The 25th Hour

De bijna 50 jaar oude film The 25th Hour is een oorlogsfilm die zich afspeelt tijdens en direkt na de tweede wereldoorlog. Het verhaal draait om een Roemeense boer (Anthony Quinn), die getrouwd is en probeert het hoofd boven water te houden. Echter de plaatselijke politieagent heeft een oogje op z'n vrouw en weet het zo te spelen, dat boer Johann Moritz aangezien wordt voor een Jood en door de nazi's wordt gearresteerd en afgevoerd naar een concentratiekamp. Daar komt men er echter achter dat hij helemaal niet Joods is, maar juist zuiver arisch, waardoor hij gedwongen wordt om zich bij de SS aan te sluiten. Dan volgt de bevrijding, waarbij zijn vrouw in handen van de Russen valt en hij ten slotte in handen van de Amerikanen valt, die hem willen berechten omdat hij lid was van de SS...

De muziek bij deze nogal tragische geschiedenis (met de nodige ironie) is gecomponeerd door Georges Delerue. Een deel van de film speelt zich af in Roemenië, en Delerue heeft een deel van de muziek dan ook een nogal Oost-Europees karakter gegeven. Vanwege de tragiek die een grote rol speelt in de film heeft de score ook een nogal donker en droevig karakter.
Dat hoor je gelijk al in de openingstrack, waarin een mannenkoor de hoofdrol speelt, naast een donkere melodie op voornamelijk strijkers en koperblazers. Ook de cimbalom of dulcimer, een soort citer die als een percussie-instrument bespeeld wordt, geeft een Oost-Europees tintje aan de muziek, vooral in combinatie met de lage mannenstemmen. Deze cimbalom wordt in de score vaker toegepast en begeleidt in de film de hoofdpersonages Johann en Suzanna, zoals ook in de gelijknamige track, waarin de tragiek van de onherroepelijke scheiding doorklinkt in de tragische melodie. Dat zet Delerue dan door in de volgende track 'Deportation of the Jews'. Het mannenkoor komt dan weer terug en geeft extra lading en tragiek aan de beelden.

Naast die tragische muziek kent de score ook andere sfeertekeningen. Zo is een aantal tracks deels voorzien van zigeunermuziek, als een soort volksdans. Dit zijn dan wat vlottere melodieën, waar een viool de hoofdrol speelt in relatief snelle ritmes.

Waar de track 'Arrival of the Germans' nogal chaotische en heftige klanken heeft, tref je bijna het tegendeel aan in 'Johann in Budapest'. Dit is min of meer luchtige walsmuziek, wat door een soort kamerorkest wordt gespeeld. Dan volgt weer een tegenstelling, want 'The Train Stops' bevat uitsluitend zware percussie op een monotone strijkerklank. En de walsmuziek komt vervolgens weer terug in 'Gathering of the Flowers'. Zo wordt je als luisteraar van het ene naar het andere uiterste geslingerd. Halverwege deze track komt de cimbalom weer terug met z'n droevige kleuring, waarna de wals het weer overneemt naar een dissonante climax.

Als de Russen arriveren hoor je typische Russische muziek. Een Russisch getinte melodie met groots mannenkoor op vol orkestrale klanken met vlotte violen. Een fraaie track. Dat is dan weer in tegenstelling met de meest vreemde track van de score 'Death of Traian'. Dit is een track waarin continu een monotone klank hoorbaar is als een soort bijenzwerm. Dit wordt gespeeld door strijkers die hun strijkstok snel en kort heen en weer halen en dit duurt dan ruim twee minuten, zonder dat de kleuring noemenswaardig verandert. Is eigenlijk geen muziek te noemen.

De score sluit af met de begeleiding bij de hereniging van Johann en zijn Suzanna. De cimbalom begint, maar de muziek loopt al snel door naar een zigeunermelodie, die op een vrolijke manier deze nogal tragische score afsluit.

Kortom, verwacht met deze vrijwel complete score voor The 25th Hour van Georges Delerue geen vrolijk en vriendelijk luisterplezier. Het is een nogal wisselende score met veel tragische en donkere klanken. Het soms humoristische van de film hoor je nauwelijks terug in de score. Het mannenkoor speelt een belangrijke rol en geeft er een zware lading aan. De meer fleurige walstracks van de score vallen bijna uit de toon, vooral in de tegenstellingen met hun vorige of volgende track. De muziek is door Delerue regelmatig van een etnisch kleurtje voorzien. Hij laat in een aantal tracks duidelijk horen dat Johann uit Oost-Europa komt door typerende cimbalom klanken of zigeunermuziek. Sommige tracks op de score zijn ronduit onaangenaam en de waardering voor het luistergenot komt dan ook niet hoger dan een magere 58 uit 100 punten.