A Serious man

In 2009 maakten de broers Joel en Ethan Coen de film A Serious Man, waarvoor ze het verhaal schreven en die ze produceerden en regisseerden. De film speelt zich af in de Joodse gemeenschap en de acteurs zijn van Joodse afkomst, evenals de broers Coen zelf. De film is vooral lovend ontvangen en kreeg diverse nominaties voor prijzen, waaronder een Oscar nominatie voor Beste Film.
De film begint met een proloog die zich afspeelt in een tijd voor de Tweede Wereldoorlog. In die proloog gaat het om een 'dybbuk', een dolende ziel van een overledene. Het verhaal start vervolgens in 1967, wanneer Judith scheiden wil van haar man Larry, om met weduwnaar Sy te kunnen trouwen. Larry's broer Adam woont bij hen en hun kinderen Danny en Sarah in en allemaal hebben ze zo hun eigenaardigheden en problemen. Larry is natuurkundeleraar en ook op school treft hij het niet. Hij krijgt geen promotie, hij wordt door een leerling en z'n vader gechanteerd en z'n vrouw probeert hem van z'n geld af te helpen. Dan besluit Larry om z'n weggezakte Joodse geloof wat op te halen en hoop hij daar wat troost te vinden. Plots lijkt het alsof het leven hem weer toelacht...

Waar de broers Coen een film maken, zorgt Carter Burwell daarbij voor de muziek. En dat is opvallend, want de Coens maken toch een 'ander' type film dan doorsnee Hollywood doet.
Kennelijk zit Burwell met zijn muziek precies op de golflengte van de broers Coen en klikt het ook nog eens tussen hen. Want al vanaf hun eerste kennismaking bij Blood Simple is Burwell de vaste componist van al hun films (op eentje na dan: Oh Brother, Where art Thou?). Er zijn meer van dat soort vaste relaties tussen regisseur en componist, zoals bij Spielberg en Williams of Brannagh en Doyle of Burton en Elfman.

Veel van de scores van Burwell hebben een hoge soundscape-factor en dat geldt ook een beetje voor de score van A Serious Man. Daarmee is de score voor de film en de stijl ervan een goede ondersteuning voor het verhaal en de sfeer, en past de score volgens velen perfect bij de film. Daarmee is de kwalificatie als score bij de film op zich dus duidelijk.
Maar muziek die perfect bij een film past (en daar wordt de muziek per slot van rekening toch voor gecomponeerd...) is daarmee nog geen muziek die op zichzelf staand, los van die film, aangenaam beluisterbaar hoeft te zijn. En dat geldt toch ook voor A Serious Man.

De hoofdpersoon in de film is iemand bij wie het geluk een beetje door z'n handen glipt en Burwell versterkt dat door dit te begeleiden met wat onrustige, weinig melodieuze muziek, die soms tegen het dissonante aan hangt. Hij gebruikt daarbij nogal eens ongebruikelijke combinaties van instrumenten en willekeurige voorwerpen die geluid kunnen maken. Die muziek creëert vooral een sfeer in de film en die is meestal niet erg aangenaam om naar te luisteren. De klanken en geluiden kennen weinig melodie en de tracks op het album rijgen zich dan ook vooral aaneen in het presenteren van een sfeerbeeld van onrust, bangheid, leegheid, dreiging en spanning. Dat sfeerbeeld wordt dan op het album gebracht in een flink aantal korte tracks van minder dan een minuut lengte. De andere helft van de tracks van Burwell's score varieren in lengte, maar slechts drie duren langer dan twee minuten en zijn scoremuziek op het album beslaat dan ook niet meer dan zo'n 18 minuten.

De muziek van Burwell is vooral minimalistisch van kleur, met af en toe niet meer dan een tokkelende gitaar, pingelende piano of solo percussie. En soms zijn de beperkte melodieën toch nog wel heel aardig, maar door het minimalistisch karakter spreekt het niet of nauwelijks aan. Veel muziek heeft daarbij dan ook teveel een wat dreigende of op z'n minst unheimische kleuring. In slechts enkele tracks worden meer toegankelijke strijkerarrangementen toegepast, of past Burwell nog iets van melodie toe met wat steviger gitaarwerk, maar op het eind van een track als 'The Canal' lijkt dit meer te dienen als overgang naar de song van de rockband Jefferson Airplane. Van die band zijn drie songs op het album opgenomen. Hun muziek speelt in de film een belangrijke rol, dus dat dit op het album meekomt met de score van Burwell is redelijk voor de hand liggend. Wel moet de stijl van de muziek van Jefferson Airplane je wat liggen. Hun songs op dit album zijn nu niet direct de meest opvallende of aansprekende songs, hoewel 'Somebody to Love' wel een hit voor de band geweest is en van de drie songs nog de meest fraaie is.

De score sluit af met een jiddische song door Sidor Belarsky, getiteld 'Dem Milner's Trern' (de tranen van de molenaar), die gaat over de verdrijving van Joden uit steden en dorpen. Het is een mooie melodieuze song in een wat tragische kleuring. Dit is dan ook gelijk de meest melodieuze track op het hele album.

Kortom, met zijn score voor A Serious Man heeft Carter Burwell weer een van zijn minimalistische en minder melodieuze scores afgeleverd. Deze zal vast perfect bij de film passen, maar als luisterscore, los van de film, is dit niet echt genietbare muziek. Zijn scoremuziek past overigens goed bij de songs van Jefferson Airplane. De paar tracks die wat meer melodie bevatten in een wat voller en aangenamer arrangement zijn ruim onvoldoende om de score nog enigszins prettig beluisterbaar te maken. De waardering, inclusief de songs van Jefferson Airplane en Sidor Belarsky komt dan ook niet hoger dan 60 uit 100 punten.