Gabriel Yared: Retrospective

In het najaar van 2008 bracht het platenlabel Naïve een drietal retrospectieven uit met muziek van enkele Franse topcomponisten. Het label contacteerde Bruno Coulais (“Microkosmos”, “Himalaya”), Armand Amar (“ La Jeune Fille et les Loups”, “Le Premier Cri “) en Gabriel Yared (“The English Patient”, “Cold Mountain”) om een overzicht te bieden van het werk van deze componisten. Het resultaat is een knappe verzameling van innemende cues samengeperst op 2 discs, gebald in een sobere, maar stijlvolle verpakking. Het blijft natuurlijk een zware klus om een juist evenwicht te vinden tussen de vele titels en muziekstukken die de afgelopen jaren werden geproduceerd. Maar de samenstellers van Naïve hebben goed werk geleverd, zeker niet foutloos, maar wel adequaat. Gabriel Yareds retrospectieve is een mooie evenwichtsoefening in het selecteren van muziek uit een haast oeverloos repertoire. De Frans-Libanese componist doorzwom al heel wat watertjes. Zowel de Europese als de betere Amerikaanse film werden door Yared van muziek voorzien. Met de afwijzing voor de muziek van “Troy” beleefde de virtuoos een moeilijke tijd, maar schreef in die periode wel de innemende score voor “L’Avion”. Geen “Troy” op deze cd gezien de rechten in de kluis van Warner Bros zitten geblokkeerd. Gelukkig biedt de carrière van Yared genoeg ander materiaal om fans en liefhebbers van de virtuoze pianoritmes en de heerlijke contraposities en syncopes te plezieren.

De eerste CD concentreert zich op het meer hedendaagse en meest beroemde werk van Yared. De retrospectieve start met de innemende en Academy Award-winnende muziek voor “The English Patient”. Márta Sebestyén zingt de Berberse teksten met een ingetogen, lament-achtig waardigheid. Vreemd genoeg wordt de vocalist niet vermeld in het cd-boekje, hoewel andere zangers dat wel worden. Het lyrische thema wordt in de tweede helft van de cue aangehaald en is wijds en innemend. De grootse uithalen van de strijkers zorgen al direct voor een eerste kippenvelmoment. Ook het mooie pianospel van John Constable in “Convento di Sant’Anna” is een waar genot. Naïve reduceerde de negen minuten durende track tot een compilatieversie van een kleine 4 minuten die toch de kracht van het nummer niet laat verliezen. Na “The English Patient” had Yared naam gemaakt in Hollywood als componist van romantische scores. “Autumn in New York”, “Message in a Bottle”, “City of Angels” en natuurlijk “Cold Mountain” bevestigden alleen maar Yareds aanleg voor dit genre van blockbusters. Frivole gitaarriffen en pathetische pianomelodieën volgen elkaar in sneltempo op. Yareds gebruik van solo instrumenten wordt af en toe in de verf gezet door een mooie cellopassage. De onuitgegeven cue “Arrival at Cold Mountain” is een mooi cadeau voor de fans van Yared, die het met een schamel kwartiertje aan score moesten doen op de originele release van de soundtrack.

Maar de romantische nummers worden door Naïve vlot afgewisseld met andere genres. “The One and Only” concentreert zich op samba en jazzy ritmes, waarnaast “Azur and Asmar” dan weer de etnische toer opgaat. Jammer genoeg geen score van deze laatstgenoemde animatiefilm en dat is best jammer, want hoewel het lied knap gecomponeerd is, zijn de speelde ritmes en de typische arabeske melodieën van de score verloren gegaan. Met “1408” gaat de componist dan weer de horrortoer op. De synthesizers zijn hierbij niet weg te denken en tonen een andere kant van de eerder klassieke componeerkunst die we van Yared gewoon zijn. Ten slotte is er ook nog de onbekende maar exotische klankkleur van “The N°1 Ladies’ Detective Agency” waar Yard de komische toon opgaat. De eerst disk compileert ook de koele en schizofrene muziek voor “Breaking and Entering” en “The Talented Mister Ripley”, twee van de componists meest geliefde scores. Hoogtepunten bij de vleet, maar de uitschieter is toch het huiveringwekkende “Lullaby for Caïn” gezongen door de Ierse zangeres Sinéad O’Connor, een werkelijk magische track. Maar ook de innemende altviool in “Syncope” en het opzwepende en akelige ritme van “Crazy Tom” zijn om de vingers bij af te likken. Hemels genot.

De tweede CD biedt een kijkje op iets ouder materiaal van Gabriel Yared en gaat van start met de cultklassieker “37°2 Le Matin”. “C’est Le Vent, Betty” en “Betty et Zorg” zijn klassiekers die iedere fan van Yared zeker eens moet beluisteren. Ook het Chinese, erotische epos van de Franse auteur Marguerite Duras “L’Amant’ krijgt vermelding in drie swingende tracks. De rest van de tracks waren voor mij onbekend, maar bevatten wel de typische kenmerken van Yared. Piano en strijkers blijven typeren, hoewel Yared meer de Franse of de komische weg inslaat. “La Complainte de la Vieille Salope” is een hilarisch stukje Frans cabaret en het Bulgaarse koor in “Le Premier Circle” is een knap stukje koormuziek. Opvallend zijn ook de burleske muziekstukken uit “La Romana” en “Les Marmottes” die niet door elke filmmuziekfan even geapprecieerd zullen worden. Gelukkig kunnen deze wel hun hart ophalen bij de mooie cues uit “Wings of Courage” van regisseur Jean-Jacques Annaud of “Map of the Human Heart” van Vincent Ward.

Voor de verzamelaar en liefhebber van de muziek van Yared is deze retrospectieve opgewarmde kool. Vooral disc één zal voor velen een herneming zijn van scores die steevast een prominente plaats in hun collectie hebben. De vele cues zijn ook ingekort waardoor het origineel toch knapper is dan de mix op deze compilatie. Toch bieden deze twee cd’s een goede terugblik op het repertoire van Yared en bieden als het ware een samplecatalogus aan van zijn werk. Dat neemt niet weg dat Gabriel Yared kan worden beschouwd als één van de grootste Franse componisten van de 20ste eeuw. Dat merk je wanneer je naar deze cd luistert. De muziek is aangrijpend, gevarieerd maar niet altijd even gemakkelijk om naar te luisteren. Toch biedt Naïve een knap overzicht van het werk van Yared en dit kan enkel op applaus worden onthaald. Verplichte kost voor iedereen die nog nooit van Yared zou hebben gehoord of die een overzicht wil van Yareds werk. Voor fans is er te weinig nieuw materiaal aanwezig om echt van op te lopen. Deze compilatie biedt voor iedereen wat; van de klassieke pianostukken voor “L’Avion” tot thrillermuziek van “The Talented Mr. Ripley” en van romantisch drama in “Message in a Bottle” over synthesizerscore in “Betty Blue” tot swingende tango’s in “L’Amant”. Hoe dan ook blijft deze retrospectieve een mooie aanwinst; een knappe hommage aan een grote componist!