstandigheden, waardoor ze ook nog uit elkaar dreigen te groeien...

De muzikale score is gecomponeerd door Patrick Doyle, die de vaste componist is van de films van Wargnier. Daarbij is Doyle er erg goed in om een pakkende sfeer neer te zetten in erg fraaie melodieën en dat doet hij ook hier. Daarmee is dit een score geworden die liefhebbers van Doyle's muziek zeker aan zal spreken, maar meer nog, die elke liefhebber van sfeervolle en semi-klassieke arrangementen en prachtige melodieën bijzonder zal aanspreken.

De score van Doyle is volledig orkestraal, zoals vrijwel altijd bij Doyle. Zijn arrangementen staan vaak in een positieve setting, waardoor veel van zijn muziek een soort romantische kleuring krijgt. Ook bij Est-Ouest hebben de meeste tracks die fraaie kleuring. Daarbij is Doyle een van die componisten die bijna altijd bijzondere melodieën weet neer te zetten.
Het thema voor de film komt regelmatig terug in de verschillende tracks en is aansprekend, evenals veel andere melodieën. Voor het eerst is dit thema te horen in 'Forgive Me', om op crusiale momenten steeds terug te komen. Ook het liefdesthema is erg fraai. Dit wat melancholieke thema komt prachtig naar voren in de track 'Alexei and Olga', waarbij de solo viool en cello af en toe voor kippenvel zorgen.
De klank van de score voelt weer bijzonder aangenaam, met warme strijkers, heldere koperblazers, enerverende percussie en volle orkestrale arrangementen, waarbij solo zang en stevige koorklanken niet ontbreken.
Ook de piano komt volop aan bod, op enerverende manier bespeeld door Emmanuel Ax. Soms klinkt die muziek als een pianoconcert, met solo gedeelten en dan weer met vol orkestrale begeleiding. 'The River' en 'The Race' zijn de eerste beide tracks waarin dit concert-gevoel naar voren komt, twee tracks die vrijwel naadloos in elkaar overlopen. Ook 'The Cliffs' en 'The Black Sea' zijn twee van deze typische pianoconcerttracks, met dezelfde thematiek en stijl als beide eerder genoemde tracks. Deze pianotracks hebben echter een wat spannende kleuring, waardoor de muziek wel enerverend, bijna heftig is en zeker niet saai en zonder meer knap gemaakt, maar de arrangementen hebben net even te weinig die optimistische kleuring om echt prachtig te zijn. Wellicht heeft Doyle z'n arrangementen meer gebaseerd op Russische componisten als Moessorgsky en Rachmaninov.

Veel tracks hebben een aangename sfeer, hoewel het verhaal zeker de nodige tragiek en dramatiek bevat. Maar Doyle verstaat de kunst om via het arrangement een track allerlei verschillende eigenschappen mee te geven: spanning, melancholie, dramatiek, maar ook ontspanning en romantiek. En al die kleuringen komen terug in deze score.
De spannende tracks zijn daarvan duidelijk de minder aansprekende, hoewel nog steeds prima beluisterbaar. Maar de melodieën zijn wat vlakker en via het arrangement wordt dan de spanning opgevoerd.

Dat de film zich (grotendeels) afspeelt in Rusland is in de muziek goed te horen. Een aantal tracks zijn opgezet als traditionele Russische songs, waarin ook Russisch gezongen wordt, terwijl donkere basstemmen het tegenwicht bieden op het bekende typerende slavische ritme. Soms varieert Doyle dit tempo, door de zangers steeds sneller te laten zingen. Met name in een track als 'Smuglianka' is dit goed te horen, maar ook 'Farewell of a Slav', 'Nightingales' en 'The Land' zijn typisch Russische zangtracks.

De score sluit af met 'The Land', een van de hoogtepunten van de score, wat een melancholieke Russische song is, gezongen door Anatoly Fokanov op Doyle's hoofdthema van de score. De solozang van Fokanov wordt prachtig ondersteund door koorklanken van mannen en vrouwen en vanaf halverwege door het orkest. In de laatste minuut komt dan alles bij elkaar en sluit de score prachtig af. Dramatische klanken waar volop hoop doorheen klinkt.

Kortom, met Est-Ouest heeft Patrick Doyle een prachtige orkestrale score afgeleverd. Met volle orkestrale klanken weet hij een wat zwaarmoedige sfeer neer te zetten, die toch steeds positief klinkt. Wellicht is dat beeldend voor het Russische aspect in de score. De songs die op deze score zijn meegenomen versterken dan nog die Russische sfeer, door solo en koorzang met veelal donkere en diepe stemmen. De vaak erg fraaie melodieën met mooie arrangementen en volle orkestrale klanken maken veel tracks tot een heerlijke luistertocht. Ondanks een aantal mindere tracks is dit gewoon weer een uitstekende score van Doyle met een waardering van 86 uit 100 punten.