Angels in America

De Verenigde Staten van Amerika incarneren voor haar inwoners al lang niet meer de volmaakte American Dream zoals ze eens werden aanzien. Minderheidgroepen beleven harde tijden en beterheid is niet in zicht. In het toneelstuk “Angels in America” schetst scenarist Tony Kushner het leven van een aantal homoseksuele mannen die zichzelf in leven zien te houden in een maatschappij die hen veroordeelt om hun zijn. De nieuwe dreiging van het Hiv-virus maakt steeds meer slachtoffers en de gay community ziet de toekomst allerminst rooskleurig in. Wie denkt dat “Angels in America” gevuld is met zelfbeklag en een heroïsche strijd wil schilderen van holebi’s zit op het verkeerde spoor. Het toneelstuk en de serie willen eerder een portret brengen en enkele spirituele kanttekeningen plaatsen bij de hedendaagse maatschappij, die zowel kritisch maar steeds met een nodige humoristische knipoog wordt benaderd. Het verhaal van deze 6 uur durende monsterproductie, onder het welziend oog van HBO, die andere blockbusters zoals “Carnivale”, “Rome”, “Band of Brothers” en “Six Feet Under” produceerde, is niet zo eenvoudig uit te leggen. Opvallend is wel dat regisseur Mike Nichols trouw is gebleven aan de originele teksten. Dat de zinnen er soms wat hoogdravend uit lijken te komen, vormde echter geen problemen voor het succes van de serie die overladen werd met prijzen waaronder 5 Golden Globe Awards waaronder beste acteur, beste actrice en beste acteur en actrice in bijrol. Het is niet overdreven om te zeggen dat “Angels in America” een stercast heeft. Al Pacino als een excentrieke advocaat, Meryl Streep als bezorgde moeder van een homoseksuele mormoon en Emma Thompson als aartsengel zijn maar enkele namen die schitteren op de affiche. Dat de muziek van “Angels in America” nooit in de prijzen is gevallen is een regelrechte schande. Componist van dienst is Thomas Newman die reeds eerder voor HBO werkte. De soundtrack die hij afleverde mag gerust als het hoogtepunt uit zijn carrière worden bestempeld.

Met de muziek voor “Angels in America” trekt componist Thomas Newman alle registers open. Niet enkel op vlak van orkestratie en het gebruik van talrijke solo instrumenten blinkt Newman uit, maar ook op het gebied van melodie en samenhang kan menig componist een puntje zuigen aan dit Magnus Opus. De componist laat religieuze, haast barokke motieven feilloos versmelten met etnische klanken en moderne toetsen. De vaste orkestrator van dienst Thomas Pasatieri, die reeds twee decennia met de componist samenwerkt, levert prima werk af en Newman hanteerde zelf het dirigeerstokje. Neem daarbij dat de opname kraakhelder is en je zit garant voor een uur luisterplezier. De toevoeging van solo instrumenten is een hazurenstukje van complexiteit. Niet enkel gebruikte Newman een heel resem aan etnische percussie instrumenten waaronder de bodhran, timpanen en dayre, daarnaast introduceerde hij ook de luit, middeleeuwse snaarinstrumenten en een adembenemend koor. Met maar liefst 31 nummers en meer dan een 70 minuten muziek is de soundtrack die werd uitgegeven in een erg luxueuze verpakking door Nonesuch Records een echt cadeau voor filmmuziekfans. Newman introduceert zijn innemende thema die hij schreef voor de serie heel toepasselijk in de Main Titles die ook de intro vormen van de serie. De atmosferische strijkers ondersteunen het prachtige spel van de hobo die de eerste minuut voor zijn rekening neemt. Daarnaast komt het orkest op de proppen en eindigt het nummer in een wondermooie climax voor koor en trompet. Het hemelse karakter van de soundtrack voor “Angels in American” wordt geopenbaard. De meeste luisteraars zullen overweldigend zijn door de innemende koorpassages die Newman in petto heeft. De soundtrack start met het erg mysterieuze “Threshold of Revelation” die een erg knappe solo voor een jongen/sopraan incorporeert. De rustige percussie en vrolijk getingel bijgestaan door de haast schizofrene trompetten zorgen voor een moment van spanning. “The Infinite Descent” is dan weer een typisch muziekstuk dat zo uit een klassiek muziekstuk van G.F. Handel zou zijn weggelopen. De typische barokke structuur van het nummer heeft een erg religieus karakter, maar de opgejaagde strijkers en koperblazers geven de compositie een dreigende ondertoon mee. Het klassieke repertoire wordt in de kast geborgen wanneer het koor zijn opwachting maakt in het schitterende, lament-achtige “Broom of Truth”. Hier klinkt de muziek zoals je ze verwacht van een film uit de 21ste eeuw en krijg je een interessante reprise van het thema uit “Threshold of Revelation”. In “Heaven” gaat Newman dan eerder de mysterieuze toer op met kalme en gematigde koorgezangen die fans van John Williams’ “Artificial Intelligence” niet vreemd in de oren zal klinken. Eén van de hoogtepunten van het album is toch “Tropopause” waarin het hoofdthema van “Angels in America” door een operasopraan en mezzosopraan worden ingezongen.

Naast de chorale gedeelten bevat de soundtrack ook nog adembenemend mooie tracks gedragen door het orkest. De eindtitel “The Great Works Begins” vormt een prachtige apotheose die start met zachte strijkers en houtblazers om uiteindelijk open te spatten met orkestrale pracht die wordt aangevuld met het koor die het uitroept in ‘deo in exelcis’. Newman weet echter doorheen zijn score de aandacht te trekken met het innemende thema die hij schreef. Deze wending geeft het album cohesie en een sterke terugvalbasis wanneer de sms chaotische muziekstukken die her en der verstopt zitten, hun opwachting maken. In “Ellis Island” ontpopt zich een zachtere versie van de melodie die vooral opvalt door het gebruik van een eenzame hobo en klarinet, instrumenten die wel vaker door Newman zal worden aangewend in de rustiger passages van deze soundtrack. “Ozone” en zijn hiervan goede voorbeelden. De houtblazers zijn overal aanwezig. Daarnaast is er ook het typische Eighties sound die Newman realiseert door synthesizereffecten aan te wenden die doorheen het orkest zit gemixt in enkele nummers. De meest typerende track hiervoor is “Acolyte of the Flux” en wordt gebruikt om de droomwereld van één van de personages vorm te geven. “Bayeux Tapestry” en “Spotty Monster” zijn dan weer middeleeuws geïnspireerde thema’s die opvallen door het gebruik van de mandoline en de luit. Hoe deze in het verhaal passen wil ik niet prijsgeven, maar toch bezitten ze de juiste gemoedstoestand om niet te breken met de hemelse klanken van deze soundtrack. De fagot wordt dan weer typerend gebruikt in “Mauve Antarctica” en geeft een desolate, haast eenzame indruk. Ook de solo voor fiddle en gitaar in “The Mormons” is erg sterk en is zeker één van de sterkere cues op dit album. Het enige aspect dat een beetje kan tegenvallen is het avant-gardische gebruik van de strijkers, die schril, virtuoos en chaotisch worden aangewend om enkele momenten van paniek en angst aan te geven. Nummers als “Submit!”, “Her Fabulous Incipience” en vooral “Black Angel” zullen niet door iedereen even gesmaakt worden. Fans van de muziek van Elliot Goldenthal zullen een aantal technieken die deze componist gebruikt wel kunnen duiden en appreciëren. De 6 minuten durende “Quartet” cue zal tevens niet door iedereen gesmaakt worden omdat ze niet erg veel om het lijf heeft. Hier zakt Newman eventjes door de mand en ondermijnd hij zijn eigen creativiteit. Maar wees gerust, dit is eerder een uitzondering. Tenslotte zijn er ook nog een aantal cues op het album die niet van Newmans hand zijn. Duke Ellington en George Lewis zorgen voor een backband en jazzy twist aan het album. Persoonlijk vind ik dat ze een beetje breken met de score, maar anderzijds bieden ze wel een mooie afwisseling.

Er zijn weinig soundtracks die zoveel te bieden hebben als deze voor “Angels in America”. Niet alleen zijn er overweldigende koorpartijen en heerlijk, pompeuze orkestrale passages, de muziek doet nergens geforceerd of simplistisch aan. Over elk aspect is er duidelijk nagedacht en alles is voorzichtig in het grotere raamwerk geplaatst. De muziek van Thomas Newman is dus ook een fantastische beleving en hoort thuis naast de grote werken in de hedendaagse filmmuziek waaronder John Williams’ “Shindler’s List”, Howard Shore’s “The Lord of the Rings” en James Newton Howards “Snow Falling on Cedars” toe behoren. Hoewel ze verschillend zijn van genre, bezit elk van hen dat tikkeltje meer dat ze boven de banale score uit laat steken. “Angels in America” is een haast perfecte score, op alle gebieden. Ze verdien dan ook een dikke 10!