| Zbigniew Preisner: a tribute to Kieslowski 12/03/2006 Met een kleine 250 kilometer voor de boeg reden we om half 1 weg uit Helmond in Noord-Brabant. Het beloofde een lange en mooie dag te worden in het zelfs voor Nederlanders hoog in het vaandel staande Oostende. Eenmaal aangekomen bleek waarom. Oostende is een prachtige badplaats met mooie appartementen, prachtige straten en een fantastisch strand. Waar we de lange reis voor hadden gemaakt was echter niet om deze badplaats te bezichtigen maar voor het concert ‘Zbigniew Preisner; A tribute to Kieslowski’. De muziek van Preisner was voor mij totaal onbekend. De enige soundtrack die ik ooit vluchtig van hem gehoord had was ‘Blanc’ en zelfs daar kon ik me niet veel meer van herinneren. Het concert zou daarom vooral een kennismaking zijn met de muziek van deze Poolse grootmeester. Voor aanvang van het concert ontmoette ik Tim, Joris en natuurlijk Arvid aan wie ik de kaartjes voor dit concert te danken had. Persoonlijk vond ik het erg leuk eens de gezichten te zien van de mensen die ook veel bezig zijn met filmmuziek en de wereld daaromheen. Om 16.00u begon het concert dan eindelijk. Eerst werd het Vlaams Radio Orkest aangekondigd, vervolgens de eerste violist waarna ook dirigent Dirk Brossé op een warm onthaal van het publiek kon rekenen. Vervolgens werd ons door middel van een korte inleiding wegwijs gemaakt door het eerste uur, dat zou bestaan uit allerlei korte thema’s van films gemaakt door bekende Poolse regisseurs. Boven het orkest hing een groot scherm waarop beelden te zien waren uit de betreffende films. De meeste films die langskwamen waren voor mij totaal onbekend en dat was meteen het grootste manco van het eerste uur. Filmmuziek blijft krachtiger wanneer je hem ofwel vaker beluisterd hebt ofwel wanneer je de bijbehorende films kent. Dit was voor mij echter bij de meeste films en muziekcomposities niet het geval waardoor een stukje magie toch ontbrak. Daarnaast was het aantal films dat voorbijkwam – een twintigtal – eigenlijk teveel van het goede want vooraleer je een beetje een idee had van de thematische constructie in de compositie ging men al weer over naar een nieuw gedeelte. Daarnaast waren de thema’s voor mijn gevoel vrij eentonig, doordat er weinig verassende wendingen inzaten zoals een bombastisch gedeelte of juist een solo van een bepaald instrument. Gelukkig zaten er ook enkele films tussen die ik wel kende en waarvan ook de muziek voor mij herkenbaar was. Zo passeerden de bekende films ‘The Pianist’, ‘Rosemary’s Baby’, ‘Finding Neverland’ en ‘Bram Stroker’s Dracula’ de revue en wat opviel was dat de muziek van deze grotere producties wel een geheel eigen thematiek en instrumentengebruik had. ‘Dracula’ was dreigend en bombastisch door het gebruik van grote slagwerken, ‘Finding Neverland’ sprookjesachtig door de lichtvoetige strijkers, ‘The Pianist’ erg ingetogen door de piano en dwarsfluit en ‘Rosemary’s Baby’ had een erg dreigende ondertoon door het veelvuldig gebruik van cello’s. Maar het meest verassende gedeelte was de muziek bij de film ‘Pan Tadeusz’. Wat dit thema zo mooi maakte waren de verschillende wendingen die in het thema zaten. Het ene moment groots en zwaar, dan weer een zeer ingetogen spel. Ontzettend mooi. Na een klein uur was het pauze waarin iedereen iets te drinken kon halen of een CD kon kopen van Preisner, waarvan de muziek na de pauze gespeeld zou worden. Laat ik vast één conclusie trekken; het tweede gedeelte was beduidend beter dan het eerste. Preisner heeft in zijn oeuvre veel gebruik gemaakt van steeds terugkerende instrumenten en elementen zoals het klokkenspel, hobo, enkele strijkers, een groot koor en een solozangeres en deze elementen waren natuurlijk ruim aanwezig in de samengestelde compositie die verassend begon met een prachtige, maar moderne bewerking van het Requiem, dat hij speciaal schreef voor zijn overleden vriend Kieslowski. Na dit fantastische gedeelte kregen we opnieuw een compilatie van thema’s bij verschillende films, echter ditmaal allemaal films waarvoor Preisner de muziek schreef. Het maakte dat deze compilatie beter uit de verf kwam dan die uit het eerste deel, omdat hier aan het gebruik van instrumenten en zang duidelijk te horen was dat de muziek geschreven was door dezelfde persoon. Het derde en tevens laatste deel was geheel gewijd aan de ‘Trois Couleurs’ trilogie beginnend met ‘Bleu’ gevolg door ‘Rouge’ en eindigend met het mooiste gedeelte van deze muzikale compositie ‘Blanc’. Wat opviel was de enorme verscheidenheid aan thematiek, ondanks het veelvuldig gebruik van dezelfde instrumenten. Ook het koor in afwisseling met de sopraan was geweldig en maakte dat het laatste gedeelte zowel groots en haast heroïsch als ontroerend en ingetogen klonk. De afsluiting van deze suite was een haast kinderlijk einde waarin het hoofdthema uit de trilogie gespeeld werd door één dwarsfluit. Fantastisch!!! Het daaropvolgende minutenlang durende applaus was een niet meer dan terechte ovatie aan het Vlaams Radio Orkest en Koor, aan dirigent Dirk Brossé en natuurlijk aan Preisner zelf. Al met al een mooi concert dat mij op een mooie manier heeft doen kennismaken met de componist Zbiegniew Preisener. Toch maar eens de soundtracks van ‘Trois Couleurs’ aanschaffen en niet te vergeten de CD ‘Requiem for a Friend’ want die compositie stak er toch echt met kop en schouders bovenuit. Coen Haver |